Oldilocks naar Nieuw Zeeland en Australië

Morgen gaan we naar familie in Australië (niet in bosbrandgebied, wel met voor hun normale overstromingen ) daarna naar Nieuw Zeeland. Even weinig bloggen dus waarschijnlijk.
Hierbij een update van de beleggingskaart met de Oldilocksaanpassing.

 De koersen zijn flink gestegen en de S&P500 lijkt nog 3400-3500 te kunnen aantikken voordat er een correctie komt (of erger). Dat zou heel goed al kunnen starten tijdens mijn vakantie naar Down Under..
Voor de AEX zou dat betekenen dat we weer onder Joost komen (570-580 AEX, S&P500 onder 3000), zoals ik al eerder blogde.
Op mijn afscheidscollege heb ik diverse redenen gegeven waarom de komende tien jaar het niet zo goed met de beurzen zal gaan als de afgelopen tien jaar.
De belangrijkste reden was de verschuiving van de machten richting populisme, deglobalisering, minder bevoordelen bedrijfsleven/ rijken vooral omdat ze mee moeten betalen aan klimaatbeheersing en hogere zorgkosten.
Het zal dan niet zo goed gaan met de winsten, eigenlijk zoals we de afgelopen jaren in Europa al hebben gezien. Centrale banken zullen royaal moeten blijven, maar kunnen niet in dezelfde mate royaler worden als ze de afgelopen jaren voor elkaar kregen.
Rond 2024/26 zou het dan plotseling veel slechter gaan, een samenballing van tegenslagen over klimaat, zorgkosten, China en wat we nu nog niet weten. Dat is nog te ver weg, maar u bent alvast gewaarschuwd (=afdeling OK Doomer hopelijk).

samenvatting financieel economisch nieuws van de afgelopen week

De Amerikaanse beurzen stegen opnieuw verder, zelfs de small/mid caps doen mee. Diverse Emerging Markets ook, maar Europa kan het alweer niet bijhouden.
Zoals verwahct werd op 15 januari het fase 1 handelsverdrag van de VS met China getekend. De senaat tekende het nieuwe Nafta (USMCA) en Trump straks ook.
Dat veroorzaakte niet veel koersstijging (sojabonen werden zelfs flink goedkoper), maar de trend omhoog zot er goed in en steeds overmoediger lacht men de voorzichtige belegger uit. Het sentiment raakt steeds meer oververhit, maar het kan nog wilder (of niet, ineens kan het voorbij zijn). 10% correctie brengt je in de VS terug tot niet eens de koersen van oktober, toen de niet QE liquiditeit van de FED rijkelijk begon te vloeien.

Er was angst voor de inflatiecijfers, maar die vielen mee. Kerninflatie was in de VS maar 0,1% (0,2% verwacht). Buiten de VS waren er wel enkele tegenvallers, o.a. India.

In de VS daalden de initial claims tot een ongelooflijk lage 204.000. Het Jolts-rapport gaf een verdere daling van het aantal vacatures aan (maar er zijn er nog steeds meer van dan werklozen).
Het sentiment van de huizenbouwers NAHBMI daalde iets, maar blijft huizenhoog. Hypotheekaanvragen om een huis te kopen stijgen voortvarend. Housing starts bijzonder flink omhoog (o.a. door zachte decemberweer)
Phillyfed, de belangrijkste voorloper van ISM, steeg flink, vooral de verwachtingen en nieuwe orders. Onvervulde orders waren echter zwak. Vertrouwen midden- en kleinbedrijf (NFIB) was wel wat zwakker(dan verwacht).
Detailhandelsverkopen beter dan verwacht (+0,5% ex auto's).

De cijfers van China waren deels zoals gewoonlijk precies in de prik (BNP groei 6%), deels iets beter dan verwacht (industriële productie +6,9%,(1% beter dan verwacht) en retail sales +8% (0,1% beter dan verwacht). Import en export groeiden veel meer dan verwacht.

overpeinzingen: is het 1996 (=OK Doomer) of 2000 (=doom)

Koersen boven Bollinger banden, teken van overbought, vooral bij semi conductors

Tesla 1000 roept men.

Toch lijkt sentiment nog wat verder oververhit te kunnen raken. Buiten Amerika gaat het niet zo hard omhoog. De wereldindex lijkt nog wat te kunnen stijgen en de S&P500 zou dan naar 3500 kunnen. Niet heel veel verder. Het meest populair is dat het gaat als in 1996, maar zelfs dan zijn we toe aan enkele maanden pauze.

