30 augustus 2015

samenvatting financieel economisch nieuws van de afgelopen week

Na een duik van 1000 punten van de Dow Jones bij de opening op maandag en een val van bijna 10% van de AEX op dat moment trokken de koersen weer aan. Een paar uur heel snel, maar daarna was het wachten tot woensdag en donderdag voor het koersherstel echt van de grond kwam. Op vrijdag was de vaart er weer uit. De stemming op de beurs varieerde van tomeloos pessimistisch tot verrassend optimistisch. Op maandag was een beurskrach à la 1987 maar net vermeden, maar met de toen opgedane wijsheid kon een totale krach vermeden worden. Soms wel met vreemde koersvorming.

Er kwam geen nieuw slecht nieuws uit China, anders dan dat de positie van Li Keqiang wankelt en dat de winsten in de industrie iets dalen. Leading indicators stegen iets. 

Het macronieuws uit Amerika was erg goed met opwaartse herzieningen van oude cijfers.
Een en ander leidde tot een stijgende rente, heel ongebruikelijk bij een dalende beurs, maar China zou aan het verkopen zijn van obligaties  om aan geld te komen om de beurs nog meer te steunen.
De schaduwen van Jackson Hole wierpen zich al vooruit, inflatie. En inderdaad Stanley Fischer repte over hogere inflatie als de dollar niet al te sterk zou worden (afroepend dat de dollar sterker wordt).
Stanley Fischer zette een belangrijke stap om ons voor te bereiden op een pad van voorzichtige verhoging rentes. We wisten al dat de arbeidsmarkt voldoende hersteld is voor verhoging van de rente, maar met inflatie was het toch niet in orde. Wel waar riep Fischer op Jackson Hole, inflatie gaat stijgen en de FED moet niet wachten tot de inflatie 2% voor verhoging van de rente. Ondertussen moet je de rente natuurlijk niet verhogen als de financiële wereld in brand staat (als steun aan de onderbuikgevoelens van de FED gouverneur van New York Dudley), maar de volatiliteit zal snel afnemen. Een eventueel te sterke dollar zal een belangrijke reden zijn om de rente niet verder te verhogen.

http://www.businessinsider.my/stanley-fischer-jackson-hole-inflation-speech-transcript-august-29-2015-2015-8/#0sJtoj5k4L0ZVXv9.97

Aan het eind van de week schoten de olieprijzen omhoog. Misschien dat er een keer is gekomen aan de schier eindeloze val van de olieprijzen (en gasprijzen in de VS) tot onder $40 voor WTI.

De groei van het Amerikaanse BNP over het tweede kwartaal werd fors omhoog bijgesteld: van 2,3% naar 3,7%. Het Conference Board consumentenvertrouwen schoot omhoog (gemeten voor koersdrama). De huizenmarkt verbeterde, alhoewel iets minder dan de consensus dacht (pending home sales, verkopen nieuwe huizen, huizenprijzen, hypotheken) .Initial claims daalden iets. Beschikbaar inkomen steeg 0,4% en uitgaven 0,3%. PCE inflatie bleef met 0,1% te laag in de ogen van de FED. Orders duurzame goederen waren voor de tweede maand op rij sterk.

In Duitsland steeg de IFO iets en daalden de importprijzen fors (net als elders in de wereld overigens).
In Japan stegen de detailhandelsverkopen.


Enige lessen van afgelopen week

Enorme stemmingswisselingen. Totaal wegzakken van koersen in drie dagen, totaal de moed opgeven en in een paar dagen was heel het vertrouwen weer (bijna) terug.

Liquiditeit is een probleem. Verkopen om de verliezen te beperken ging de nodige keren spectaculair fout. Sommige ETF’s kregen veel te grote klappen vergeleken met de onderliggende waarde. Optieprijzen waren soms gespeend van de normale logica volgens al die Griekse letters. Dat is overigens wel de consequentie van rule 48 die rare prijzen toestaat als er maar gehandeld wordt en de verkooporders zich maar niet opstapelen. Als zodanig was rule 48 buitengewoon succesvol. Een krach als in 1987 werd vermeden, terwijl we afgelopen maandag een bijna identieke set up hadden als op Black Monday (de futures markt was zo ver onder de cash markt dat iedereen begon te verkopen in de cash markt en in 1987 kwam het niet meer goed totdat het Plunge Protection Team op dinsdag in 1987 gebood te kopen (whatever it takes)). De Dow opende 1000 punten lager afgelopen maandag, maar daarna trad razendsnel herstel op.

Rond de bodem kopen was gemakkelijker, maar verwacht er niet te snel veel van. Wie op maandag kocht had `s avonds of op dinsdag gemiddeld nog geen winst. Opvallend overigens hoe breed dit uitgemeten werd in beurscommentaren.

China kwam ineens opzetten als enorm probleem. Er kwamen (gelukkig) allerlei analyses dat dit de bedrijven in het Westen niet erg hoeft te raken. China grijpt wel in op heel veel zaken die de wereld kunnen destabiliseren, zoals grondstoffenprijzen, valuta’s, rentes, de groei van de wereldhandel, Aziatische beurzen en tijdelijk kennelijk ook andere beurzen.

Macro was voldoende stevig in het Westen (gelukkig).

Er was behoefte aan winst nemen, beleggingsstijlen kunnen destabiliserend werken (plaatjes Albert Edwards, modellen Socgen en andere brokers). Of dat grote rotaties gaat veroorzaken is niet duidelijk. Men begon grote winnaars te verkopen, maar deze veerden op donderdag en vrijdag zeer sterk terug.

Rotatie binnen sectoren op de aandelenmarkt of landen is nodig als de macro verder positief verrast, dan moet je weer cyclicals inladen met hoge bèta en/of Emerging Markets kopen. Als we weer doormodderen met 2,5% groei in de VS, dan lijkt de growth stijl en kwaliteit het nog steeds te winnen van value.

De rente steeg. Obligaties boden geen bescherming tegen dalingen op de aandelenbeurzen. Misschien door verkopen China, misschien door de meevallende macro, maar tegen de paniekstemming in. Je kunt niet meer bouwen op de negatieve correlatie aandelen, obligaties.

De olieprijs zou misschien de bodem kunnen hebben gevonden. Nog steeds voorspelt bijna iedereen hogere olieprijzen, alhoewel er nu ook wel veel voorspellingen zijn van veel lagere prijzen en lijkt er voldoende nadruk te liggen op de uitpuilende voorraden in de VS en de hoge productie versus de vraag

We laten de vluchtelingen uit Syrië stikken

Ik zit me de afgelopen weken druk te maken over drama op Wall Street, maar dat staat in geen enkele verhouding tot wat er gebeurt met mensen in Syrië die gedwongen zijn te vluchten.

