misschien toch een koersreactie in deze 'unprecedented' tijden

Er lijkt een koerscorrectie op gang te zijn gekomen door naar men zegt het toch weer verslechterende coronanieuws in vooral delen van de VS, waardoor er wat meer twijfel komt aan het V-herstel van een heropening van de economie die de beurzen lijken te beloven. De handelsoorlog van de VS met China lijkt te escaleren, o.a. omdat China het zat is zo negatief afgeschilderd te worden en wat betere pers/ minder dreigementen over softwarebedrijven eist zo vlak voor de Amerikaanse verkiezingen (Trump moet dus inbinden). Of misschien komt het gewoon door het te veel oplopen van de koersen waardoor er weer eens een reactie komt.

Goud lijkt voorlopig een veiligere belegging dan aandelen, maar er kunnen wat wolkjes aan de beleggingshorizon voor goud zijn als de dollar plotseling zou opveren, wat niet zo onwaarschijnlijk lijkt.

Trump lijkt een beetje heel erg de regie kwijt over wat hij moet zeggen om (stemmende) kiezers enthousiast te krijgen. Dat zwaaien met een bijbel tegen weggejaagde anti-racisme-demonstranten was zeer ongepast, hij kreeg zijn aanhangers in Tulsa onthutsend weinig enthousiast, zijn twitter-oproepen vallen bij o.a. onafhankelijke stemmers meer dan normaal verkeerd. Hij leest de tijdgeest ineens minder feilloos (= hij wordt waarschijnlijk niet herkozen, zonder nieuw elan dreigt hij zelfs verpletterend verslagen te worden). Net als de columnist moet hij net iets te ver gaan in boute beweringen, maar hij moet weten hoe ver hij te ver kan gaan. En dat laatste lijkt hij niet meer goed aan te voelen (net als in Nederland Johan Derksen met plotseling uitermate verkeerd vallende grappen over Akwasi en dan tot overmaat van ramp een uur lang op TV tegenover een gewiekste (gekleurde) advocate gezet te worden die totaal de vloer met hem aanveegde (een enorme prestatie uiteraard, maar de programmamakers hadden de arme man wel iets beter kunnen beschermen (ja, de omgekeerde wereld waar de niets vermoedende witte man te zwaar wordt aangevallen, omdat hij onvoldoende aanvoelt dat het witte privilege leidt tot ongelooflijk uitgebreide kleine en grote discriminatie tegenover de gekleurde medemens en dit onverwachts niet meer zo automatisch getolereerd wordt (vergelijk metoo))).

Een democratische overwinning is onvoldoende ingeprijsd, leidt normaalgesproken tot doldrieste belastingverhogingen voor rijken en bedrijfsleven. En nee, dat gaat niet meevallen als de democraten overduidelijk winnen. Net zoals een overwinning van Labour op Johnson in het VK ook geleid zou hebben tot enorme beleidsaanpassingen (dat gebeurde niet en het VK gaat nu onverstoorbaar op een andere manier het Brexit/corona-moeras in).

 De economische cijfers zijn ongekend (unprecedented) moeilijk te interpreteren. Enorme transferbedragen van de overheid, enorme speciale steunoperaties om werkloosheid te bestrijden. Hierdoor is volkomen onduidelijk hoe goed het herstel is door heropening van de economie. Enorm aantal initial claims voor werkloosheid, enorm tegenvallend, maar onduidelijk is hoe dit de werkloosheidcijfers beïnvloedt. Enorme schommelingen in groei beschikbaar inkomen, want de steunoperaties zijn niet rustig over de tijd verspreid.

Zoals ik het bekijk is men iets te optimistisch geworden over het herstel van de economie, omdat de FED de koersen zo veel heeft opgepompt. Oudere mensen blijven zeer voorzichtig en jongeren zien dat het wel beter gaat, maar niet echt goed, eerder echt niet goed. Starters (jongeren) kunnen weer terecht op de huizenmarkt (afgelopen week goede verkoopcijfers, alhoewel de stijging van het antal hypotheken om een huis te kopen wat lijkt te haperen) en daar gloort echt herstel, want ouderen zijn meer geneigd om te verkopen. Maar toerisme, dat gaat nog een tijd slecht.

Ondertussen koopt men zich blauw op internet en verzamelaars lijken haast niet meer te houden (zoals ik als postzegelverzamelaar heb gemerkt).  Dit lijkt ook een teken van een veranderende tijdgeest. Dat wijst op relatief meer loongroei en minder winstgroei.