Ik blijf erbij dat het meer lijkt op 1999/2000. Stijging omdat iedereen de koersen ziet stijgen en vooral de technologiesector verder omhoog. Nee, waarderingen zijn nog hartstikke laag gezien de rente zo hoort men alom. De groei gaat aantrekken, winstvooruitzichten zullen gaan verbeteren.. De FED blijft superlief. Excelsior dus. Men durft haast niet meer short te gaan, don’t fight the FED. En andere centrale banken zij de rente aan het verlagen (bijvoorbeeld Zuid-Afrika, Turkije etc. China verruimt via lagere RRR).

 Stel dat het ongeveer gaat als in 1996 met de economie. Met aantrekkende winstverwachtingen. Dan gaan waarde-aandelen het goed doen en schuift men met zijn centjes vanuit dure tech naar goedkope banken, olie, Emerging Markets etc. Rotatie en dat is meestal niet zo’n goed nieuws voor de beurzen. Tesla 300 wordt het dan en niet 1000. Als de FED dan blijft verruimen zoals Trump heeft bevolen, dan blijven de beurzen eerst een tijdje vlak zoals in 1996.

De consensus zit nu op het 1996-scenario. Geen recessie en aantrekkende winsten en FED die ruim monetair beleid blijft voeren. Greenspan+. Geen angst voor bubbels, ook al zeggen sommige FED-leden hier wel bang voor te zijn. Al die sombere oude goeroes krijgen nu OK Doomer naar hun hoofd i.p.v. OK Boomer.

Er is wel ammunitie voor aantrekken van de economie: de handelsoorlog verbetert, financial conditions zijn extreem gunstig, de huizensector trekt aan, verwachtingen van CEO’s verbeteren waardoor men meer zou gaan investeren. China gaat wat beter.

Maar er is ook ammunitie dat het nog niet zo hard de goede kant op gaat. Duitsland, Italië en nu ook weer Frankrijk blijven zorgenkinderen. Het gaat beter in Japan straks, maar nog niet goed. De yuan is te sterk geworden, China gaat niet verder met de opwaardering (mission accomplished, VS zegt dat China de valuta niet meer manipuleert (… dus wel, maar toch…). 

Consumptie in de VS komt in gedrang door lagere stijging reële lonen en minder groei werkgelegenheid (vanwege onvoldoende geschikte nieuwe medewerkers, langdurige werkloosheid stijgt weer (aantal continuing claims werkloosheidsuitkering stijgen, ook al dalen de initial claims hiervoor). 

Er is nauwelijks extra fiscale stimulering in de VS, vergeleken met 2019 een verslechtering. De problemen met Boeing gaan de groei in het eerste kwartaal drukken. De export van de VS lijkt toch niet echt te gaan aantrekken, de wereldhandel ligt er nog steeds slecht bij.

samenvatting financieel economisch nieuws van de afgelopen week

Beurzen bleven uitermate kalm op alle turbulentie in het Midden-Oosten. Iran draaide bij, ging zelfs onderuit door de ongelukkige, rampzalige raketaanval op een burgertoestel. Dat bracht veel ontevredenheid/ onstabiliteit in Iran aan het licht, niet allen tegenover Amerika.
Na de flinke stijging van de olieprijs een flinke val.

De dienstensector is wereldwijd sterk. ISM non manufacturing in de VS steeg naar een onverwacht sterke 55 (+1,1).
In Europa gaat het herstel wat minder goed, o.a. door de aanhoudende stakingen in Frankrijk die het vertrouwen ondermijnen.

Maar er lijkt enig herstel in o.a. Duitsland, inflatie iets hoger. Nieuwe orders niet meer dalend.
In Japan herstelt consumentenvertrouwen ook.
In China lijkt er weer wat verbetering te zijn in de cijfers. producentenprijzen dalen minder, goed voor de winsten.

