overpeinzingen:

1.

De S&P500 lijkt in een range van 2700-2900 te zitten. Heel veel marktpartijen zien een uitbraak nar beneden. Ik zou echter niet verbaasd zijn als eerst nog wat hogere koersen komen en dan pas een nieuwe uitbraak naar beneden. Het lijkt een beetje op wat vaak gebeurt als de rentecurve invers wordt. Dat voorspelt een recessie in de VS na ongeveer 12-24 maanden. Men zegt dan steeds dat dit niet het geval zal zijn. De FED heeft het immers ook gezien en gaat over op een veel soepeler monetair beleid. Beurskoersen gaan eerst nog een tijd omhoog, tot blijkt dat de monetaire stimulering niet voldoende is om de economie uit recessie te houden omdat er een schok optreedt. Na inversie dus eerst zes maanden positief aandelen. Riskant, maar zo gaat het meestal.

Zo ook deze keer. Het is duidelijk dat er een enorme economische ravage is, dat het na het tweede kwartaal wat beter zal gaan, maar niet echt goed. De FED heeft het gezien en Trump ook, d.w.z. maximale monetaire en fiscale stimulering.  Beurskoersen gaan een tijd omhoog (dat gebeurde zelfs in 1929/1930), tot blijkt dat het economisch herstel niet lukt omdat er een nieuwe schok (of meerdere schokken) optreden.  Uiteindelijk komt er wel die tweede val van de koersen, maar nu nog niet, tenzij plotseling een nieuwe schok komt (goed mogelijk in deze tijden).

Wat die schok is, weet ik niet en een nieuwe schok is uiteraard onzeker (wel waarschijnlijk in mijn ogen). Er zijn veel kandidaten. Maatschappelijke onrust. Bubbel in waardering bepaalde technologie. Grotere winstval dan nu zichtbaar lijkt. Schuldenproblemen. Hogere belastingen. En natuurlijk vooral tegenvallers bij het virus (geen resistentie, geen vaccin, nieuwe besmettingsgolven hoger dan de eerste golf). En ook politiek die een ongunstig ondernemingsklimaat creëert.

2. winst is weer vies, net als in jaren zeventig

De coronacrisis kan heel grote veranderingen teweegbrengen in de tijdgeest. In tijden van globalisering kan het bedrijfsleven overheden en vakbonden en andere instituties tegen elkaar uitspelen, men investeert wel elders als men geen gunsten weet te bedingen.

Zo ging het al decennia. Er is steeds meer wrevel over de groeiende ongelijkheid van inkomens en tergend langzame bestrijding van de klimaatcrisis. Maar er was geen breuk in de trend naar meer inkomen voor de rijkste 1% en lagere belastingen voor het bedrijfsleven.

Piketty opende de ogen weliswaar enigszins.

Deglobalisering is sinds Trump en de Brexit een nieuwe trend geworden.

De coronacrisis heeft de kwetsbaarheid van globalisering blootgelegd: afhankelijkheid van medicijnen, mondkapjes, ventilatoren, bepaalde auto-onderdelen etc.

Maar de Volkskrant verwoordde de mening van velen, kennelijk snel meer mensen.

Dit is niet wat de populisten verkondigen, maar die kunnen snel van evangelie veranderen (zie aanpak coronacrisis in Nederland: eerst richting veel extremere lockdown, nu veel extremere heropening van de economie). Bedrijfssteun in coronatijden mag, maar met voorwaarden. En die zijn ongunstig voor winsten: meer mensen in dienst houden, dure duurzaamheid, terugbetaling schulden. Hogere lonen/ lagere bonussen. Het bedrijfsleven kan nu ineens veel moeilijker overheden tegen elkaar uitspelen.