71 mensen stikten in een vrachtwagen. Ja, we laten de vluchtelingen letterlijk stikken. Of verdrinken, zoals met duizenden mensen gebeurt voor de kust van Libië.


Als kind vertelden mijn ouders me over de schepen met Joodse vluchtelingen bij de Tweede Wereldoorlog, die overal geweerd werden. Het liep dramatisch slecht af.  Dat was een schande en we zouden, nu wijzer geworden, er alles aan doen om zo iets niet nog eens te laten gebeuren. Dat was me ingeprent. Nu doe ik niets, ik protesteer niet, laat het gewoon gebeuren. Ich habe es gewusst, ik meet me bijna een PVV-mentaliteit aan van grenzen dicht, heel wat erger dan een VOC-mentaliteit.

29 augustus 2015

Een heel bijzondere beursweek: is de correctie voorbij of krijgen we een echte bear markt of blijven we nog een paar maanden voortsukkelen.

In drie dagen meer dan 10% omlaag met de S&P. Paniek dus.

(https://www.stocktrader.com/2015/08/28/market-recap-aug-28-2015/?utm_source=feedburner&utm_medium=feed&utm_campaign=Feed%3A+Stocktrading101+%28StockTradingToGo%29; het was oversold, maar VIX moet onder 20 dalen voor sein veilig)
Een spectaculair V-herstel daarna op woensdag en donderdag. In deze mate komt dit extreem zelden voor, ongeveer eens in de tien jaar.

Het had allemaal dramatisch kunnen aflopen, maar dat gebeurde dus niet. 
Wall Street bleef met veel moeite overeind. Deels door de nog niet verdwenen buy the dip mentaliteit, deels door superbe economisch nieuws. Maar vooral door rule 48.
Een bibberende Dudley van de New York FED, die duidelijk de kluts kwijt was (als lid van het Plunge Protection Team had hij in actie moeten komen en dat ging maar net goed op maandag en dinsdag). Hij ging minder recht in de leer rondbazuinen dat de FED de rente gaat verhogen in september.
Een wat meer standvastige FED gouverneur Bullard die echt voor een verhoging gaat stemmen in september. Havik Mester was natuurlijk ook voor verhogen, maar alles draait deze week over wat Fischer gaat roepen op Jackson Hole. Ziet hij inflatie? Een Nairu (natuurlijke werkloosheid, non accelerating inflation rate of unemployment) die bereikt is en die inflatoir hoort te zijn? De rente steeg dus uit angst daarvoor en op veronderstelde fratsen van de Peoples Bank of China, die te nijver staatsleningen aan het verkopen zou zijn.

Dan de olieprijs. Die was kennelijk te veel gedaald. Omhoog dus, niks consideratie met een zwak groeiend China en uitpuilende voorraden en maar onverzettelijk door produceren ver onder de kostprijs..
Dus ook een keer in de inflatieverwachtingen. Een klap in het gezicht voor Edwards en Lapthorne die op grond van dalende inflatieverwachtingen en een vermeend te veel inzetten op kwaliteitsaandelen en momentum met 99,7%% kans een bear markt zien.


Ik kan dat niet afleiden uit hun grafieken (niets aan de hand met macro, financiële stabilteit à la 1998; flinke inzet op stijl van kwaliteit en momentum, maar is dit voldoende excessief?)), maar ze hopen het uit de grond van hun berenhart. Onheilsverhalen schrijven, dat brengt geld in hun laatje en na jaren ervaring zijn ze er heel goed in geworden. Edwards: jarenlange bull markten verdampen in zeer korte tijd, in enkele maanden. Mark his words, breng zijn bonus niet in gevaar en verkoop alles, dat had je in 2000 al moeten doen. Iemand moet nog aan Edwards het nieuws vertellen dat er sinds 2009 een bull markt gaande is, maar net als de oprechte Japanse soldaat kan hij na decennia niet de overgave van Japan in 1945/ de start van een bull markt accepteren.

De bull markt voor olie staat denk ik, die voor aandelen lijkt 1 à 2 maanden weg. Ik liet al zien dat wat gehobbel in de komende paar maanden zonder veel vooruit te komen het normale scenario is. http://beleggenopdegolven.blogspot.nl/2015/08/nog-een-terugtest-van-de-lows-over-twee.html
Zo ging het in 1987 en 1998 en nog wel vaker. Die jaren lijken het meeste op de huidige situatie.
Soms gaat de beurs gewoon verder omhoog en had je belegd moeten zitten na een paar dagen correctie. Soms komt er een echte bear markt, zoals in 2002 gebeurde.

Het hangt er van af wat er komen gaat. Heeft men nog onverwachte tegenslagen in petto? Gaat het zo erg mis in China dat men in Emerging Markets alles moet verkopen, de valutareserves wegsmelten en er grote schuldenproblemen ontstaan? Je zou toch zeggen dat men nu wel voldoende pessimistisch is over China. De nodige economische indicatoren lijken wat te verbeteren voor zo ver je die kunt vertrouwen. De oude groei komt niet terug en daarmee niet de onverzadigbare vraag naar grondstoffen. De nieuwe groei zal lager zijn en meer gedreven door consumptie. Die zal redelijk overeind blijven en de consument zal zijn toegenomen welvaart inzetten voor een betere auto, air conditioning en centrale verwarming. Geen slecht scenario voor olieprijzen.
 Blijft staan dat de overheid zijn zaakjes niet meer zo goed als vroeger onder controle heeft. Men manipuleert de markten, maar in het Westen zijn we geen haar beter (QE!). Het gaat niet goed met de winsten in China, producentenprijzen dalen steeds harder, maar heel wat aandelen (vooral door de staat gecontroleerde bedrijven) beginnen erg goedkoop te worden.

Dan Amerika. Gaat de macro tegenvallen? Nee, de laatste cijfers zijn superbe. De consument is stevig aan het kopen geslagen en waarom ook niet bij de voor Amerikanen hoge spaarquote, dalende benzineprijzen en goede werkgelegenheidsgroei. 
(er is flink afgelost op de credit card debt en nu kan men die weer flink gaan kopen, de terugkeer van shop until you drop)
De Citigroup economic surprise indicator noteert nog dik negatief, dus het lijkt er op dat de markt nog niet verdisconteerd heeft dat het de goede kant op gaat met de Amerikaanse macro. Geen 3%+ groei, maar wel 2,5%+.