In de VS viel de groei van de werkgelegenheid iets tegen met 145.000 (160.000 verwacht en neerwaartse bijstellingen vorige maanden). Werkloosheid bleef 3,5%. loonstijging viel iets tegen, maar dit kan door iets ongelukkige peildatum komen.
Initial claims voor werkloosheid daalden weer naar zeer lage niveaus en dat houdt de recessievrees goed in toom.
Nieuwe orders daalden 0,7%(-0,8% verwacht).
Vervoer per spoor bijna -10% op jaarbasis.
Problemen bij Boeing gaan maar niet weg en is reden voor diverse economen minder groei in het eerste kwartaal te verwachten in de VS. Diverse effectenhuizen zijn hun verwachtingen voor 2020 echter aan het verhogen, moed puttend uit de extra liquiditeit van de FED in 2019 en verbetring in de handelsoorlog (China gaat niet alleen veel meer landbouwproducten importeren, maar van alles)

overpeinzingen

De angsten over oorlog in het Midden-Oosten waaiden wel heel erg snel over. Iran bleek toch niet zo precies om te gaan met raketten (en dat terwijl Iran uitpuilt van de jonge technici, net als China en Rusland).

(plaatje via blog a dash of insight van Jeff Miller)

 Niemand wil oorlog, de Iraanse economie kan het al lang niet meer verdragen en Trump wil herkozen worden en dat gaat alleen met een sterke economie. Daarom gelooft iedereen ook vol overtuiging dat het goed zal gaan met de handelsoorlog tussen de VS en China. Beide partijen hebben groei broodnodig.

Olieprijzen wel heel erg fors omlaag, maar dit betekent niet dat olieprijzen in 2020 niet wat onbehaaglijk veel zouden kunnen stijgen

(blog Bespoke)

Jeff Miller begon deze week ineens wat te tobben over inflatie in de VS. Wat meer inflatie en weg is de hoop op nog veel meer extra liquiditeit van de FED en het zal waarschijnlijk wel komen door hogere arbeidskosten per eenheid product en dat is niet goed voor de winstmarge.

De inflatieverwachtingen volgens index linked bonds zoals TIPS zijn nog heel laag, maar verrassend weinig opgelopen door hogere olie- en goudprijzen, lage VIX en zo langzamerhand onbegrijpelijk lage credit spreads, stijgende ISM prices.

 Steeds meer beleggers springen op de rijdende trein van hogere koersen, zich steeds minder zorgen makend over een recessie in de VS (althans voor 2020), handelsoorlogen, Iran, Sanders c.s., winstverwachtingen, renteverhogingen van de FED. FOMO, fear of missing out. Men durft veel minder short te gaan.  

De grootste angst zou volgens peilingen overoptimisme zijn (overdreven koersmomentum), gevolgd door angsten voor recessie, winsten en pas een tijd later geopolitiek.

(te veel tweets van Trump dat het erg goed gaat op de beurs is een contrair signaal, deze tweet was slordig met 409 i.p.v. 401)

John Mauldin piekert verder over de steeds snellere opbouw van schulden, zo ongeveer afgedwongen door de lage rente. Extra schuld leidt tot steeds minder extra groei, vooral in China, maar ook in de VS en Europa. Natuurlijk is dit een onhoudbare trend, maar het is te verleidelijk en zelfs Mauldin ziet dit niet misgaan op korte termijn. Centrale banken zijn steeds meer gedwongen de rente te laag te houden. En dat is onproductief, de productiviteit drukkend. Bernanke meldt dat onder 2% het beleid van centrale banken niet meer zo effectief is.

Gundlach/ Bianco stelden dat negatieve rentes of wat daar op leidt tot het failliet van banken leidt. Sinds rente 0 is in Japan zijn de Japanse banken ruim 80% in koers gedaald en in de EU was dit vaak zelfs 90%. In de VS staan de banken op all time highs, mede dankzij herkapitalisering na 2008, iets dat in  Europa niet/onvoldoende gebeurde.

financieel economisch nieuws van de afgelopen week

Trump bewees maar eens zijn onvoorspelbaarheid met zijn Franz Ferdinand- achtige aanslag op Irans bewierookte held, de oppermachtige generaal Soleimani. Bevestiging dat je nooit meer zaken met Amerika moet doen klinkt het luid in bijna het hele Midden-Oosten. Het Iraakse parlement nam een (voor Amerika niet rechtsgeldige) motie aan om Amerikaanse troepen weg te sturen van Iraakse bodem. Voorbeeld van treurige malarkey volgens sleepy Joe Biden.  Nog hogere olie- en goudprijzen dus. Toch iets lagere rente. Nauwelijks lagere beurzen (Iran doet toch niets, hogere olieprijzen vaak goed voor beurs, FED to the rescue, Trump populairder). Stemming beurzen opperbest.

