30 april 2014

symmetrisch belonen van vermogensbeheer


Dat plaatje hierboven van Hein de Kort in het FD is naar aanleiding van het bijbehorende verhaal van PGGM/Borgdorff die vermogensbeheerders wil straffen voor underperformance. Bonussen als het goed gaat en geen kortingen als het slecht gaat, dat hoort niet.

Ik zou zelfs zeggen: straf underperformance zelfs harder als het slecht gaat (ALM benchmark daalt) en beloon outperformance minder als het goed gaat met de benchmark.
In de VS moeten de prestatievergoedingen symmetrisch zijn van beleggingsfondsen (merkwaardigerwijze niet voor hedge funds!) ter bestrijding van moral hazard. Anders nemen ze te veel risico (kop ik win, munt jij verliest is het nu)

Motivatie hiervoor van Borgdorff: onderzoek toont aan dat de gemiddelde vermogensbeheerder geen waarde toevoegt. Indexeren levert vaak meer op.

Commentaar Nagtegaal: diverse vermogensbeheerders verdienen veel meer dan de bestuurders die uiteindelijk voor de beleggingen verantwoordelijk zijn. Toptalent is ook bij vermogensbeheerders voor een appel en een ei aan te trekken tegenwoordig. Dus ophouden met die beloningen.
Dat is weer iets te kort door de bocht, want door afschaffing bonussen zie je wel een uittocht van talent naar Londen. Willen we echt onze financiële sector uitkleden en vervangen door laagverdieners?
Maar met de hoofdboodschap ben ik het wel eens: meer symmetrisch belonen. En waarom ook niet ook voor bestuurders.

a good soldier never retires

http://www.zerohedge.com/news/2014-04-28/average-retirement-age-america-hits-record-high
Amerikanen beginnen langzaam in te zien dat ze niet met pensioen kunnen en in grote getalen zullen moeten doorwerken. Alleen onder de 30 denkt nog 15% voor hun 55-60ste met pensioen te kunnen gaan, bij ouderen is die hoop vervlogen.
In de commentaren op het stuk van zerohedge staan heel wat ontmoedigde werkende bejaarden die Vietnamveteraan zijn en sindsdien niets meer van het leven verwachtten. Sommigen vragen om uitleg wat een pensioen is. Anderen vinden pensioen eigenlijks iets heel raars. Sommigen wijzen op profiteurs als hun oma die al met 60 met pensioen ging en tot 87 pensioen bleef trekken: 31% van haar leven, te gek om los te lopen volgen generatie X. Anderen zien het als iets dat vooral de NAVO-landen heeft getroffen. Ze vragen zich wanhopig af hoe een en ander kon gebeuren. Was het de te goedkope energie? De marketing die je hersenspoelde dat je moest consumeren, shoppen until you dropte?

Maar de echte stijging van de leeftijd dat men met pensioen ging begon pas echt te stijgen na de start van de kredietcrisis met zijn extreem lage rente.
Gevolg: De hele stijging van het aantal werkenden sinds het eind van de kredietcrisis staat op het conto van de ouderen. Er zijn overigens wel veel meer 55-plussers, dus de grafiek vertekent een en ander wel een beetje.

is er al een goede uitleg van het hoe en waarom van de kredietcrisis, het moeizame herstel erna en de goede beurzen?


Pragmatic Capitalism http://pragcap.com/getting-the-story-wrong schimpte enigszins op Krugman die beweerde dat hij de hele tijd goed gezien heeft hoe de politiek moest zijn nadat de economie zo kon ontsporen in de kredietcrisis.

We (inclusief mezelf dus) hebben nog steeds niet helemaal goed door hoe de enorme schok van de kredietcrisis kon optreden, waardoor de groei tegenviel na de kredietcrisis. Dat is eigenlijk een plotselinge realisatie, ik had er eigenlijk niet zo bij stil gestaan, maar Cullen Roche heeft gelijk: we kunnen het verleden nog niet eens goed beschrijven en daardoor weet je ook niet of er wel de meest efficiënte politiek is gevolgd door de centrale banken en de overheid. We zijn excessief afhankelijk geworden van centrale banken en denken ook excessief in hun modellen http://pragcap.com/our-unhealthy-obsessions-with-central-banks. Overigens hebben we het veel minder over moral hazard dan tijdens de kredietcrisis.

Stukje bij stukje zijn we bij aan het leren over het hoe en waarom van de kredietcrisis en de nasleep ervan en de komende vergrijzingsproblemen.

Koo (balansrecessie), Reinhart/Rogoff (uitleg financiële crises in This time is different) en Piketty (Capital in the 21st century) verdienen de Nobelprijs voor de economie daarvoor (ik denk dat alleen Piketty deze inderdaad zal krijgen). En Bernanke voor zijn durf QE in te zetten en Paulson voor het op tijd inzetten van TARP. Maar deze laatste twee moeten wel om hun oren krijgen dat ze Lehman failliet lieten gaan, terwijl dat inderdaad too big to fail bleek te zijn.
Pas nu begint duidelijk te worden hoe een en ander is gegaan en of dat uitzonderlijk was, ja, this time is different.

29 april 2014

winstseizoen VS

zoals aangegeven door mijn collega Simon Holmes
 

Amerika concurrerend qua kosten voor industrie

Volgens de Boston Consulting Group is Amerika behoorlijk concurrerend geworden, mede door de lage aardgasprijzen. Alleen Mexico en China scoren beter, maar niet eens zo veel beter.

27 april 2014

samenvatting financieel economisch nieuws van de afgelopen week

De goede winstcijfers en toenemend vertrouwen in betere economische groei zorgden voor hogere koersen totdat de cijfers over de huizenbouw in de VS wat tegenvielen en Poetin iets te veel dreigende taal begon uit te slaan.
Mijn basisscenario is dat hij geen militair avontuur gaat beginnen, maar wel de Oekraïne ontregelt en daarmee sancties aan zijn broek krijgt die Rusland in een recessie doen belanden. Dat laatste wil Poetin natuurlijk niet, al gelden voor Oekraïne andere dan economische regels. S&P verlaagde de kredietwaardigheidsbeoordeling naar BBB- met negative outlook. Al met al lijkt het er toch op dat de beurs zich iets meer van Rusland lijkt te gaan aantrekken.