Dan de winsten en omzetten. Dat is zwaar tegengevallen in het tweede kwartaal. Mijns inziens de hoofdreden waarom er een correctie moest komen. Geen omzetgroei ook niet buiten de energiesector en dat bij 3,7% groei in het tweede kwartaal in de VS (enorme opwaartse herziening van 2,3%). De sterke dollar en tegenvallende economische groei buiten de VS en Europa eisen hun tol. Dat probleem is de komende maanden niet weg. Alleen Japan en diverse Europese landen krabbelen overeind (Amerika staat al).  Dat kan genoeg zijn bij een niet te veel stijgende dollarkoers versus yen en euro.

Waarderingen van aandelen? Die zijn zelden reden voor grote koerscorrecties (maar wel in 1987). Bij de huidige rente en blijvend ruim monetair beleid waarop je kunt rekenen (beschermheren Draghi, Dudley en Kuroda) is 5% winstgroei (waarvan 2% door inkoop eigen aandelen) al heel wat en voldoende voor koerswinstverhoudingen van 15-18 een jaar vooruit.

Monetair beleid? De FED moet de rente verhogen en uitleggen waarom ze dat doen terwijl inflatie door de grond gaat en het doel van 2% uit zicht lijkt te raken. Dat kan op meer manieren fout dan goed gaan. Maar à la Dostojewski kiest men opvallend vaak voor die enige weg naar geluk. Als de FED de rente niet verhoogt vanwege gebrek aan vertrouwen in de wereldeconomie zal de markt niet echt een Goldilocks gevoel krijgen.
Een andere schok? Dat is heel moeilijk te raden. Ja, Griekenland is een probleem. Meer problematisch lijkt me de herfinanciering van leningen van oliemaatschappijen. Daar kunnen zware klappen vallen. Bij $40 zie je als bank je geld niet meer terug bij lenen aan heel wat oliemagnaten. Dan blijft van de koers van de oliebedrijven die er niet in slagen goed te herfinancieren weinig over. Een kansrijke kandidaat voor ellende. Maar schokken zijn per definitie onvoorspelbaar. Ze hoeven ook helemaal niet te komen.  


Chart technisch?  Ik denk dat de analyse van een terug testen van de lows in de komende paar maanden het meest logische scenario is. Herstel tot de niveaus waar de ellende begon en dan wat keutelen. Geen daling tot een bear markt want daarvoor is de macro te goed en het monetair beleid te ruim. Het Plunge Protection Team slaapt nog niet. Uiteindelijk dan hervatting van de bull markt, nog in 2015. Geruststellend is dat lievelingen van de markt zoals Netflix zo sterk terugveren, zelfs als lijkt het nog zo’n duur aandeel.

27 augustus 2015

oliemaatschappijen in het nauw

http://www.artberman.com/wp-content/uploads/Tight-Oil-Capex-CF-D-CF-23-August-2015.jpg
credit rating bureaus beginnen moeilijk te doen als schuld/cashflow boven 2 komt. dat is nu het geval en bij de huidige olieprijzen wordt het derde kwartaal nog erger. De pijngrens is bereikt
Bloomberg.com – Oil Industry Needs Half a Trillion Dollars to Endure Price Slump
Een default van een vrij grote Amerikaanse oliemaatschappij begint tot de mogelijkheden te behoren. Reserves waardeloos, enorm verbranden van cash. te veel geleend in de hoop van een olieprijs van $100. Oliedom.

it ain't over until the FED lady sings

Dudley krabbelde gisteren flink terug van zijn ferme uitspraken dat hij voor een rentestijging van de FED zou zijn al in september. Zoals Bianco fijntjes uitlegde heeft Dudley diverse keren uitgelegd dat data dependent voor Dudley Wall Street dependent betekent. Als de Dow door de grond gaat is de financiële stabiliteit in gevaar en is het niet handig om de rente te verhogen. Als die rentestijging niet door de markt is ingeprijsd speel je met de financiële stabiliteit. Dudley merkte op dat er nog hel wat kan gebeuren voor 17 september, de rust kan dan zijn teruggekeerd op Wall Street en de aanhoudende stroom van excellent macro nieuws kan aanhouden. Dan weer zijn het orders, dan weer enorme opwaartse bijstelling groei over het tweede kwartaal, de bears zijn ervan overtuigd aan het raken dat de FED de statistische bureaus heeft omgekocht om zo veel mogelijk goed economisch nieuws te publiceren.

Bianco (en ik ook niet)  is niet overtuigd door Dudley. Yellen kijkt naar de arbeidsmarkt en lang niet zo veel naar Wall Street als Dudley. En Yellen heeft het voor het zeggen. 

nog een terugtest van de lows over twee maanden?!

Ongeveer vergelijkbaar heftige koersbewegingen leidden meestal niet tot een low waarvan af onmiddellijk mooie stijging van de koersen kwam. ja er kwam even wat herstel, maar daarna was het vaak toch een paar maanden tobben en dan ging het ineens enorm omhoog.

Er kan dus van alles gebeuren, maar een rustige stijging ligt niet voor de hand. Geduld is kennelijk nodig, maar dat lijkt beloond te gaan worden.

de Chinacrisis: waarom stijgt de rente?

De dalingen van de laatste dalingen waren een van de heftigste van de afgelopen tig jaar. In 3 dagen een daling van meer dan 10% van de S&P, dat is maar enkele keren eerder gebeurd:
Volgens Bianco
8/25/15 (China crisis)
* 8/8/11 (US verliest AAA rating)
* 10/7/08 (Lehman)
* 7/23/02 (Worldcom default)
* 8/31/98 (LTCM crisis)
* 10/19/87 (de krach)
* 5/28/62 (Kennedy staaltarieven; dus niet de moord op Kennedy of de Cubacrisis)
* 5/14/40 (Invasie van Nederland en Frankrijk)
* 3/29/38 (hoogtepunt van 1937/38 crisis omdat de FED de rente verhogen, de reden voor het ontstaan van het seculiere stagnatiescenario van Hansen)
Kortom, de beurs ziet iets heel ergs in wat er gebeurd is in China en gaat gebeuren.
De situatie in China is zo slecht als men nu vreest, zegt de beurs. Het is een van de grootste catastrofes van de afgelopen 80 jaar.
Vergelijkbaar met de invasie van Nederland en Frankrijk in 1940, de Aziëcrisis in 1998, Lehman in 2008.