Dat is een beproefd recept voor een president onder het vuur van impeachment. En ja hoor, zijn approval rate bereikte voor het eerst 50%. Nog wat uitgekiend wapengekletter en die oudjes van de democraten (zoals zelfs Obama zegt) worden inderdaad met een landslide verslagen. 

De ISM daalde onverwachts naar een schamele 47,2 in plaats van zoals verwacht te stijgen naar 49. Ongetwijfeld fake news volgens Trump, die wel zal gaan aandringen op ontslag van die recalcitrante luitjes bij de ISM. ISM prices paid wel omhoog, de recent opkomende inflatieangsten voedend. Pillenfabrikanten vragen 6% hogere prijzen in VS.

De Amerikaanse huizenmarkt lijkt nu echt te gaan herstellen met meer  ‘pending home sales’ en hogere omzet bouw. Initial claims voor werkloosheid weer laag. Stijging persoonlijk inkomen goed en daarmee ook persoonlijke consumptie.

Wereldwijd vielen de PMI’s over het algemeen mee, vooral in Zuid-Korea (niet zo in China). China gaat extra stimuleren, ook monetair (verlaging van reserve ratio voor reserves), belangrijkste reden voor uitbundige stemming op 2 januari. Apple door $300.

Handelsbalans VS lijkt mee te gaan vallen door lagere importen die samengaan met lagere voorraadopbouw (daardoor samen niet zo’n grote positieve bijdrage aan groei).

Consumentenvertrouwen viel tegen. Duke CFO survey draaide naar meer optimisme, vooral over eigen bedrijf.

Overpeinzingen: Gaat de aanslag op generaal Soleimani de koersen omlaag brengen?

Voorlopig lijkt dit nog niet het geval. Handelaren zitten (vooralsnog) nog steeds erg lang gamma (=buy the dip houding) en dat remt koersdalingen. De historie leert dat een ernstig conflict in het Midden-Oosten meestal niet de koersen omlaag bracht. Enkele keren wel (eerste en tweede oliecrisis, de inval van Saddam Hoessein in Koeweit) en af en toe ontstond een grote bull markt (Golfoorlog 2003).

De voorlopige analyse is dat Iran niet zo veel kan doen ter vergelding van de aanslag op Soleimani c.s. De VS moet echter ineens veel meer troepen naar het Midden-Oostensturen dan aanvankelijk de bedoeling van Trump was, die wilde zich immers terugtrekken uit het Midden-Oosten nu de VS weer zelfvoorzienend zijn in olie. De VS lijkt onherstelbare averij te hebben opgelopen in de publieke opinie  van Irak/ Syrië, is een onbetrouwbare bondgenoot gebleken. De VS heeft gezien hoe de Iraanse invloed via de Hezbollah-militias steeds groter is geworden (niet alleen in Irak maar ook in Syrië, Libanon en Jemen), vooral sinds de gezamenlijke bestrijding van IS. Moet de VS Irak opgeven of à la Vietnam met steeds grotere inzet een verliezende oorlog starten?  Wat is in vredesnaam (…) de strategie van Trump in het Midden-oosten?

Volstrekt onduidelijk dus, niet gecommuniceerd met het volk/ congres, zoals Buttigieg terecht fulmineert (Pelosi c.s. werden vooraf niet geïnformeerd over de acties in Irak, wel tal van kornuitjes van Trump op Mar-a-Lago).

Boze tongen beweren uiteraard dat de aanslag bedoeld is om de aandacht van impeachment af te leiden en dient ter verhoging van de kans op herverkiezing van Trump (en ja hoor, zijn approval rate is gestegen, voor het eerst 50%).

Trump is niet de enige die met een verwarrende strategie (troepen moeten teruggetrokken worden volgens zijn verkiezingsbeloftes, maar Trump zendt wel eerst steeds meer troepen) groot inzet (de dood van Soleimani leidt natuurlijk niet tot minder aanslagen op Amerikanen zoals ter verdediging van de aanslag gemeld maar tot meer aanslagen).

De FED kreeg het voor elkaar het volgende op te merken: Chicago Fed leader Evans says to Bloomberg TV about rate hike cycle: "I don't think it was a mistake, but it was a misunderstanding” of what was happening to the economy.

