Watling van Longview vindt dat obligaties een Kondratieffgolf volgen. Die mening delen wij (Ter Veer en ik) niet: de obligatiecyclus duurt wat langer, ongeveer 65 jaar, tegen ongeveer 54 jaar voor de Kondratieffgolf.
Maar ach, dat is de boodschap niet: we hebben een periode van ruim 30 jaar van dalende rentes achter de rug en nogal eens kwam er dan een zeer lange periode van stijgende rentes.
Je kunt natuurlijk gemakkelijk 5 jaar mis zitten, maar als langetermijnbelegger moet je niet veel meer van obligaties verwachten. De lange daling kan aflopen op een zelfde manier als de vorige keer: een periode van een jaar of acht tot tien met vlakke, zeer lage rentes zoals 1940-1951. Ook toen hadden overheden veel te veel schuld en had de Fed zich gecommitteerd de rente jaren zeer laag te houden, ook al had je af en toe zeer hoge inflatie (19% in 1947 en 9% in 1951). Dat komt bekend voor, maar deze keer zal het toch wel anders gaan: na 1951 steeg de rente heel langzaam tot 1970 om daarna te exploderen. Deze keer zit het er dik in dat de rente eerst even heel hard moet stijgen: als de periode van 10-jaarsrentes van 2% voorbij is, zit je in enkele jaren al op 5%+ denk ik. Het probleem is die zijwaartse periode van onduidelijke lengte: die hoeft niet op te treden, maar het kan wel en dan ben je zo maar weer 8 jaar verder met abominabel lage rentes.
Watling vergelijkt de rente met lange cycli van aandelen, grondstoffen. Die lopen niet parallel met elkaar. Dat is een euvel van de het zichtbaar maken van de Kondratieffgolf. Dat lukt haast niet, niet met inflatie of economische groei. Er zijn geen indicatoren die onomstotelijk aangeven hoe de Kondratieffgolf loopt. De reële aandelenkoersen geven voor ons het beste beeld van de Kondratieffgolf (het zegt iets over vertrouwen, de winstmarge,de waarde van het bedrijfsleven).
De lange aandelencyclus bekijken we anders dan Watling. Wij zien 1920-1929 als een extreme aberratie, overoptimisme van het toen belangrijke opkomende land (Amerika), net zo iets als Japan in de jaren 80 (toen opkomend land). De daling van 2007-2009 is volgens ons ook een aberratie van de lange trend. Die is gewoon omhoog, omdat het Westen niet meer zo belangrijk is en omdat de winsten sterk stijgen.
De cyclus van grondstoffen zit in een structurele hausse die nog lang niet afgelopen lijkt.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten