Nederland na 1600: boom, stagnatie, boom of zijn we weer toe aan stagnatie

Tijdens mijn presentatie gisteren over de Kondratieffgolf en langer liet ik twee plaatjes voor Nederland zien.

Het eerste plaatje (bron 

http://www.hoofbosch.nl/Aandelenvanaf1602/tabid/69/language/en-US/Default.aspx

) is de Nederlandse beurs sinds 1602 (VOC in de eerste tijd). Je ziet geen Kondratieffgolven. Wat je wel ziet is een geweldige boom van 1602 tot ongeveer 1730 en daarna is er een stagnatie tot vlak voor de Tweede Wereldoorlog. Vanaf 1950 krijg je dan een nieuwe boom die ergens in de jaren vijftig pas leidde tot een nieuw all time high en die aanhield tot 2000.

Ik denk dat de Nederlandse aandelenkoersen wel aan blijven haken bij wat er in de wereld gebeurt (=vooral blijven correleren met de S&P500) en dat zal gemiddeld gunstig zijn denk ik: winstmarges zijn hoog, export blijft goed omdat het gat van Zuid Europa wordt gecompenseerd door de Opkomende Markten en door snelle technologische vooruitgang (=veel innovatiewinsten). De toekomst zal beter zijn dan men denkt en dat betekent dat de waarderingen omhoog moeten. Kortom goede tijden voor beleggers.

Jaap van Duijn haalde uit dit plaatje en het plaatje voor Engeland na 1800 dat stagnatie van de koersen normaal is en dat deze gewone situatie de komende behoorlijk wat jaren zich zal gaan voordoen. We moeten er weer aan wennen dat je in aandelen belegt vanwege het dividendrendement, net als de oerbeleggers van Robeco vonden van 1929 tot 1982.

Het tweede plaatje is van de prijzen van een heel huis aan de Herengracht op het standaardperceel.


In dit plaatje zie je in grote lijnen hetzelfde: een flinke prijsstijging die aanhield tot ongeveer 1730 en dan een diepe val tot 1800 en weer herstel, maar de prijzen van 1730 worden pas rond 1960 overtroffen in nominale termen en pas na 2000 in reële termen.

Mijn huisje op de Keizersgracht (samen met de buren een hoekkavel zonder achterhuis, d.w.z. ongeveer een kwart van het standaardhuis op de Herengracht) had een vergelijkbaar waardeverloop. Gebouwd voor f 2000 in 1680, f 6400 waard in 1730 en rond 1800 weggezakt naar f 2000 en pas rond 1960 kwam de waarde nominaal boven die uit 1730 uit.

Stagnatie kan dus lang duren.

Toch zijn de meeste mensen ondanks die lange stagnatie rijk geworden door aankoop van hun huis de nodige tijd geleden.