De markten namen de woorden van Powell dat de inflatie door hogere importtarieven slechts van voorbijgaande aard, transitory, horen te zijn goed op. Zo erg is het allemaal niet, 0,5% minder economische groei, even hogere inflatie en wat bezuinigen op de overheidsuitgaven om weer op het juiste pad te komen.
Hogere importtarieven zijn ongunstig en daarom verwacht de FED dat het oude pad van structureel 2 1/4- 2 1/2 % groei wordt ingeruild voor 1 3/4-2% groei. Dat is natuurlijk niet wat Trump beloofd had. Hij beloofde samen met Bessent 3% groei en minder inflatie. En Bessent zegt dat om dit voor elkaar te krijgen eerst de groei duidelijk lager wordt via het afknijpen van allerlei overheidsuitgaven, met accent op linkse hobby's zoals uitkeringen en medische zorg.
En onderwijs mag ook wel een tandje minder, want dat is goed voor de populistische stem. In het Westen gaat het bijna overal minder met het onderwijs, maar in de VS gaat het echt helemaal mis, niet bepaald iets om op te bezuinigen. Het komt natuurlijk door al die domme immigranten hoor ik de republikeinen zeggen. Zonder domme immigranten wordt men vanzelf slimmer. Al klopt dit niet met de braindrain richting Amerika, maar hier wordt ook al aan gewerkt om die om te keren.
Inflatie is overigens nog steeds verreweg de grootste zorg van de Amerikaanse consument en dan helpen hogere importtarieven natuurlijk niet heel erg.
Wat Trump precies allemaal wil is volkomen onduidelijk en waarschijnlijk voor hem ook. Er lijkt geen einde te komen aan de chaotische presidentiële besluiten. De rechtsstaat ligt ook steeds meer onder vuur en de FED wordt misschien afgeschaft, in ieder geval flink uitgekleed. Discriminatie is weer helemaal in, volkomen in lijn met een meer conservatieve tijdgeest (maar niet met vrijheid).
Ik droomde dat Trump ging verbieden om aardbeien met slagroom te gaan eten, want dat was onzedelijk en het rood van de aardbei is te links. Ik werd wakker omdat iets in me protesteerde dat aardbeien met slagroom juist een rechtse hobby is op bijvoorbeeld Wimbledon.
Tja, ik heb nog niet gedroomd van Gerard ter Veer die me komt waarschuwen voor het Chaotisch Neergangscenario. Het begint toch wel duidelijk te worden dat de bouwstenen voor een chaotische neergang in rap tempo gelegd worden. Het peace dividend is weg. Het oude systeem van het Amerikaanse exceptionalism is in aan het storten. Amerika neemt het niet langer. Meer groei dan in de rest van de wereld over de rug van de sterke dollar met zijn te lage rente en zorgeloze omvang van de staatsschuld is niet langer goed genoeg. De uitbuiting van vele landen die hun economie op peil houden door grote handelsoverschotten ten koste van Amerika moet stoppen. Dat is natuurlijk erg slecht voor de groei van die landen, maar ook voor de VS. In het niet al te verre verleden ging dat prima voor de VS, omdat de VS in het buitenland een veel hoger rendement behaalde dan het buitenland in de VS (met vooral die straks bijna waardeloze staatsleningen van de VS volgens het Mar-a-Lago akkoord). Hierdoor bleef de lopende rekening in evenwicht ondanks een handelstekort. Maar nu is het handelstekort zo groot geworden dat dat evenwicht verloren is gegaan. Een onhoudbare situatie op lange termijn waaraan plotseling iets op (waarschijnlijk onverantwoorde) wijze iets wordt gedaan.
In het vorige Chaotische Neergangscenario (1973-1974) was er ook zoiets aan de hand. Allerlei vertrouwde recepten voor economische groei werkten ineens niet meer. (al sinds 1971 met de instorting van de gouden standaard via Nixon) Veel te veel uitgaven van de overheid, overmatige bescherming van de overheid, de recepten van Keynes werkten niet meer. Dat was een enorme schok, die men (ik ook) niet aan zag komen. Inflatie zou transitory zijn, totdat bleek dat we in een periode van stagflatie zaten. De oliesjeiks pikten het niet meer en het tijdperk van goedkope energie was structureel voorbij, de tweede grote schok. De grote welvaartsprong door de gezamenlijke inspanningen van de wederopbouw na de Tweede Wereldoorlog, waarbij vrijwel iedereen het veel beter kreeg in het Westen, was ten einde.
Nu zitten we weer in een periode dat bepaalde trends niet meer houdbaar zijn. Globalisering over de rug van een te sterke dollar lukt niet meer. Klimaatverandering is onheilspellend, daar komt voorlopig niets goeds uit (pas als het echt lucratief wordt er iets aan te doen, die tijd lijkt gelukkig niet ver weg). Weg peace dividend. De werkende generatie ziet te weinig vooruitgang en te veel cadeautjes van de overheid aan niet werkenden en pikt dat niet meer. De te grote ongelijkheid krijgt veel aandacht, maar scoort electoraal (nog?) slecht. Rusland mag zo maar Oekraïne kapot maken en inpikken. Israël pakt Gaza wel heel hard aan en de kolonisatiepolitiek op de Westbank is zorgelijk. China heeft zijn oog al decennia op Taiwan laten vallen en kan nu toeslaan. De VS wil Groenland. Etc.(helaas).
Alle hoop is gevestigd op technologie, Artificial Intelligence in het bijzonder. Dat gaat voor hogere groei van de productiviteit zorgen. Maar net als bij vorige grote innovatiegolven niet meteen. Solov werd o.a. beroemd met zijn uitspraak dat hij overal computers zag met snel toenemende rekenkracht, maar geen hogere productiviteitsstijging, Het duurde tot 1995 voordat dit zichtbaar werd. Het gaat kennelijk steeds met een soort hockeystick, J-curve: eerst even wat terug, omdat we in de war raken van de nieuwe mogelijkheden en nog te dom zijn om ze goed n te zetten en daarna komen de revenuen pas (aldus bijvoorbeeld Brynjolfson in interview met Krugman)..D.w.z. dit voorkomt de Chaotische Neergang niet, maar zorgt er wel voor dat we er (uiteindelijk) uitkomen.
Iets als een Chaotische Neergang hoeft natuurlijk niet nu te gebeuren. Misschien is het nog te voorkomen door Xi, Europa en de Amerikaanse kiezer. Een timing van zoiets is een hachelijke zaak, al hebben we dit wel gedaan in ons boek (2024-2026 als voorspoedperiode voor de beurs voorbij zou zijn in 2019, maar dit lijkt pas 2022 te zijn in reële termen, er zou dus nog een paar jaar tijd kunnen zijn. Of niet!).
Geen opmerkingen:
Een reactie posten