Het gonsde van overnamegeruchten, zoals Pfizer dat een oogje laat vallen op Astra Zeneca, Alstom. Apple had goede cijfers en er komt een 7:1 split. Het bedrijfsnieuws was overwegend vriendelijk.

In Duitsland steeg de IFO naar grote hoogte en ook expectations deden weer mee aan de stijging. De voorlopige PMI was met 56,3 sterk en in de meeste landen in Europa (maar niet in Frankrijk) was er verbetering. Het groeiherstel zet door in Europa. In Spanje was de economische groei in het eerste kwartaal 0,4% (0,3% verwacht).
In China steeg de flash PMI van 48 naar een nog steeds zwakke 48,3.
In Japan waren de omzetten in maart in de supermarkten hoog, vooruitlopende op de BTW-verhoging.

In de VS bevestigde de FED Chicago Activity Index (samenvatting van 85 surveys) dat de soft patch na een zeer zwak januari voorbij was in februari en maart. De leading indicators stegen 0,8% in maart en dat is fors na de ook al mooie 0,5% over februari. Verkopen nieuwe huizen zetten met een onverwachte grote daling een domper op het verhaal over de huizenmarkt. Het was aanleiding voor sommige economen hun groeiverwachting voor het eerste kwartaal (komt woensdag) te verlagen richting 1%. Initial claims voor werkloosheid stegen een tegenvallende 24.000 naar 329.000. Orders voor duurzame goederen stegen 2,6% in maart na een ook sterke 2,2% over februari. Het consumentenvertrouwen (University of Michigan) trok aan van 82,6 naar 84,1.

.

goed economisch nieuws van de afgelopen week

Zoals al enigszins verwacht http://beleggenopdegolven.blogspot.nl/2014/04/winstseizoen-eerste-kwartaal-nog-niet.html waren de winstcijfers in de VS de afgelopen week, de topweek qua aantal winstmeldingen, iets beter dan de vorige week. De cijfers komen gemiddeld 5% hoger binnen dan verwacht, dat is meer dan de 3% van vorig kwartaal.

In de Wall Street Journal enkele grafieken http://blogs.wsj.com/economics/2014/04/21/the-hows-and-why-of-economic-optimism/ waarbij je kunt zien dat de kans op een recessie erg laag is in de VS in de komende paar kwartalen, de leading indicators voorspoedig stijgen, de winsten een voorlopige piek zetten (maar dan duurt het, als dit de piek zou zijn, wat ik niet denk, nog minstens een, twee jaar voor er een recessie komt).

Strategas had enkele grafieken over de kredietverlening in China. Afgelopen week werd de reserve requirement rate voor enkele boerenleenbanken verlaagd. Maar nu al kun je zien dat de kredietverlening weer is aangetrokken na een heel zwakke periode. Er worden vorderingen gemaakt met het in toom houden van het schaduwbanksysteem.

Joachim Fels had een verhaal waarom hij optimistisch was voor de lange termijn. Wereldwijd is het opleidingsniveau zeer hard aan het stijgen. Dat gaat leiden tot nieuwe ontdekkingen, ideeën, meer menselijk kapitaal. De hoeveelheid kennis stijgt exponentieel.
Fiscaal en monetair beleid laat zien dat men van het verleden geleerd heeft. Beleid zou nu effectiever zijn. Men let veel beter op financiële en fiscale stabiliteit, waardoor er minder ontsporingen hoeven te zijn en de cycli langer kunnen duren. En lang zal de huidige opgaande cyclus zijn.
De economie ontworstelt zich steeds verder aan de klauwen van de kredietcrisis terwijl er nog geen beren op de weg liggen in de vorm van te hoge inflatie, overbezetting. Er beginnen nu toch wel heel duidelijke aanwijzingen te komen dat de investeringsgroei weer op gang komt in heel wat landen.
Dat optimisme kwam misschien ook door de verbetering van de high frequency cijfers zoals Morgan Stanley dat bijhoudt in ARIA. Dat laat duidelijk het aantrekken van de Amerikaanse economie sinds februari/maart zien. De finale vraag zou op basis van ARIA 4,9% kunnen groeien.

Poetin kan voorlopig niet voorkomen dat de onzekerheidsindicatoren een nieuw dieptepunt voor de cyclus zetten.

26 april 2014

is de asset economy wel sterk genoeg om de economische groei aan te wakkeren?

Nee, volgens Hoisington/Lacy Hunt  in John Mauldin's Outside the box via

Where Was the Wealth Effect in 2013?

De economische groei in 2013 was in de VS lager dan in 2012, terwijl het net wealth effect zo veel sterker was (huizenprijzen en aandelenkoersen schoten immers omhoog). Daarom vinden zij dat het wealth effect niet de moeite ward was om de FED zo royaal te laten zijn met QE. Ze vergeten eventjes dat Amerika alleen maar een deuk kreeg in de groei van the fiscal cliff van belastingverhogingen en na de eerste helft van 2013 ongeveer 3,5% was.
De groei was uiteraard wel oneerlijk verdeeld, zoals een flinke schrobbering van Josh Brown, een onverdachte grootverdiener, http://www.thereformedbroker.com/2014/04/25/the-rich-mans-bubble-is-popping-and-no-one-gives-a-f/. Het wegzakken van dure momentumaandelen en andere rijkdommen van de rijkste 1% hoeft de economie niet te raken, want het droeg ook niet zo veel bij in de opgang. Als Brown al zo afgeeft op die 1%, dan gaat er ooit wel electorale dwang komen een en ander te verslechteren voor die 1%, zoals verordonneerd door Piketty.
Hoisingtons plaatje laat zien dat het verband tussen een betere beurs en hogere consumptie sinds 1930 zwak positief is geweest. Overigens is dit in lijn met wat de cijfers Elroy Dimson, Warsh sinds 1900 laten zien: het verband tussen groei BNP en beurs was zwak/ afwezig.