De eerste devaluatie gaf niet het signaal voor de tuimeling, maar de tweede: de Chinese regering had de controle verloren over de economie en de beurs, redde speculanten in Hebei niet. Misschien wordt Xi of Li afgezet.
De Chinezen zijn nu als gekken obligaties aan het verkopen, zowel in dollars als euro’s, zo denkt men.
heel ongebruikelijk, een dalende beurs en een stijgende rente.
Het gonst van geruchten over QE. Summers en Dalio bevelen QE4. In de Eurozone dreigt Peter Praet met extra QE als de grondstoffenprijzen verder zakken (? Je doet dit toch niet op tijdelijke inflatie)
Wat veroorzaakte stijging rente? Verkoop door Chinezen? FED not to the rescue? De obligatiemarkt raakte niet van de kook en keek door de paniek over China heen en zag zeer mooie macro cijfers voor de VS. De bureaus voor statistische cijfers in de VS zijn omgekocht door de FED en publiceren nu tot half september vrijwel alleen maar ongeloofwaardig goede cijfers. Nieuwe orders geweldig. Initial claims werkloosheid als % arbeidsmarkt op all time low. Sentiment huizenmarkt door het dak. ISM non manufacturing niet te geloven zo hoog. Phillyfed flink omhoog terwijl buurman Empire Survey door de grond ging.
Misschien dat de mooie macro cijfers meehielpen, maar vreemd bleef het.

26 augustus 2015

ja/nee herstel op de beurzen

Ik heb nog maar zelden gezien dat in een paar dagen het sentiment zo negatief werd en ook weer zo snel draaide.
Het leek een beetje op 1987.  Op de donderdag en vrijdag daalden de koersen zo veel dat het duidelijk was dat op maandag de chartisten en de aanhangers van portfolio insurance fors gingen verkopen. Dat gebeurde dan ook. Europa en Japan gingen extreem omlaag op maandag en dat veroorzaakte een enorme daling bij de opening van Wall Street. Futures zorgden voor enorme verkoopdruk. Er kon geen evenwicht komen op die maandag. Aan de futures kon je zien dat de koersen verdre omlaag gingen. Verkoop aandelen en koop de future was wat je wilde doen, maar dat ging niet. Er zat geen bodem meer onder de koersen. Van een Dow Jones van dik 2700 was op dinsdag voor de opening volgens de futures nog maar 1300 over. Het lunge [rotection team werd gedowngen in te stappen en zij kregen de futures in een mum van tijd weer boven de 2000.

Afgelopen maandag dreigde er weer zo iets. De Dow opende 1000 punten lager. Die opening kon alleen maar via het in werking stellen van de duistere rule 48. Er kwamen prijzen die vaak niet klopten, maar veelal geaccepteerd werden (de low volatility ETF van de S&P ging even 45% omlaag!) en daarna waren de paniekverkopen grotendeels verwerkt en schoot het omhoog. Niet alng overigens, aan het einde van de dag daalde het wat en de meeste mensen die mandag kochten zaten aan het eind van de dag op verlies. Op dinsdag duwden de koesren uit Europa de Dow juist flink omhoog, maar dat hield niet stand. De Dow en S&P sloten met vrlies, heel teleurstellend.
Het is ook wel erg optimistisch dat alle daling na 3 dagen voorbij zou zijn.

Waarom gaat het omlaag? Omdat de koersen te lang omhoog gegaan zijn zonder correctie. Dat verhaal over China is een onzinverhaal, dat zou de koersen op Wall Street nauwelijks moeten raken. De bedrijven op Wall Street verkopen slechts 1% van hun omzet aan China.
Het zijn gewoon nare gevoelens die de boel lager zetten. Het gaat niet zo goed als gewenst. Het gaat verschrikkelijk met de olieproducenten vanwege de lage olieprijzen. De omzetgroei buiten de energiesector was echt naadje pet in de VS. Export gaat niet goed gezien de sterke dollar, vooral tegen de Canadese dollar en Mexicaanse peso en nu ineens ook tegen de Chinese yuan. er is een voorraadprobleem. De FED heeft zich in problemen gebracht door een renteverhoging te gaan prediken. Zowel als ze wel als wanneer ze niet gaan verhogen is de markt er niet blij mee (ik denk dat de markt bij een verhoging weer vrij snel bij zijn positieven komt).
(plaatje Capital Economics, ex olie gaat het nog wel, maar groei in derde kwartaal gaat met 1% gedrukt worden door voorraden)
De onderbuikgevoelens hebben voor een flinke correctie gezorgd en: de FED is not to the rescue.
En dat hoeft ook niet. Het gaat goed met de Amerikaanse economie. De dienstensector is booming, de huizensector trekt aan, het gaat goed met de arbeidsmarkt. Door de lage inflatie is er een goede stijging van de reële inkomens. Het overheidstekort daalt, de werkloosheid daalt. Inflatie is te laag, maar diep in het hart wil ieder gezond denkend mens dat. Inclusief de FED. Maar Fischer gaat meer verklappen over hoe de FED over inflatie denkt. Dat is overigens al een beetje duidelijk. NAIRU (de werkloosheid waaronder er inflatie komt) is echt ongeveer 5,2% en niet lager, PCE onderschat inflatie, gebruik de gewone CPI met zijn grote gewicht voor huren.

25 augustus 2015

vierjaarscyclus verliest kracht

De vierjaarscyclus duurt na een grote neergang van cycli vaak langer. De kredietcrisis was een grote neergang, Die te lange cyclus had je ook van 1982-1987 en 2003-2009. Nu zou het dus 2009-2015 kunnen worden.
De neergaande fase zou niet zo erg horen te zijn en niet zo langdurig, ongeveer als in 1994 en 1998. Net als toen is de structurele trend sterk omhoog. Nu vooral door het extreem royale monetaire beleid, waardoor men veel wil betalen voor een inkomensstroom. Naarmate het vertrouwen in langdurig lange rentes toeneemt, wil men zelfs steeds meer betalen voor een inkomensstroom uit zakelijke waarden (ook bij onroerend goed).
De neergaande fase is begonnen na het einde van extra aankopen in het kader van QE door de FED. De ECB hield de daling eerst nog tegen door de invoering van QE in de eurozone.
Nu is er dan eindelijk de daling, China krijgt de schuld maar dat lijkt niet goed genoeg voor een neergaande fase.
Gundlach stelt dat na een daling van 3 dagen de correctie niet achter de rug kan zijn. Dat vergt meer tijd. Dat lijkt plausibel. Maar zonder nieuwe schok hoeft er geen nieuwe grote daling te komen.
De FED staat borg voor onzekerheid, zowel als ze de rente wel dan niet verhogen.