Het coronavaccinnieuws is gunstig, er zou misschien al voor de presidentsverkiezingen in november een vaccin gereed kunnen zijn, roepen sommigen (steeds meer). Toch weer iets om het optimisme gaande te houden.

overpeinzing: is het new era van 1996-2000 terug?

Het herstel sinds 23 maart is ongelooflijk sterk geweest. Veel beter dan zelfs de optimisten hadden gedacht. Waarderingen zijn nu ongeveer op het peil van rond 2000. 

Mensen konden zich toen wel voor de kop slaan dat ze eind 1996 meegingen met het verhaal van irrational exuberance van Maestro Greenspan. Waarderingen waren sinds die tijd op nooit eerder vertoonde hoogtes gekomen en dat bleef maar zo. We zaten tenslotte in een ‘new era’ waarin sommige grote techbedrijven winstgroei lieten zien die ongekend was (‘unprecedented’). Meer dan 10-15% structureel was immers vroeger onmogelijk, maar nu leek structureel 20%+ mogelijk voor de lievelingen de 800 pound gorilla’s. Alle tech was geweldig en de Nasdaq-bubbel ontstond. 

Wie waarschuwde voor te hoge waarderingen in 1997-1999 -en erna handelde voor bijvoorbeeld pensioenfondsen- werd steeds meelijwekkender aangekeken.  Of werd oneervol ontslagen voor zo veel onprofessioneel beleid. Gewoon de index kopen, zo moeilijk was het toch niet en toch, wat zorgden die voorzichtige, meest oude, niet goed digitaal onderlegde sukkels, ongelovig in de wonderen van het ‘new era’ toch voor enorme underperformance. 

‘The only way is up’ zong mijn jeugdige collega steeds vaker in die tijd (in mijn boek als dreaming behandeld, als teken van de tijdgeest toen).  Ik ging bij de korte forse val van de koersen in 1998 (Azië-crisis, val van hedgefund met Nobelprijswinnaars aan de leiding dat met oneindige liquiditeit door de FED gered moest worden) overstag en werd ook bullish. Ter Veer ging steeds harder waarschuwen, maar hij werd niet meer geloofd. Totdat de sluipkrach van 2000-2003 kwam. Jaren en jaren van koerswinst ging verloren en de AEX heeft trouwens nog steeds niet het hoogtepunt van 2000 geëvenaard (de herbeleggingsindex natuurlijk wel).

Ja, dat begint steeds meer te lijken op de huidige situatie. Wie niet kocht in maart voelt zich steeds meer de oude  sukkel, net als na 1996. 

En de les van 1996-2000 is dat de huidige hoge waarderingen niet kunnen blijven, maar dat die waarderingen wel zelfs jaren naar nog hogere niveaus kunnen kruipen.

Dit jaar zitten we met de door niemand voorspelde coronacrisis (ook ik deed dat natuurlijk niet, al waarschuwde ik wel voor steeds grotere kansen op flinke (uiteraard onverwachte) schokken die snel tot een recessie zouden leiden. Sla de waarschuwing van de inverse rentecurve niet in de wind. Beurzen zouden niet op tijd waarschuwen voor een recessie, die zou bijna onmiddellijk met de val van de koersen komen (door die schokken)).  

Unprecented allemaal, vooral ook de ongekend grote monetaire en fiscale stimulering. Er zijn nog steeds bakken met geld (gecreëerd) die ergens naar toe moeten. TINA triomfeert. Met winsten en de economie gaat het unprecented belabberd, maar er is wel herstel zichtbaar. Een tweede coronagolf zou maar beperkt leiden tot lockdowns, maar zorgt natuurlijk wel voor economische klappen (ouderen moeten binnen blijven, ook al roept opperviroloog Trump dat je dapper moet zijn).

Als het coronanieuws te slecht wordt, dan moeten de winstverwachtingen verder naar beneden, credit spreads omhoog en kun je maar beter staatsleningen kopen of nog meer cash aanhouden.

Wat is de upside bij deze koersen? Een vaccin zal dodelijk zijn voor monetaire stimulering. Schulden van bedrijven en particulieren moeten meestal afgelost worden en dat gaat pijn doen. Een deel zal afgeschreven moeten worden. Bedrijven zullen meer mee moeten betalen bij indamming van de verslechtering van de overheidsfinanciën, niet alles kan worden opgehoest door Jan Modaal. Joe Six Pack neemt het niet langer. Staatssteun= geen bonus. Biden gaat belastingen verhogen voor iedereen, niet alleen maar voor de middenklasse.  