Is het daarom niet de moeite waard om een hogere beurs te laten fabrieken door de FED via QE?
Ik denk dat het toch wel zinvol was en in mindere mate nog is. De laatste paar decennia is de beurs wel degelijk meestal in de pas met het BNP gestegen en gedaald. Het verband was veel sterker dan het plaatje doet vermoeden.  De dreun van de kredietcrisis leidde tot een dreun in beurskoersen en economische groei.
QE heeft de banken gered, vooral QE1. Anders was de waarde van hun bezittingen nog verder gedaald, deflatie uitgebroken en waren de banken gewoon failliet gegaan, ze verder steunen was dan te onbetaalbaar geworden (nu gebeurde dat alleen in Ierland).
De QE's daarna zorgden eigenlijk alleen voor een stijgende beurs en meer winst voor banken en meer inkomen voor de rijkste 1%. De rest heeft nauwelijks geprofiteerd, maar je moet je afvragen: wat zou er anders zijn gebeurd? De schok van de kredietcrisis samen met de eurocrisis was met veel te grote kans groot genoeg om zonder steun van QE2 etc om de economische groei opnieuw in te laten storten in de VS.
Er wordt te weinig beredeneerd wat er gebeurd zou zijn als er geen QE1 en andere QE was geweest. Dan zou de wereld er heel wat slechter voor hebben gestaan. De armste 99% zouden het slechter hebben gekregen, terwijl nu hun situatie stabiliseerde.
Misschien moet ik een verhaal maken met scenario's wat er gebeurd zou zijn met en zonder QE.

piketty: productiviteitsgroei 21ste eeuw eerst hoog

In ons boek hebben we ook behandeld hoe de produciviteitsgroei zich in het verre verleden heeft ontwikkeld.
Voor de Industriële Revolutie was de groei zeer laag, maar van 1700-1800 was er toch al enige vooruitgang, al is dat in de grafiek haast niet te zien.
Daarna zie je een versnelling en volgens Piketty ziten we de komende decennia wereldwij gemeten op een hoogtepunt.
Dat komt vooral door landen als China, India en Afrika, niet door Europa.
Piketty doet zijn best te zeggen dat hij niet voorspelt, maar via dit soort plaatjes doe je dat toch wel. En passant stelt hij dat Gordon veel te pessimistisch is en dat de voorspelling eigenlijk alleen te optimistisch is als er niet genoeg vooruitgang wordt geboekt met het winnen van goedkope energie (een terechte nevenvoorwaarde denk ik).

de hoofdwetten van het kapitalisme volgens Piketty

De eerste wet is a=r*b
a is het deel van het BNI dat kapitaal voor zijn rekening neemt
r is het rendement op kapitaal
b is de hoeveelheid kapitaal versus BNI

Op curieuze wijze stelt Piketty vast dat r=5%. Dat zei Jane Austen al en sindsdien is dat nooit meer echt betwijfeld. Iedereen vond dat namelijk en al eeuwen. Het is een beetje zoals bij ons de inflatieverwachting 2% is.

Die 5% is hoger dan de reële groei van het nationaal inkomen en daardoor stijgt b. Dat heeft dan weer tot gevolg dat a stijgt.
Dat klinkt nogal eenvoudig, maar dat gaat er niet in bij economen. Zo hebben ze het niet geleerd en daarom willen ze heel veel empirisch bewijs (het boek van Piketty heeft daarom 685 bladzijdes) en dan nog geven ze zich niet gewonnen. Piketty is gewoon een vermomde Marxist.

De tweede wet is b=s/g
b is nog steeds de hoeveelheid kapitaal versus het nationaal inkomen
s is hoe veel % er gespaard wordt
g is hoe hard de groei van het BNP (BNI) is

Dit verklaart waarom men in Europa rijker is ten opzichte van het BNP dan in de VS (dat zo weinig spaart, maar wel redelijk groeit), vooral in Italië. Daar spaart men heel veel en er is geen groei.
De tweede wet wordt alleen op lange termijn gehaald. Op korte termijn zijn er afwijkingen, al zijn op het ogenblik de afwijkingen niet zo groot in de westerse wereld.

De tweede wet biedt een mogelijkheid om te beoordelen of de beurswaarde van een land te hoog is versus het BNP, onder de nodige aannames.

bron: Piketty, Capital in the 21st century

24 april 2014

Jagersma's visie op Nederlands vastgoed

Vandaag ben ik op de jaarverslagdag geweest van de vastgoedfondsen van Syntrus Achmea real estate & finance.
Jagersma hield zoals altijd een opgewekt verhaal over de kansen van vastgoed. Hij was trots op de outperformance van zijn fondsen (vooral huizen en winkels), al waren de totale resultaten uiteraard negatief. De waarde van onroerend goed daalde immers vorig jaar.
Maar Jagersma zag ook dit weer de kentering komen, maar dan vooral voor het betere onroerend goed. Toch wil hij een fonds oprichten voor slechte kantoren die getransformeerd moeten worden tot woningen of iets anders. De B-locaties hebben nu een huurrendement van 10% en dat is toch ook niet te versmaden, al geeft hij wel de voorkeur aan de A locaties.
De tweedeling goed (de centra van de 15 grootste steden en dominante wijkcentra in grote steden) en slecht (de rest) zal nog wel even doorzetten, vooral bij winkels.
En grond? Wachten, wachten, wachten en dan toeslaan.

Zijn optimisme is gebaseerd op het herstel van de economie. Dit jaar gaat de koopkracht flink omhoog (?) en volgend jaar de consumptie ook wat. Dat is net op tijd om de winkelsector te redden.
Bovendien gaan de buitenlanders weer stevig kopen.

De politiek heeft duidelijkheid geboden over wat sociale sector is (huren tot € 700, een vast bedrag) en de vrije sector (hogere huren). Corporaties moeten voortaan wegblijven uit dit sentiment. Corporaties hebben last van de verhuurdersheffing, de vrije sector niet. Deze mag de huren ook laten stijgen tot schier onbetaalbare niveaus.
De keuze voor woningen met huren tussen €650 en € 1000 had goed uitgepakt in de afgelopen jaren en dat zal voorlopig wel even aanhouden.
Gunstig is dat het aantal huishoudens in Nederland sterk toeneemt (alleen ouderen, die 75+ mensen gaan tot 2030 voor 1,3 miljoen extra huishoudens zorgen) en er bijna niets gebouwd wordt (nog geen 40.000 huizen vorig jaar en er zijn maar 26.000 vergunningen afgegeven, dus het wordt nog erger). Dus de demografie is veel beter dan je denkt voor huizen. En zorgvastgoed, dat vindt hij uiteraard helemaal geweldig.
De generatie Y wil geen huis kopen, geen bezit, maar gewoon huren. Idem voor bejaarden. Dat zal ook helpen.

de Great Moderation is terug in de VS

Goldman Sachs opperde het al begin april:
Himmelberg en Richers: Did the Great Recession derail the Great Moderation? Probably not. Vooral de groei van de werkgelegenheid is heel erg stabiel volgens hen.
the return of the great moderation
en in de New York Times had men er ook een artikel over  http://economix.blogs.nytimes.com/2014/04/11/the-great-moderation-is-back/?_php=true&_type=blogs&_r=0
Furman, baas van de Economic Council van de president zat vol vuur te vertellen dat de Great Moderation in tijden van economisch herstel gewoon terug was. De Great Recession heeft daar niets aan veranderd.
Furman schrijft dat toe aan de monetaire politiek. Schokken wren er immers volop in de afgelopen jaren zoals de eurocrisis en orkaan Sandy.
Consumptie groeide traag maar gestaag.
De Great Moderation kende vooral uiteindelijk te veel leverage omdat banken geloofden in het alge risico. Dat kan nu weer gebeuren. Banlken kunnen als gekken krediet gaan verlenen. De laatste maanden zie je een behoorlijke versnelling van de kredietgroei. Dat kan doorzetten als de banken opnieuw geloven in lage volatiliteit, eeuwig durende stijging van de huizenprijzen, laag blijvende werkloosheid, tweeverdieners die niet allebei werkloos zijn etc.

23 april 2014

Japan nog geen Goldilocks

De lagere yen is nog steeds niet aan het zorgen voor een lager handelstekort. De exportgroei is tegenvallend, misschien vanwege te veel ruzie met China. Sinds de stillegging van de nucleaire centrales is de import van energie erg hoog.
Voor een betere beurs moet de yen omlaag. Dat kan kennelijk alleen als het renteverschil met de VS oploopt. Dat zou wel kunnen als de Bank of Japan de rente constant kan houden en in de VS de rente oploopt op hogere economische groei en inflatie.


Verder via freakonomics: waarom volgens Richard Koo http://www.economist.com/node/10431721 (oud verhaal, maar nog steeds heel instructief) het slechter met Japan gaat dan nodig is: huizen verliezen zo snel hun waarde dat ze niet als belegging maar als duurzaam consumptiegoed moeten worden aangemerkt. De grondwaarde gaat mee met het inkomen, maar wat er op staat verliest binnen 15 jaar zijn waarde. Een huis gaat gemiddeld maar 38 jaar mee, tegen 77 in het VK. Dat komt omdat door goed onderhoud huizen hun waarde behouden in het VK. In andere westerse landen gaat dat ook zo. Huizen zijn een goede belegging. Maar in Japan is dat niet zo. Je bouwt daarom in Japan haast geen kapitaal op via het kopen van een huis. Je kunt beter tegen 0% sparen. Een en ander is tot structurele verarming in Japan aan het leiden.

In Duitsland was het tot voor kort niet zo heel veel anders. In de ontvolkende gebieden zijn oude huizen veel minder waard dan nieuwe huizen.

Tot 1990 steeg de grondwaarde in Japan overigens erg veel, waardoor je toch goed af was met een eigen huis.

Nederland scoort relatief zeer hoog met aantal topuniversiteiten

http://www.bloomberg.com/news/2014-03-13/nations-chasing-harvard-merge-universities-to-ascend-rankings.html
Met 8 universiteiten in de top 100 is Nederland gezien het aantal inwoners extreem oververtegenwoordigd. Op de ranking schijnt wel wat aan te merken te zijn, maar het cijfer voor Nederland is niet helemaal in overeenstemming met onze zesjescultuur

22 april 2014

samenvatting financieel economisch nieuws van de afgelopen week

Eigenlijk heb ik weinig toe te voegen aan de post over goed economisch nieuws van de afgelopen week: het meeste economische nieuws was goed tot zeer goed.
De beurzen stegen op het goede economische nieuws en de speech van Yellen, al is het commentaar op dat laatste niet goed voor de koersen de komende tijd. Het winstseizoen nadert zijn drukste week. De vorige week waren de winstcijfers redelijk, maar vergeleken met de cijfers van vorig jaar eigenlijk wat tegenvallend (namelijk gemiddeld niet hoger). De soft patch krijgt uiteraard de schuld.

In de VS viel de productiegroei over maart mee, maar vooral ook de opwaartse herziening over februari met bijbehorende opwaarste herziening van de bezettingsgraad geeft toch wel duidelijk aan dat de VS de soft patch heeft verlaten. Dit betekent een aantrekken van de investeringsgroei.
Ook de groei van de detailhandelsverkopen was sterk na de slechte cijfers van de wintermaanden. High frequency cijfers over transport zijn zeer sterk. Initial claims voor werkloosheid bleven zeer laag op 304.000 na het zeer lage cijfer van 302.000 vorige week. Deze week bleven de initial claims laag, terwijl analyses over late Pasen etc aangaven dat dit niet hoorde te gebeuren. Mijn collega Steven Bell voorspelt al enige tijd dat de claims onder de 300.000 zullen komen en ik denk dat hij gelijk krijgt.
De voorlopende surveys voor de ISM waren zeer gunstig voor de Phillyfed en de SLIM van Strategas, het minder belangrijke Empire Survey van New York was wel wat zwakker.
Het Beige Book, de barometer van de economie voor de FED, was iets optimistsicher over de groei in de VS. Ze zagen een opleving van de groei in de door de koude bevangen districten aan de Oostkust.
De inflatie was ietsje hoger dan verwacht op stijgende huren, benzineprijzen en voedselprijzen.
NAHB, het sentiment van de huizenbouwers trok 1 punt aan tot 47, iets minder dan verwacht.