Hierboven de vierjaarscyclus gefilterd voor de trend op twee manieren.  De ene manier is delen door het vierjaars gemiddelde en de andere anier is de huidige koers delen door het geschatte vierjaars gemiddelde. Dan is te zien dat de cyclus veel momentum heeft verloren.

23 augustus 2015

samenvatting financieel economisch nieuws van de afgelopen week

Wantrouwen tegen China overheerste het financiële nieuws. Het gevoel van knagende onrust over de macro in de wereld door die onverdroten daling van de grondstoffenprijzen en een tegenvallende flash PMI van ruim 47 in China sloeg door in paniek op donderdag en vrijdag.
Enkele beurslievelingen kregen extra klappen. Er is een snel groeiend wantrouwen over wat China aan cijfers publiceert. Zo erg, dat sommigen (New York Times) geruchten verspreiden dat aan de poten van de stoel van Xi wordt geknaagd.

Alle aandelenbeurzen gingen fiks omlaag en de rente op staatsleningen ook. De dollar was sterk tegen de munten van Emerging Markets maar zwak tegen de euro, yen en pond. De goudprijs kon daardoor wat stijgen, maar andere grondstoffenprijzen zoals olie gingen verder de grond in.
Het beurssentiment is danig verpest en voor het eerst sinds 2011-2012 lijken we weer een daling van de S&P van meer dan 10% van top te krijgen, met in de rest van de wereld grotere dalingen.

Het macronieuws was buiten China behoorlijk goed, geheel in strijd met de onderbuikgevoelens. Doorgaande goede cijfers over de Amerikaanse arbeidsmarkt, zeer sterke cijfers voor de huizenmarkt. Iets lagere inflatie dan verwacht bij iets hogere loonstijging dan verwacht. Een zeer sterke dienstensector. Opwaartse herzieningen van recente cijfers (groei over tweede kwartaal lijkt herzien te worden van 2,3 naar 3,2%). Er zijn wel enige problemen met de export en de voorraden.

De notulen van de FED werden als duifachtig opgevat. De stelligheid waarmee de renteverhoging in september tot op heden werd rondgebazuind, ontbrak. Afstel vanwege China, de sterke dollar, dalende grondstoffenprijzen, concludeerde de markt afgelopen week. Hilsenrath moet heel wat gaan schrijven om de markt op het spoor van een renteverhoging in september te zetten. De logica (financiële stabiliteit, voldoende herstel arbeidsmarkt, geen deflatieangst) pleit overigens nog steeds voor een renteverhoging tenzij de beursdaling te erg wordt.


in de VS steeg het sentiment van de huizenbouwers NAHBMI flink, verkopen bestaande huizen ook, maar vergunningen niet. Van de voorlopers van de ISM, het Empire State survey was bijznder slecht, maar het belangrijkere Phillyfed survey was wel goed. Initial claims voor werkloosheid stegen, maar bleven erg laag. De leading indicators daalden onverwachts met 0,2%, maar geven nog verbeterende groei aan.

In Europa steeg de PMI iets in Duitsland, maar daalde iets in Frankrijk. Tsipras schreef verkiezingen uit en een deel van Syriza splitste zich eindelijk af. Griekenland kreeg noodkrediet en betaalde daarmee de schuldenaars in augustus tot ieders opluchting.

 In Japan kromp in het tweede kwartaal de economie met 1,6%, iets minder krimp dan verwacht. Er komt herstel aan zoals detailhandelsverkopen, orders, huizenmarkt aangeven. Het handelstekort groeide weer.




geen beurs omhoog afgelopen week, geen sector. Alleen goud en (lange) staatsleningen omhoog

https://www.bespokepremium.com/think-big-blog/august-meltdown/

Overal daalden de aandelenbeurzen, ongeveer zo'n procent of 6. alleen in Azië ging het wat harder.

De dollar hielp deze keer niet, die was zwak tegen de euro en yen
En dat allemaal vanwege wegzakken van vertrouwen in China met bijbehorende verdere daling van de grondstoffenprijzen.

Chartisten raakten in paniek, de opgaande trend is gebroken. Dat kun je constateren door er op vele manieren naar te kijken. Ook vanuit de vierjaarscyclus overigens, zo lijkt het.
De optie-expiratie afgelopen vrijdag zorgde ook voor meer koersellende (met verhaal van JP Morgan om gamma-ellende uitte leggen).

In de tweede helft van augustus instappen, dat leert de kalender niet. Wacht eerst september maar af, je zit in de kwetsbaarste periode van het jaar, zo wijzen de cijfers uit.


De rente ging weer omlaag, de markt prijst weer renteverhogingen van de FED in de steeds verdere toekomst uit.  De markt tracht haar wil op te leggen aan Yellen. Die wordt echter opgehitst actie te ondernemen. De daling op de markten moet duidelijk groter worden dan 10% om de pijngrens van de FED te raken, zo zag je in diverse opiniepeilingen. 

21 augustus 2015

beurs van slag door Azië à la 1998, maar een tikje minder ligt voor de hand

Plaatje Doug Short http://www.advisorperspectives.com/dshort/updates/Current-Market-Snapshot.php
Versnellende daling bij toenemende omzet en uiteraard hogere VIX
Daar is hij dan: de beurscorrectie
bijna,het is nog geen 10%



https://www.stocktrader.com/2015/08/21/market-recap-aug-21-2015/?utm_source=feedburner&utm_medium=feed&utm_campaign=Feed%3A+Stocktrading101+%28StockTradingToGo%29 Nog een beetje meer te gaan voor het echt oversold is. Apple noteert nog boven $100.

Correctie Made in China. Sommige mensen komen er ineens achter dat de groei in China wellicht iets lager is dan de 7% die de Chinese overheid ons voorspiegelt.  En geen FED to the rescue. Als ze uit angst voor China de rente niet verhogen dan zit de markt in zak en as: de FED heeft geen vertrouwen meer. Als ze wel verhogen, dan is het duidelijk: de FED houdt dan niet meer op totdat er een recessie komt waarbij de kredietcrisis kinderspel was. De credit spreads geven een waarschuwing, net als een jaar voor de kredietcrisis. Een recessie waarbij je de hulp van de overheid moet ontberen en ook die van centrale banken, nu de rente niet meer verlaagd kan worden en het QE-kruit verschoten is. Al die daling van de olieprijs door overmatige productie is maar niets. Vroeger was de consument daar blij mee, maar nu  niet meer. Hij betaalt denkt men liever het dubbele voor de benzine als dat de winst van Exxon Mobil en BP maar op peil houdt.
We vallen in een zwart gat van goedkope grondstoffenprijzen, een blijvend extreem lage rente, hoge winstmarges, verbijsterende technologische vooruitgang en creatieve vernietiging. Kortom secular stagnation, nu ook in de niet langer Opkomende Landen. En aandelen zijn veel te duur http://uk.businessinsider.com/stock-market-drop-2015-8?r=US&IR=T