Het was kennelijk een soort misverstand hoe de economie/ repomarkt werkt en daarom was het niet verkeerd dat de rente verhoogd en verlaagd werd en dat de repomarkt met extra liquiditeit gered werd. De verlaging van de rente zou volgens de notulen van de FED wel tot extra speculatie hebben geleid (vreemd, iedereen roept dat de extra liquiditeit een ‘melt up’ aan het veroorzaken is).

Ondertussen was het sentiment tot vrijdag zorgelijk optimistisch geworden, eindelijk vergelijkbaar met begin 2018.

• Net als begin 2018 gaan de beleggingscommissies rebalancen na de grote stijging van de aandelenkoersen/ daling van de obligatiekoersen.
• De FED gaat wat overliquiditeit terugnemen na het jaareinde, maar beloofde voor sinterklaas te blijven spelen in de komende maanden.
• Het ontluikende optimisme over de Amerikaanse economie wordt niet gesteund door de ISM (die viel onverwachts verder terug), niet langer met extra fiscale stimulering (ex defensie-uitgaven), niet door verder herstellend consumentenvertrouwen, niet door stijgende olieprijzen/ hogere inflatie/ hogere stijging arbeidskosten per eenheid product, wel door de huizenmarkt en minder pessimisme van CFO’s (draai in Duke Survey). Met de winstverwachtingen gaat het niet heel erg goed om het maar eens een beetje eufemistisch te stellen en dat tegen een groeiende schare bankeconomen in die steeds stelliger roepen dat het wel goed komt met die winsten, echt wel beter zal gaan.
• De verwachte daling van de onzekerheid door de ronduit meest fantastische fase 1 deal die Amerika ooit gezien heeft op vermoedelijk 15 januari met start van fase 2 onderhandelingen wordt nu ernstig op de proef gesteld door Trumps acties in Irak. Ook de enorme hoeveelheid geld die Sanders heeft opgehaald ter versterking van zijn nu uitpuilende verkiezingskas vergeleken met bijvoorbeeld Biden wijzen op een flink hogere kans op Sanders als president (‘feel the Bern’ is een negatief thema voor o.a.  healthcare aandelen). D.w.z. grote onzekerheid over uitkomst verkiezingen in november.
• De waarderingen zijn nu heel wat ongunstiger dan eind 2018 (earnings yield op basis verwachte earnings jaar vooruit toen 7,02%, vorige week 5,28%, nu door groot optimisme voor winsten Q4 2020 die deze week in de jaar vooruit verwachte winst kwamen 5,46%).

Dat betekent niet dat de grote bear markt nu onafwendbaar is. Waarderingen zijn hoog, maar niet erg overdreven bij huidige rente en inflatie, als er geen recessie komt in 2020. Die kans op recessie is flink afgenomen en nu weer betrekkelijk laag, zij het plotseling wel weer stijgend. Ik vertrouw die green shoots niet, maar ik kan het heel goed mis hebben en dat er wel redelijke groei (2,5%+) in de VS komt in 2020.

Al met al voor mij niet genoeg reden om mijn overliquiditeit om te zetten in aandelen, alhoewel olieaandelen erg aantrekkelijk lijken met hun hoge dividendrendement en bescherming tegen nieuwe fratsen van Trump en Iran.   

Mogelijke verrassingen voor 2020

De consensus is er uit: geen recessie in de VS, maar 2% groei (dankzij vooral groei consumptie) en inflatie ook zo iets. Beurzen zo’n 7-10% omhoog net als altijd verwacht wordt. Rente omhoog. Er worden goede vorderingen gemaakt in de handelsoorlogen. Brexit gaat zonder al te veel problemen. Niks bijzonders over olieprijs, alle grondstoffenprijzen wat omhoog. Trump wordt herkozen (al zijn wedkantoren hier nog niet erg overtuigend positief over, maar de financiële vorsers zijn bijna unaniem: bij zo veel inkomensgroei en geen recessie wordt een president altijd herkozen)

Misschien dat de green shoots zo mooi worden dat groei positief gaat verbazen. Wie weet valt productiviteitsgroei mee. De huizenmarkt trekt sterk aan. Investeringen kunnen meevallen als de CEO’s plotseling weer overwegend positief worden.