De groei van China was in het eerste kwartaal 7,4% op jaarbasis, om te rekenen naar 5,9% over het eerste kwartaal volgens JP Morgan of nog lager volgens Lombard Street. Dat viel mee vergeleken met de wel zeer zwartgallige verwachtingen voor China. De geldgroei zwakte af, maar de kredietgroei werd daarentegen sterker.

In Duitsland viel de sterk met de beurzen correlerende vertrouwensindicator ZEW iets terug. In het VK daalde de werkloosheid met 0,3% onder de voor QE magische 7%. De loonstijging accelereerde (van 1,4 naar 1,7% op kwartaalbasis.

20 april 2014

goed financieel nieuws van de afgelopen week

Het economische nieuws vanuit de VS was de afgelopen week heel goed. De industriële productie was met 0,7% sterk in maart en na herziening zeer sterk (0,5% erbij naar +1,4%) over februari). Een en ander werd wel geholpen door de hogere productie van de nutsbedrijven vanwege het koude weer. Maar de bezettingsgraad steeg door de acceleratie van de industriele productie behoorlijk en dat noodzaakt tot meer investeringen (en dat gaat ook gebeuren gezien de versnellende kredietgroei).
De detailhandelsverkopen waren ook zeer goed met +1,1%, veel beter dan verwacht.
Met de voorlopende indicator van de orders van Strategas zit het ook snor.
Initial claims voor werkloosheid waren voor de tweede keer zeer laag, maar net boven de 300.000. Vorige week verwachte men door moeilijke seizoencorrecties vanwege Pasen dat deze keer de claims veel hoger zouden worden. Niet dus en de claims lijken op weg naar cijfers beneden de 300.000.
Het Beige Book van de FED liet een aantrekkende groei zien, nog niet sterk, maar wel een duidelijke rebound in de districten aan de Oostkust.
De havens aan de westkust hadden het zeer druk. Spoorverkeer was sterker, hotels hadden het het drukste sinds 2000. De inflatie is weer een beetje aan het stijgen (voedsel, benzine, huren), maar blijft te laag in de ogen van de FED. Kortom het gaat goed in de VS.

De speech van Yellen werd als teken gezien dat de FED royaal blijft, al duiken er wel nieuwe onzekerheden op over de guidance.
Het winstseizoen is redelijk gestart, maar ik had er eigenlijk iets meer van verwacht, vooral betere forward guidance.
Met Rusland valt toch te praten en als je ze maar hun zin geeft, neemt de spanning af (zo leerde Chamberlain al).
De economische groei van China was laag, omgerekend zo'n 5,9% volgens JP Morgan, maar men had gevreesd voor nog lager
In Europa ging de rente in Griekenland onder de 5%.

Al met al was dit genoeg goed nieuws om de beurs omhoog te krijgen, inclusief de momentumaandelen die het plotseling zo zwaar te verduren kregen. Men reageert weer positief op goed economisch nieuws.

Het plaatje van Scott Grannis laat de Goldilockssituatie zien: oplopende bezettingsgraad en een vergeleken daarbij te lage reële FED-rente die voorlopig te laag blijft. Dat zijn meestal goede tijden voor beurzen.

 Desondanks werden de beleggers in de sentimentspeilingen pessimistischer. De wall of worry is weer groter. Dat is gunstig.

rente

De 10-jaars rente in de VS zit in een range van 2,6-2,8%. Het wachten is op een doorbraak naar boven als het goede economische nieuws aanhoudt.
In Duitsland (rechterschaal), zakt de rente al maar verder weg op toenemende deflatieangst en steeds luider wordende plannen van de ECB iets te gaan doen dat misschien wel QE is of negatieve depositorente. Dat wegzakken stopt als de rente in de VS te veel stijgt.
De 30-jaars rente in de eurozone drijft af naar rampzalig lage niveaus. Dekkingsgraden van pensioenfondsen dalen weer in Nederland door deze rentebeweging.

19 april 2014

winstseizoen eerste kwartaal nog niet geweldig, volgende week beter

Bovenstaande tabel van Goldman Sachs laat zien dat de winsten niet al te geweldig meevallen na al die neerwaartse bijstellingen en winstwaarschuwingen.

Volgende week komt de grote massa van de resultaten binnen. Het plaatje van GS laat zien dat dit vaak wat beter gaat dan in de weken ervoor.

Yellens tweede speech: guidance nu onduidelijk, geen woord over bubbels


Yellen gaf in haar tweede speech voor de economische club in New York ook aandacht aan de mogelijkheid dat inflatie te hoog zou worden. Dat is niet de grootste kans in haar ogen, maar als het gebeurt dan moet je daar op reageren

Dat veroorzaakt onduidelijkheid over de guidance. Totdat alles niet meer volgens het boekje gaat, kun je vasthouden aan wat de FED zegt. Maar als er dan iets anders gaat dan gedacht, dan heb je niets meer aan die guidance. Op zich heel logisch, maar het betekent dat guidance niet meer zo veel voorstelt. Er kunnen ineens nieuwe ontwikkelingen opdoemen die een heel andere reactiefunctie van de FED veroorzaken. D.w.z. je kunt niet meer bouwen op wat de FED zegt. Dat was eerst beter. We verhogen de rente niet, ook al zien we dat we behind the curve zitten, zo was het verhaal eerst. Daar hebben we namelijk een verhaal voor. Tot 2018-2020 is dan toch het inflatiegevaar laag en we willen geen herhaling van 1937.

Op zich niet opzienbarend, maar het brengt de pennen van Bianco en Wieseman (MS) in beweging. Het heeft beleggings-consequenties.