Maar de FED denkt kennelijk anders. Men wordt verstoord door de tegenvallende ontwikkelingen in de Emerging Markets. Die sterke dollar, dat geldt niet meer voor Europa en Japan, maar wel voor Canada en Mexico. Daar zijn de valuta’s toch overdreven veel gedaald. Allemaal niet inflatoir. In Amerika is het mooie deflatieverhaal wel achter de rug als het buitenland niet meehelpt.
Het is voor de bank van St Louis http://news.investors.com/blogs-capital-hill/082015-767516-federal-reserve-official-says-no-proof-45-trillion-qe-program-did-anything.htm onduidelijk of al die QE en veel te lage rentes de economie wel hebben geholpen. De FED bank van St Louis is een conservatief bolwerk. Maar toch, het zal Yellen sterken in de mening dat de rente maar beter genormaliseerd kan worden. Renteverhoging nu straalt vertrouwen in Amerika uit, vermindert  de onzekerheid. Een rente van 0,5% en niet te veel stijgend, dat overleven de schuldenaars wel.
Een recessie in de VS is voorlopig onwaarschijnlijk. Bij zeer ruim monetair beleid en een herstellende huizenmarkt bij goede winstmarges hoort geen recessie zonder een externe schok zoals een oliecrisis. Amerika exporteert te weinig om echt geraakt te worden door een beetje afzwakking van de wereldhandel.


Een en ander wijst op een beurscorrectie. Niet op een bear markt. De afzwakking in China is veel minder erg dan de afzwakking in Azië in 1997-1998. Dat raakte de economie in het Westen nauwelijks. De koersen gingen in de zomer van 1998 wel even flink onderuit, met een heel snel herstel. Dat zou nu ook wel eens kunnen gebeuren. Het plaatje van de vierjaarscyclus http://beleggenopdegolven.blogspot.nl/2015/08/s-sinds-1964.html wijst op ernstige verzwakking à la 1998 en 1994. Omdat de structurele trend omhoog is net als toen, hoeft dat in absolute zin niet veel en vooral niet lang koerspijn te doen.

20 augustus 2015

high yield spreads lopen wel erg veel op door oliedrama

het meest junkachtige deel steeg na de Chinese devaluatie explosief
spreads te hoog volgens VIX
maar laag vergeleken met de historie. Nog wel. Als de olieprijzen door blijven zakken, peipen we straks wel anders. Maar als de olieprijzen gaan stijgen peipen we een heel ander deuntje

misschien wel bodem in zicht voor olieprijs


value scoort slecht in tijden van lage inflatie

De laatste jaren scoort de value factor slecht. Net nadat de financiële theorie eruit was dat value gemiddeld beloond wordt, zie je het tegenovergestelde. Fama en French hadden het bewezen en Lakonishok heeft het met grondig onderzoek bevestigd. Thaler wist het ook al. Een hele smart bèta industrie is opgestaan waarbij een flink deel van je beleggingen value moet hebben. (Ja, momentum is populairder en low volatility ook en daarmee samenhangend low eta en quality)
.
http://www.efficientfrontier.com/ef/701/value.htm
http://awealthofcommonsense.com/protection-against-rising-rates-inflation/
Ja, Men is zich de laatste tijd steeds meer aan het verbazen dat waarde het zo veel slechter doet dan groei. De meest gehoorde verklaring is dat men te veel gelooft in smart bèta en dat er te veel belegd wordt in fondsen met een waarde tilt.
We moeten meer beleggen à la Graham, die een liefhebber van groei was tegen een niet te hoge prijs (klungels die dit doen sporen de toekomstige fallen angels op). Het verhaal is dat hij 8,5 een goede PE vond als een bedrijf 0% winstgroei had, maar bij 5% winstgroei kon je al veel meer betalen 18,5 en bij 10% 28,5. Zo verdedigt men enigszins de recente dure overname van Buffett. Dat is echte winstgroei voor de hele cyclus inclusief de recessie en bad stuff.
Value heeft het te lang slecht gedaan en is ongeveer aan de beurt het weer beter te gaan doen. Wellicht moeten we nog een paar jaar geduld hebben.

19 augustus 2015

waarom daalde participatiegraad in VS van kerngroep bereoepsbevolking die niet naar school gaat/ niet met pensioen gaat

het blog van de bonddag http://bonddad.blogspot.co.uk/2015/08/do-rising-child-care-costs-stagnant.html had een hele uitleg waarom de participatiegraad van 25-54 jarigen de laatste jaren gedaald is. Die daling ws er al voor de kredietcrisis begon.
De bonddad stelt dat dit komt door de hoge stijging van de kosten voor kinderopvang gecombineerd met loondaling voor de laagste betaalde banen in de afgelopen Jaren.

Steeds meer vaders en moeders willen dan thuis blijven. Zo lang de lonen voor de laagst betaalden niet stijgen zit een stijgende participatiegraad er niet in.
bonddad: Between 1989 and 2012, the total number of stay at home dads, for all reasons, grew by 808,000.  Of that 808,000,
  • 364,000 stayed at home to raise the kids
  • 295,000 due to inability to find work
  • 165,000 to go to school, being retired, or other reasons
  • 84,000 due to disability

In other words, even shortly after the end of the recession, 45% of the entire increase in stay at home dads since 1989 was in order to raise the children.

18 augustus 2015

S&P500 volgt nog steeds balans FED

Nog steeds loopt de S&P500 precies in de pas met de omvang van de balans van de FED.
De S&P500 volgt ook enigszins de ontwikkeling van de verwachte winst. Het eruit lopen van de schrik van de kredietcrisis en vooral de steeds lagere rente hebben een langzaam oplopende koerswinstverhouding veroorzaakt.

verwachte winstgroei Europa en wereld omhoog

Zwitserland en VK gaan nog niet mee, maar alle andere verwachte winsten gaan goed omhoog nu. Italië van zeer laag niveau, Frankrijk doen nu ook mee.
S&P heeft stijgende lijn voor verwachte winstgroei weer te pakken. Het is helemaal niet raar dat S&P zo’n lange tijd bleef liggen, als je naar de winstgroei kijkt. De markt kon door de daling heen kijken, hoefde die niet te volgen, maar er was geen brandstof voor een verdere stijging. Die begint nu weer te komen (aannemend dat we dicht bij einde daling olieprijs zitten en er niet te veel defaults komen in de energy sector)

men is te bang voor die Chinese devaluatiesDat wil die Xi zich niet laten overkomen.