Tegenvallers liggen meer voor de hand:

• Winstdaling door te hard stijgende arbeidskosten per eenheid product (buiten Amerika de afgelopen tien jaar ook buiten recessies heel normaal)
• Groei werkgelegenheid veel minder dan 80.000
• Tegenvallende inflatie door o.a. stijging olieprijzen en stijging arbeidskosten per eenheid product
•  De rente daalt uiteindelijk toch weer
• Brexit gaat natuurlijk niet zonder rimpeltjes
• Kredietproblemen, schulden van bedrijven in de VS en China zijn veel te hoog, heel vee schuld staat op het randje van investment grade (en kan last krijgen van downgrades, ook zonder recessie)
• Sanders wordt nieuwe president van de VS (drama voor beurzen)
• Beurzen worden benauwd voor 2021 (bezuinigingen onder Trump, belastingverhogingen onder Sanders)
•  Terrorisme, bijvoorbeeld grote aanslag met drones

Wat te denken van de Amerikaanse aanslag op belangrijkste Iraanse generaal/ Iraakse hezbollah militia-aanvoerder in Bagdad?

Trump was het zat, dat getreiter van Iran, het organiseren van aanvallen op o.a. de Amerikaanse ambassade. Het was een totale misrekening van de zich helemaal veilig wanende generaal van Iraans Qud-divisie die de afgelopen decennia al duizenden Amerikaanse militairen heeft gedood, Assad door dik en dun gesteund heeft (en daarmee wel ISIS effectief bestreed). Obama zou het niet gedurfd hebben, maar Trump wel, die geloofde zijn generaals wel dat dit een extreem gevaarlijke terrorist met volop buitengewoon overtuigend historisch bewijs was die aanslagen op Amerikanen in Irak aan het beramen was.

Iran moet iets terugdoen en niet een beetje, dit druist in tegen hun eer en imperiale ambities (die toch al steeds meer belemmerd werden door Erdogan, Poetin) . Ze hebben al laten zien dat ze eenvoudig de halve olieproductie van Saoedi-Arabië kunnen uitschakelen. Een ongelukje in de straat van Hormoez kan heel wat olietransport blokkeren (Shell durft niet meer uit te varen in de Perzische Golf schijnt).

De president van Irak veroordeelde de aanslag, net als de meeste andere landen die bang zijn voor te veel escalatie. Te doldriest van Trump oordeelt men, maar ik kan Trump toch geen ongelijk geven.  Je moet op een gegeven moment de politiek van pappen en nat houden verlaten. 

Wat is dat voor rare oorlogvoering van Iran in Irak en enkele andere landen in het Midden-Oosten. Iran heeft daar vele vrienden, maar ook veel vijanden (bijvoorbeeld grote demonstratie tegen Iran in Najaf (Hezbollah is niet overal populair) tegen Iraanse inmenging in Irak). Al die buitenlandse troepen die het leven onveilig maken in zo veel landen in het Midden-Oosten.

Israël zou staan te popelen om Iraanse kernreactoren eens lekker plat te bombarderen.

Esper (minister van defensie VS) dreigt met preventieve acties als Iran Amerikaanse burgers/militairen gaat aanvallen (bijvoorbeeld bij nog een keer troepen VS bij Kirkoek aanvallen inclusief bombarderen van olievelden aldaar).

De NRC ziet de aanslag als het einde van de Amerikaanse invloed in Irak. Trump wil troepen terugtrekken uit het Midden-Oosten en zou het troepenaantal van 5000 nu in Irak moeten verhogen tot misschien wel 100.000 om Irak echt onder controle te krijgen. Dat gaat niet gebeuren en daarom zou Trump alle troepen moeten gaan terugtrekken. Amerika kan zelf genoeg olie produceren.

Aandelenkoersen reageren voorlopig vrijwel niet op de aanslag. Iran stelt op olie-exportgebied niet zo veel meer voor. Iran is bijna bankroet door de sancties van Trump en al die dure buitenlandse oorlogen zijn niet populair onder de Iraanse bevolking. Beurzen geloven nog heilig in de wat beter zichtbare green shoots van herstel industrie (al werkt Boeing niet erg mee en is de druk van beleggers om rendabeler (=minder, niet meer in de te dure velden) schalieolie te produceren) en de heilzame liquiditeitsinjecties van de FED (al lijken die te stoppen, nu de enorme vraag van banken volgens de laatste cijfers verzadigd lijkt)

Een van de potentiële verrassingen van 2020 is een olieprijs van $80-100 en dat zou een flinke tegenslag zijn voor de groei van de reële consumptie.