18 april 2014

inflatie en inflatieverwachtingen zijn op bodemniveau in VS, the only way is up

(plaatje Bianco)
De betere groei sinds half 2013 heeft nog niet geleid tot hogere inflatieverwachtingen.
Begint nu een stijgende trend?
.
De inflatieverwachtingen kunnen best wel weer eens een ritje gaan maken. En ineens begint men van diverse kanten (Sober Look

, MacAlinden) te schrijven over oplopende inflatie.
FED governeur Bullard rept al van een stijgende inflatie die het doel van de FED gaat benaderen. De PPI was hoger dan verwacht vorige week en vooral de importprijsstijging was een openbaring voor de inflationisten. De huren stijgen. Voedselprijzen gaan omhoog.
 
Source: Investing.com
 
 CRB BLS Spot Commodity Index (source: Barchart)
en dan die loongroei, dat wordt nog erger in de VS
Source: Bloomberg, McAlinden Research

 
Gallup's Job Creation Index

Source: Bloomberg, McAlinden Research
en de prijzen van goederen gaan ineens ook niet meer onderuit. 
 
 

17 april 2014

inflatie daalt maar door in eurozone


Frankrijk zorgde vorige maand nog voor mooi hoge inflatiecijfers, maar ook daar slaat het deflatiespook nu echt toe.
Het plaatje van ASR laat zien dat ze misschien in Duitsland voor wat inflatie gaan zorgen.

Bianco: het gaat mis in China en Japan, in Amerika gaat alles veel slechter dan verwacht en de FED maakt een potje van forward guidance


In zijn maandelijkse conference call trok Bianco zoals vanouds van leer tegen die onverbeterlijke optimisten die voor het zesde opeenvolgende jaar geloven dat Amerika escape velocity groei (=3% of beter) gaat bereiken dit jaar. Nee, een recessie krijgen we niet in de VS, maar de groei blijft zwakker dan in elk economisch herstel van de afgelopen generaties. Idem voor de winstgroei.

.

De winst is na vijf jaar uitzonderlijk weinig boven de top van de vorige cyclus, voor het eerste kwartaal wordt zelfs winstdaling verwacht en na de traditionele kleine verbetering van de winstcijfers bij officiële publicatie rest nog steeds een daling in reële prijzen. Dat is een treurige zaak na 25% stijging van de koersen in het afgelopen jaar en de bijbehorende eis van minstens 10% winstgroei om een en ander enigszins te rechtvaardigen.
Uiteraard kwam er weer de gebruikelijke tirade dat forward guidance van ondernemingen deze keer record verschrikkelijk is en dat winstvoorspellingen per kwartaal steevast het ravijn in gaan. [N.B. Matjeka (JPM) gaf trouwens aan dat er de laatste jaren geen verband is tussen forward guidance en de mate waarin winsten mee of tegenvallen.]

In China valt alles volgens de economic surprise index plotseling sinds begin maart alles onvoorstelbaar tegen. De kredietgroei moet afgeremd worden, maar dat lukt niet door zo veel kredietgroei te forceren (het valt niet mee om je nuchter te drinken). In paniek is nu een geleidelijke instorting van de Yuan verordonneerd om toch de noodzakelijke 7%+ groei (de grens voor wat een harde landing is in China) te bewerken.
 In Japan gaat het ook het ravijn in. Al die QE heeft nergens anders toe geleid dan tot het einde van het functioneren van de Japanse markt voor staatsleningen, de grootste ter wereld. De Bank of japan koopt 80% van de nieuwe leningen (de FED maar 35%). Enige dagen terug was de omzet in de tienjaars staatslening gedurende de hele dag 0. Dat is een ceremonieel papiertje geworden.
In de VS is het wachten tot de aandelenbeurs meer dan 10% daalt. Dan moet de FED net als in vorige jaren weer met nieuwe QE op de proppen komen. Maar misschien gebeurt dit deze keer niet, omdat men nu veel meer gevolg geeft aan de nieuwe wet van Dodd Frank waarbij financiële stabiliteit gewaarborgd moet worden. De FED creëert een heleboel onzekerheid met QE en guidance.
Elke keer komt men met een verhaal: de variabele waar we onze forward guidance op afstemmen doet niet wat we willen, dus vergeet maar wat we daar over geroepen hebben. We slikken alles in over 2% inflatie, 6,5% werkloosheid, dat gedoe met onze puntvoorspellingen moet je al helemaal ignoreren. Die dottologie, we hebben Hilsenrath daar nu hard genoeg over laten roepen dat het weg moet.
Volgens Bianco komt er dan op zeker moment een nieuwe variabele die bijna ineens aanleiding geeft om de rente te verhogen. Er is dus te veel onzekerheid: onzekerheid over de forward guidance van de FED, over de economie, over de winsten. Dat is allemaal niet goed genoeg en de beurs moet dan door de grond tenzij er weer voldoende QE wordt georganiseerd.

16 april 2014

de grote daling van het Amerikaanse begrotingstekort

Strategas had een heel verhaal dat het begrotingstekort van de VS zo enorm daalt. Het is nu zo veel gedaald dat het als percentage van het BNP bijna even laag is als dat van Nederland. Dat komt door de zwaar meevallende belastingopbrengsten, terwijl de republikeinen met succes de overheidsuitgaven weten af te knijpen. Op lokaal niveua gaan de opbrensgten ook meevallen.
De asset economy gooit alleen al vanuit de beurs $100 miljard bij de fiscus extra in de schoot in 2014 (Dat is meer dan de consensus denkt en het voorzichtige budget office mag begroten). Op lokaal niveau helpen de hogere huizenprijzen.
 
De asset economy zorgt voor verrassend hoge belastinginkomsten (à la wat in de Clintonjaren gebeurde). Het verhaal is dat er nu verkiezingen zijn en de gouverneurs deze keer een extra tandje bij moeten zetten om hun impopulariteit te verminderen. D.w.z. ze gaan met geld strooien op lokaal niveau in de tweede helft van het jaar. Na jaren van terugdringen van tekorten op deelstaatniveua zijn er overschotten ontstaan en nu kan men de uitgaven weer meer laten groeien dan de inkomsten voor het goede doel van herverkiezing. Dat zit niet voldoende in de consensus voor economische groei.