Het is weer eens tijd een weer wat opgewektere post te schrijven.
Matejka van JP Morgan maakte overtuigend duidelijk dat we ons helemaal niet zo druk moeten maken over die Chinese devaluaties. De Peoples Bank of china moest even wat zwakte inbouwen als signaal dat ze niet met de FED mee wilden gaan met die onzin van renteverhogingen. Maar het Chinese bedrijfsleven staat bol van de dollarschulden, vooral de dochterondernemingen van multinationals waren er dol op. De dollarrente was lager en de Yuan sterk, dus dat was twee keer winst en zo leende men $100 miljard bij elkaar. Dat noopt tot rustige daling van de Yuan, niet tot wilde en grote dalingen.
Het is ook helemaal niet zo duidelijk of de Yuan alleen maar omlaag gaat, deze kan best van tijd tot tijd omhoog. Als de yuan te veel daalt, dan moet de FED weer royaler worden en dat is niet zo erg. Je hoeft niet zo bang te zijn van die daling van de yuan.
Een daling van de yuan is overigens wel heel goed om de export te bevorderen.
De Chinese macro is niet zo heel erg slecht, niet aan het verslechteren op korte termijn.
Zo niet, dan zetten ze die Xi toch gewoon af en komt er weer een corrupt kereltje dat met geld smijt.
Iedereen kan kennelijk wat positievere plaatje over de huizenmarkt laten zien
Matejka ziet de detailhandelsverkopen stabiliseren na de daling en wat is er mis met een 10% stijging als er vrijwel geen inflatie is.
En eindelijk dalen investeringen als percentage van het BNP. Heel langzaam, zoals je ook zou willen

16 augustus 2015

samenvatting financieel economisch nieuws van de afgelopen week

En weer daalden de grondstoffenprijzen, werden we overspeold met negatieve verhalen voor Emerging Markets. De plotselinge devaluaties van de Chinese munt riepen angsten op over een devaluatiewedloop en een neergang in de wereldeconomie. De euro werd hierop sterker tegen de dollar. Op vrijdag kalmeerde een en ander enigszins, China lijkt niet aan te sturen op een flinke val, slechts op een door de markt gedreven beperkte devaluatie die de Chinese munt geschikt maakt voor deelname in SDR en daardoor een stapje dichterbij een convertibele wereldmunt te gaan worden.
De aandelenbeurzen elders hielden zich redelijk, vooral ook door het bemoedigende macro nieuws uit de VS (vooral de detailhandelsverkopen).

De inflatieverwachtingen daalden door de lagere grondstoffenprijzen, maar de FED lijkt toch te gaan verhogen in september. Financiële stabiliteit en een verbeterende arbeidsmarkt nopen hiertoe. Fischer liet wel weten dat de lagere inflatie een zorg was.

In de VS steeg het vertrouwen van het midden- en kleinbedrijf weer na de dalingen (NFIB), de productiviteitsstijging werd in het tweede kwartaal weer positief (1,3%, bij 1,6% verwacht)  en de arbeidskosten per eenheid product liepen daardoor slechts 0,5% op. Voorraden stegen. Detailhandelsverkopen stegen de verwachte 0,6%, maar die van de maand ervoor werd positief bijgesteld naar 0% waardoor het beeld opklaarde en de BNP groei over het tweede kwartaal misschien opwaarts herzien wordt.
De groei van de industriële productie met 0,6% viel mee. Initial claims voor werkloosheid stegen miniem, maar bleven extreem laag. Vacatures (jolts) daalden iets, maar andere factoren verbeterden, een verbeterende  arbeidsmarkt aangevend. Producentenprijzen stegen licht, maar wel meer dan verwacht.

In de eurozone vielen de groeicijfers over het tweede kwartaal iets tegen, vooral Frankrijk waar de groei 0 was. Duitsland 0,4% (0,5% verwacht), Nederland 0,1% (lagere aardgasproductie drukte groei met 0,5%, daarmee rekening houdend nog en goed cijfer). Italië 0,2%.

In Japan verbeterde de handelsbalans iets, trok de kredietgroei iets aan (geldgroei ook), groei industriële productie 1,1%.

CPI China +1,6% op jaarbasis, maar producentenprijzen -5,4% op jaarbasis (vorige maand nog -4,8%). Dit wijst op lage nominale groei van het BNP. Geldgroei M@ trok aan van 11,8% naar 13,3%. Detailhandelsverkopen +10,4% (constant, toch een mooie groei zou je zeggen). Groei industriële productie constant 6,3% op jaarbasis. Er komen iets positievere geluiden van vastgoedmarkt. Buitenlandse investeringen verbeterden van 0,7% (niets dus) naar +5,2% (niet veel in de ogen van China).


Curieuze discussie bij zerohedge over wat een ounce (ongeveer 30 gram) goud waard zou moeten zijn.

De aanleiding was een van die standaardverhalen dat de Amerikaanse economie naar de knoppen gaat omdat de recente trucs (womenomics, meer vrouwen geld laten verdienen en meer schulden maken) niet meer werken http://www.zerohedge.com/news/2015-08-15/americas-economic-reset-will-trigger-global-recession-new-crises . Reële lonen stijgen al vier decennia niet, volgen de productiviteitsstijging niet en dat komt omdat de kwaliteit van banen achteruit holt. Die prachtige banen in de industrie, dat lekker achter de lopende band staan en hoogwaardig werk doen wordt steeds meer vervangen door laagwaardig werk in de dienstensector, bijvoorbeeld in de financiële sector waar het met de klant vaak verkeerd afloopt.

Een heel bekende discussie. Boeren en arbeiders produceren, de rest zit uit de neus te peuteren en is een ballast voor de economie. Die ballast groeit en groeit maar en daardoor is Verelendung het meest optimistische realistische scenario. Precies het recept zoals zerohedge ons in een niet aflatend tempo met vaak toch wel onderhoudende blogposten wil onderdompelen met emmers van ellende en rampspoed. Alles wordt omgebogen naar rampspoed en dat dit ons lot moet worden. Vandaag bijvoorbeeld: Trump is rampspoed en daarom is Trump onvermijdelijk, nodig als president. Amerika verdient het http://www.zerohedge.com/news/2015-08-15/1-reason-why-donald-trump-what-america-needs-and-desereves. Deze dag kreeg de post http://www.zerohedge.com/news/2015-08-15/why-next-round-crisis-will-be-exponentially-worse-2008 een (gesponsorde) erepositie.