Overpeinzing: groei werkgelegenheid gaat tegenvallen en inflatie loopt iets meer op dan consensus

Ik denk dat investeringen erg moeten gaan meevallen wil er meer dan 80.000 groei werkgelegenheid per maand gemiddeld gaan komen in 2020.

Verder denk ik dat inflatie iets meer op gaat lopen dan men nu denkt. Niet onrustbarend, maar genoeg om samen met lagere groei werkgelegenheid de groei van het persoonlijk inkomen en daarmee consumptie onder druk te zetten.

China en India kampen met lagere groei dan men beloofd heeft en men probeert extra groei te forceren, maar dat mag dan weer niet gaan via te grote schuldengroei in China. Een van de dingen die dit uitlokt is dat men extra fossiele brandstoffen aan het gebruiken is. Genoeg voor stijgende olieprijzen.

In de VS onderschat men waarschijnlijk de stijging van de arbeidskosten per eenheid product. Ondanks het geklaag over uitblijvende loonstijging bij lage werkloosheid zien we toch nog steeds een sterk verband met stijging arbeidskosten per eenheid product en bezettingsgraad (en werkloosheid).

De kosten voor de benefits (pensioenen, zorgverzekeringen) stijgen behoorlijk en daardoor is er zelfs bij lage loonstijging toch druk op de loonkosten.

Er zijn gelukkig nog genoeg andere zaken (internet, geringe pricing power etc.) die ervoor zorgen dat de inflatie niet al te veel lijkt te gaan stijgen voorlopig.

Via blog Calculated Risk: De bevolkingsgroei van de VS over 2018/19 is neerwaarts herzien. De politiek van Trump werpt haar vruchten af: immigratie is behoorlijk terug aan het lopen. Daarnaast daalt het aantal geboorten ietsje meer dan verwacht en sterven er ietsje meer mensen (wel als verwacht). Bevolkingsgroei over 2018/2019 wordt nu geschat op 0,47% (1,5 miljoen groei tot 328 miljoen). Vóór 2016 was dit 2 miljoen+.

De participatiegraad is sinds dieptepunt in 2015 van 62,4 punt gestegen tot 62,9 en gaat volgens BLS volgend jaar naar 63,2 (en daarmee zou groei werkgelegenheid ongeveer 1,5 miljoen kunnen zijn). Maar dat gaat daarna volgens de schattingen van de overheid (BLS) vanwege vergrijzing dalen tot 61,2 in 2028.

De komende tien jaar gaat de participatiegraad door de demografie zo’n 0,2 punt per jaar dalen, ofwel 0,3% en dat bij bevolkingsgroei van nog geen 0,5% (even veronderstellend dat immigratie stabiliseert op huidig niveau). Daaruit valt nog maar weinig groei van de werkgelegenheid te destilleren, misschien zo’n 350.000 per jaar (in een goede maand werd dit cijfer in de huidige cyclus al bereikt. Dat is veel minder dan de 2 miljoen waar volgens economen Amerika recht op heeft.

Groei van de werkgelegenheid gaat dus waarschijnlijk flink afzwakken en Amerika kon de afgelopen decennia geen recessie voorkomen bij groei van de werkgelegenheid lager dan 1,8 miljoen.

 De groei van de werkgelegenheid heeft nu nog momentum, waardoor de afzwakking van de werkgelegenheidsgroei geremd wordt. Maar ik denk dat we er aan moeten gaan wennen dat werkgelegenheidsgroei in de VS niet iets is als 150-200.000 gemiddeld per maand maar lager dan 80.000 (of eerder 30.000 als je de recessies meeneemt)

Calculated Risk voorspelt dat de participatiegraad in 2020 daalt van 63,2 naar 63 of ietsje lager. Bij de huidige bevolkingsgroei betekent dit banengroei van gemiddeld 30.000 per maand.

De participatiegraad van de kerngroep werkenden, het cohort 25-54-jarigen is eindelijk gestegen tot de niveaus van 2007.  Verdere stijging zal moeilijk zijn, gezien o.a. de neerwaartse druk van verslaving aan pijnstillers en opiaten en toenemende obesitas.