 

15 april 2014

het verzonnen land Poyais

The Economist behandelde afgelopen week de grootste financiële crises van de afgelopen eeuwen. De twee grootste waren de Zuiderzeebubbel van 1720 en de krach van 1907, maar daarna had je toch ook wel behoorlijke crises zoals de kredietcrisis en de crisis van 1825.
Die laatste crisis was ontstaan door onverantwoorde kredietverstrekking aan de nieuwe onafhankelijke landen in Latijns Amerika en de mijnen in die landen, terwijl ondertussen Spanje failliet ging door het verlies van al die kolonies.

Wat me aan het verhaal opviel was de door The Economist aangewezen schurk: Gregor Mac Gregor.
Ritholtz verhaalde hier al smakelijk over http://www.ritholtz.com/blog/2013/07/the-fraud-of-the-prince-of-poyais en in Wikipedia staat het verhaal ook uitgebreid.
Mac Gregor was een grotere fantast dan de baron von Münchhausen.
Hij verzon een heel land waar hij de heerser, cacique was.
plaatje via wikipedia van de verzonnen Black River haven in Poyais.

Hij verkocht obligaties en stukken land met als dekking zijn grond in het denkbeeldige land. Het zou 122.000 km2 beslaan aan de musquito coast bij en onder Belize.
Voor drie shilling en drie pennies kon men een acre grond kopen. Dat was toen een weeksalaris in het VK en nog net betaalbaar. Het leek een goede koop en zo verkocht hij veel grond en obligaties.

Hij heeft nooit een cent terugbetaald of rente betaald, d.w.z. Madoff was een buitengewoon deugdzaam mens vergeleken bij Mac Gregor.
In 1823 gingen de eerste kolonisten naar hun nieuwe land. Dat liep uiteraard op een teleurstelling uit, maar dat kwam omdat het gezag van de cacique werd getrotseerd. Poyais bleek geen mooi vruchtbaar land met winstgevende mijnen, maar nog geloofden mensen Mac Gregor. Tot 1837 aan toe verkocht hij grond en obligaties om in zijn levensbehoeften te kunnen voldoen.
 

kleren worden relatief steeds goedkoper

Het plaatje uit de New York Times laat zien dat de prijzen van kleren in de VS sinds begin jaren negentig niet meer gestegen zijn. De uitgaven aan kleren daalden van 5,4% naar 3,2% van de consumptie.
Dat kan alleen maar via import uit de lagelonenlanden. Daar is nog geen gebrek aan, al prijzen landen als Mexico en dadelijk China zich wel uit de markt.
In de nodige landen hebben de mensen die voor ons de kleren maken geen loonstijging gezien. Mensen in Bangladash krijgen wel heel erg weinig.

groei in de wereld volgens IMF

Afrika, China,ASEAN en Latijns Amerika aan de Stille Oceaan, daar is het meeste groei

detailhandelsverkopen VS vallen mee

In maart kocht men toch maar die auto in de VS en nog veel meer. Beter dan verwacht.
Soft patch voorbij.

loonbelasting per land België aan kop

http://www.nytimes.com/2014/04/12/business/economy/total-taxes-on-wages-are-rising.html?hp&_r=0
De New York Times troost de Amerikaanse belastingbetaler dat in veel landen de belastingen stijgen, niet alleen in de VS. In Portugal is het veel erger. Zelfs de Grieken betalen belasting.

13 april 2014

samenvatting financieel economisch nieuws van de afgelopen week

Enkele beurzen zoals de Nasdaq kregen het behoorlijk te verduren in de afgelopen week. Momentumaandelen zoals de internetaandelen, biotech kregen klappen. In de rest van de wereld viel een en ander veelal mee. De dreiging van Rusland om de Russen in de Oekraïne te helpen via grote troepenconcentraties en protesten in Oost Oekraïne hadden weinig invloed op de beurzen, al is daardoor de roebel erg zwak.

Het economisch nieuws was goed in de VS. De initial claims voor werkloosheid daalden tot 300.000, het aantal vacatures steeg behoorlijk. NFIB small business optimism steeg, consumentenkrediet steeg duidelijk, aantal hypotheekaanvragen omhoog, het consumentenvertrouwen (University of Michigan) ging omhoog. Het overheidstekort over maart daalde zeer flink.  De producentenprijzen stegen 0,5% over maart.

In China vielen de handelscijfers tegen, maar men twijfelt aan de betrouwbaarheid en legt het niet te negatief uit.
In Europa verbeterden de handelsbalansen van Duitsland en Frankrijk.
De industriële productie steeg een mooie 0,9% in het VK over februari.

De notulen van de FED zorgden voor meer optimisme over een nog langduriger zeer royaal monetair beleid. Mede door de slechte beurzen daalde daarom de rente.

Griekenland kon voor het eerst in jaren met succes een nieuwe staatsobligatie uitgeven.
In Frankrijk komt wetgeving waardoor het moeilijk wordt e-mail van je bedrijf na werktijden te lezen. Men heeft nog geen zin het begrotingstekort onder de 3% te laten dalen in 2014 en voor 2015 lijkt het animo ook niet groot.

goed nieuws van de afgelopen week

Even afgezien van de correctie in te veel opgelopen koersen van momentumaandelen was er toch wel het nodige goede nieuws.
dat vuiltje van die momentumaandelen in de VS heeft al geleid tot een duikeling van de sentimentsindicatoren en de voorkant van de Barrons illustreerde het pessimisme (contraire cover theorie). Er zit dus al een en ander in de prijzen.

Paulsen (Wells) constateert in dat artikel dat een klein aantal hoogvliegers aan het corrigeren is en dat dit komt door het te goede economische nieuws van de afgelopen tijd, waardoor men liever in cyclische aandelen en saaie aandelen zonder wilde fantasieën wil zitten. Er zullen meer aandelen zijn met goede winstgroei en dan hoef je niet alleen terecht bij de droomaandelen. Er zijn nog heel wat goedkope large caps zoals Microsoft, Google, Morgan Stanley etc zo riep men en roept men. Mid en small cap lijkt te duur en die droomaandelen ook.  Dat klinkt allemaal niet zo bedreigend voor de indexen met hun grote gewicht in large caps. Dat geldt zelfs voor biotech waar de grootste namen als Amgen, Gilead en Celgene nu PE's hebben die nauwelijks boven het marktgemiddelde liggen.
 