Die neergang omdat te veel mensen in de dienstensector zitten neus te peuteren moet gestopt worden, doordat Amerikanen weer gaan sparen (ze moeten in het woordenboek opzoeken wat dit is, want dit hebben ze al decennia afgeleerd) en de industriële basis in het land weder opbouwen met vreselijke gevolgen voor China, Duitsland en Japan. De hele wereld stort dan in het verderf met als gevolg hyperinflatie.
Er moet een ander business model komen om de consumptie in de VS op gang te houden. Dat is niet de eerste keer. Afschaffing slavernij zorgde ook voor een ander business model. Een beter, met meer welvaart.
Contant geld wordt afgeschaft, er is alleen maar elektronisch geld en dat maakt een einde aan zwarte markten met een verdere val van de wereldeconomie het ravijn in.
De rampspoedtijden waarin de reële lonen niet meer stegen begon in 1971, toen Nixon de convertibiliteit van de dollar in goud afschafte (ja, vaste wisselkoersen hebben zijn voordelen, al roept iedereen anders bij de euro).

Kortom tijd voor goud en zilver.

De kanttekening waar de discussie mee begon was dat goud historisch duur is op het moment.

De prijs van een ounce goud moet, zo schijnt de historie te leren, even veel zijn als wat een net pak (smoking) plus een dure hoer kost. Door globalisatie kost een simpel pak nog maar $200.  Dat laat wel erg veel geld over voor een hoer.
Natuurlijk kost een echt goed pak heel wat meer, als je echt geld uit wil geven dan lukt het wel om iets à $2500-€ 6000 te kopen en de prijs van een escort kan eveneens duizelingwekkend zijn. Maar je kunt een goedkoop pak gemaakt met slavenarbeid kopen of huren, dan spaar je nog meer geld uit.
De prijs van kwaliteit is kennelijk altijd onduidelijk en betwistbaar.
Daarom is het spreekwoord every inch a gentleman en niet every ounce kennelijk.
Een reactie van een echte Amerikaan was dat een ounce goud even veel waard hoorde te zijn als een goed geweer en dat een ounce zilver de prijs van een goede steak in een restaurant hoorde te zijn.  Kortom, zilver was te goedkoop.
De prijs van goud fluctueert veel meer dan wat het volgens een mandje goederen en diensten waard zou horen te zijn. Maar toch zet de discussie aan het denken. Je kunt vandaag aan de dag heel wat kopen voor een ounce goud als je het internet afstroopt. Niet zo veel als in de Weimar hyperinflatie toen je diverse Duitse huurhuizen hiermee kon kopen.
Een heleboel dingen zijn de afgelopen jaren veel goedkoper geworden door technologische vooruitgang en globalisatie. Een betrekkelijk goed pak is veel goedkoper geworden, bijna alle kleding is veel goedkoper geworden. Met een net pak zoals 100 jaar geleden gemaakt loop je niet voor schut, het wordt niet zo veel anders gemaakt. Het ligt niet zo zeer aan de technologie dat een pak nu goedkoper is.  Met de prijzen voor prostitutie ben ik niet erg op de hoogte, hoe dichtbij de Amsterdamse walletjes ook zijn. Globalisatie heeft daar ook zijn prijs bedervende werking gedaan, zo veel is echter wel duidelijk.


En dan de tendens naar elektronisch geld. Die zet door, maar afschaffing van contant geld, vooral in de vorm van munten van edelmetaal, zal moeilijk zijn. Big Brother is watching us en dat gaat verder dan het boek over 1984 ons voorhield. We krijgen chips ingeplant, al was het maar om illegale immigranten het leven zuur te maken, aldus een andere post van zerohedge http://www.zerohedge.com/news/2015-08-15/government-wants-implant-recipients-welfare-assistance-satellite-tracked-chips.  

15 augustus 2015

inflatieverwachtingen dalen op de lagere olieprijzen

Na een kort herstel laten de inflatieswaps zien dat er en lagere inflatie wordt ingeprijsd.
30 jaar nog niet erg in de eurozone.
In de VS is de reactie heftiger, tot 30 jaar toe.

olieprijs naar $20 volgens Gary Shilling, maar $40 is al laag

De zorgen over een lage olieprijs worden steds groter. Vroeger kon ik me niet vorstellen dat je je daar zorgen over moest maken, maar this time is different. Een lage olieprijs is slecht voor de wereldeconomie, zo vindt men nu en niet goed.
Gary Shilling http://www.bloomberg.com/news/articles/2015-08-14/oil-s-worst-ever-summer-signals-price-rout-is-nowhere-near-done ziet nog lang geen bodem in de markt.
De vraag neemt toe, maar toch potten de voorraden in de VS zich steeds verder op. De zomermaanden zijn de tijden dat de voorraden afgebouwd moeten worden, men gaat op vakantie en hup, daar gaan de benzinevoorraden. Ook de airconditioning wordt flink aangezet. Global warming helpt (in wenen was het 14 dagen warmer dan 35 graden, een verpulvering van het oude record van 5 dagen).
In de zomermaanden hoort de olieprijs te stijgen, niet te dalen. Soms zondigt de markt hiertegen en die jaren staan in bovenstaand plaatje.
Aan de Amerikaanse automobilist ligt het niet.
Aan de Chinese automobilist wel
Aan schalieolie wel
Goldman Sachs: Shale is now dominant in scale and attractiveness at US$60/bl.
Top 420 projects breakeven oil prices for non-producing oil assets by category.
 Source: Goldman Sachs Global Investment Research.
De productie van schalie-olie en -gas kan eindeloos omhoog tegen een zelfde prijs en die prijs tendeert zelfs te dalen vanwege technologische nieuwe spitsvondigheden.
Het oude verhaal was dat olie met een kostprijs onder $80 razendsnel op aan het raken was. Het nieuwe is dat er een hele bak olie met kostprijs van $40-60 bij aan het komen is.

Ondertussen blijft Bianco waarschuwen dat de capitulatie nog niet compleet is. Hij is al veel minder bearish, maar zo lang bijna iedereen blijft roepen dat de olieprijs flink gaat stijgen, terwijl het zo slecht gaat met de groei in de wereld- de groei van Emerging Markets inclusief China zijgt in elkaar- moet je niet mee roepen in het koor dat de olieprijs stijgt.

Lower for longer, dat roept Goldman Sachs in een zeer veel gelezen researchartikel. Maar $40 is al laag, onder de kostprijs van het gemiddelde van de schalieolie.