Rijkdom oneerlijk verdeeld in Nederland: nieuwe melkkoe voor de fiscus

De laatste dagen lezen we dat de rijkdom in Nederland wel buitengewoon oneerlijk verdeeld is. 10% bezit de helft van alle bezittingen en 60% bezit bijna niets. Dat is overigens ook het geval in de meeste landen om ons heen. Alleen waar iedereen een afbetaald eigen huis heeft, daar is de rijkdom evenwichtiger verdeeld. Wel is het zo dat in Nederland wel erg veel mensen bijna niets bezitten vergeleken met het buitenland als je het vermogen van de pensioenfondsen niet meetelt zoals voor het gemak maar gebeurt.
En daar zit hem de kneep: dat pensioenvermogen is in Nederland behoorlijk evenwichtig verdeeld en daardoor zit alles niet zo scheef als je in eerste instantie denkt als je de cijfers van professor van Bavel leest. Goed overigens dat het eindelijk is uitgezocht.

12 april 2014

Raghuram Rajan en de verderfelijkheid van QE voor Emerging Markets

Lezing http://www.brookings.edu/~/media/Events/2014/04/10%20global%20monetary%20policy%20hutchins/rajan_remarks_at_brookings.pdf voor Brookings Institute.
Rajan, de filmsterachtige baas van de centrale bank van India hield een lezing voor het Brookings Institute.
Al die QE van de FED en westerse centrale banken hebben allerlei af en toe zeer verstorende bijwerkingen voor Emerging Markets.
  Rajan vindt het verschrikkelijk dat de FED doorgaat met QE terwijl de koersen hersteld zijn, de credit spreads laag en de rente eveneens.
Men zet excessief in op QE omdat het weinig kwaad lijkt te kunnen zo lang de inflatie zo laag is en de kredietgroei niet op gang komt. Daarmee worden markten verstoord, komt er te veel leverage, koopt men illiquide zaken tegen te hoge prijzen met schulden. Na verloop gaat dat fout omdat men steeds meer koopt tot men moet gaan verkopen en dan blijkt iedereen dat te willen en dan zijn de rapen gaar. Maar daarover ging zijn lezing deze keer niet, daar had hij een jaar geleden zijn gal al over gespuwd.

Raghuram ging deze keer uitvaren tegen de negatieve invloeden die monetair beleid van westerse landen op Emerging Markets had en heeft. Het verstoort de financiële investeringen flink. Deze horen tamelijk stabiel te zijn wil een Emerging Market er goed van kunnen profiteren. Veel te veel (uitgelokt door QE) betekent overspeculatie, verkeerde investeringen en te weinig (door vermindering van QE) is nog erger. Dan worden de landen fragiel en moet er aan de noodrem getrokken te worden om de uitstroom van gelden te beteugelen. Emerging Markets moeten dan veel te veel valutareserves aanhouden, een (te) concurrerende waarde van de valuta forceren.
Een en ander betekent dat westerse centrale bankiers veel meer moeten denken aan de schade die ze in het buitenland aanrichten. Meer internationale coördinatie is nodig en het IMF moet soepel bijspringen als er te erge stromen weg uit Emerging Markets ontstaan. het IMF wil wel overigens.

Bernanke zat ook in het publiek en mocht en moest reageren. Hij zei dat hij zijn beleid af en toe uitlegde aan andere centrale bankiers. En hij was vooral verbolgen over de negatieve opvattingen van Rajan over QE. Het had prima gewerkt voor de VS en dat de rest van de wereld daar misschien last van had, dat mocht toch geen reden zijn voor de FED om geen QE te doen. Als FED moet je eerst het belang van Amerika dienen.

themarotatie naar waarde in de VS en naar bedrijven met veel omzet in Emerging Markets in Europa volgens Oppenheimer

Na de nodige schampere opmerkingen van collega's waarom themarotatie zorgt voor volatiliteit en dus lagere beurskoersen ga ik toch door met aanwijzingen voor themarotatie als een van de grote verklaringen voor de zwakte op de beurzen.
Oppenheimer van Goldman Sachs had twee interessante plaatjes over de themarotaties in de VS en Europa.
In Amerika heb je een zeer plotselinge instorting van momentumaandelen, per definitie na enige tijd beslist geen value meer. Daar heb ik al de nodige keren over geblogd.
In Europa is die omkeer van groei naar waarde helemaal niet zo duidelijk. We hebben in Europa ook niet of nauwelijks van die aandelen die de fantasie op hol doen slaan zoals de internetaandelen in de VS of Tesla, Netflix, biotech.
In Europa hebben we geen hoog opgeblazen fantasieën over internetaandelen en de biotechaandelen stellen niets voor. Wat we wel hebben is multinationals die buitengewoon veel verkopen in Emerging Markets. Europa is veel meer die kant op gegaan dan de VS. Die aandelen met veel omzet in Emerging Markets deden het jarenlang geweldig, vaak zelfs beter dan aandelen Emerging Markets. In 2013 keerde die trend spectaculair in Europa. Je moest een draai maken naar de aandelen van de Europa periferie, vooral die prachtige Griekse aandelen met hun uitzicht op enorme verbetering van de economische groei (die veel minder negatief zou worden, met als gevolg enorm dalende rentes) of Spaanse en Italiaanse prachtaandelen.
Het lijkt er nu op dat samen met de switch van groei naar waarde in de VS er in Europa een switch terug naar die aandelen met veel omzet in Emerging Markets plaats vindt.
Overigens doen aandelen Emerging Markets het de laatste dagen relatief goed, ondanks de kelderende verwachtingen voor de groei in het eerste kwartaal in China en de oorlogstaal die tsaar Poetin de Grote uitslaat.

[N.B. ik toetste eerst Putin in in plaats van Poetin en Word komt dan onmiddellijk met tekstsuggestie puin, niet helemaal zo slecht]