En toch lopen de koersen maar op.

Amerikaanse huizenmarkt booming, bijna alles komt hoger binnen dan verwacht inclusief COVID-19 besmettingen in vooral republikeinse staten

De heropening van o.a. de Amerikaanse economie leidt tot flink herstel van veel economische indicatoren, maar de meeste zijn nog erg zwak in absolute zin. Alleen de internetverkopen en hypotheekaanvragen om een huis te kopen zijn loei sterk.

Optimisme van huizenbouwers volgens NAHBM flink omhoog, maar nog niet helemaal terug van voor corona. Retail sales in VS goed in herstel (bijna +18%, dubbel van wat verwacht werd), industriële productie wat minder (+1,4% waar 3% verwacht werd, maar er was wel opnieuw voorraadafbouw). Vooruitkijkende indicatoren zijn sterk aan het verbeteren.

In Duitsland begint een en ander iets te verbeteren en de verwachtingen schieten omhoog

Het interpreteren van cijfers over o.a. de Amerikaanse arbeidsmarkt is ingewikkeld geworden. Extreem hoge initial claims voor werkloosheid, maar lichte daling van continuing claims. Tijdelijke ontslagen, tijdelijk terug in dienst nemen vanwege overheidssubsidies.

(via The big picture blog)

Op vrijdag was er wat commotie over het sluiten van enkele Apple-winkels in de VS vanwege het groeiende aantal coronabesmettingen. Het coronanieuws is buiten Europa en New York slecht. Flinke problemen in diverse landen van Latijns Amerika, tegenvallers (in absolute zin niet ernstig) in China en Zuid Korea en toch ook wel in Duitsland. Meevallend laag percentage positieve coronatesten in Nederland (eindelijk onder 100 nieuwe besmettingen per dag). Virus lijkt minder dodelijk te worden in Europa, men weet het beter te behandelen. Vaccinonderzoek gaat in volle vaart verder.

Beurzen bleven sterk, vooral Nasdaq weer, maar de breedte van de markt (het opgaande deel) is zorgelijk beperkt en er worden wel erg veel call opties gekocht. Tesla is nu meer waard dan Toyota en 2* Volkswagen. Nikola (nog geen elektrieke vrachtauto gemaakt) al even veel als Ford. VIX onder 40, maar nog steeds erg hoog voor zo’n sterke bull markt en indrukwekkende liquiditeitssteun FED als we gezien hebben sinds eind maart.

Winstverwachtingen stabiliseren na een flinke duikeling. S&P500 verwachte winst vooruit ongeveer 128 en na 1 juli als het slechte tweede kwartaal van 2020 eruit loopt 143 (dan nog steeds koerswinstverhouding dik boven 20, waarbij vroeger voor corona 17 al aan de stevige kant werd geacht en op lange termijn 14 normaal zou zijn).

Overpeinzingen: de FED zorgt voor hogere prijzen dan rationeel verklaarbaar, economie herstelt, erge tweede golf niet in de koersen

Het herstel op de beurzen is veel krachtiger dan ik gedacht had. Ik zag wel aankomen dat het geld (bankreserves) drukken van centrale banken een grote steun moest zijn voor de koersen, maar ik dacht dat de lagere winstverwachtingen voor 2021/2022 toch hun vernietigende werk zouden moeten doen. Er komt denk ik een tweede besmettingsgolf in de herfst/ winter die tot intelligente lockdowns moeten gaan leiden. Er komt een golf van faillissementen, schulden zijn enorm gestegen (en buitengewoon curieus als je niet gelooft in de FED: credit spreads toch weer terug op niveau van voor corona)en belastingen gaan vooral na 2021 verhoogd worden, deze keer ook voor het bedrijfsleven. Men zal nog geruime tijd voorzichtig blijven met investeringen (=niveau blijft nog wel even onder dat van 2019). Er wordt wel van de daken geschreeuwd dat er meer geautomatiseerd moet worden, dus heel erg slecht zal het ook weer niet gaan met investeringen. Er komen (veel) meer investeringen in (groene) infrastructuur. Investeringen in commercieel onroerend goed zullen langer aangetast zijn door meer thuis werken en online shoppen. De spaarquote van particulieren kan echter straks wat naar beneden, maar blijft nog wel tijden boven het niveau van voor COVID-19, al was het maar vanwege hogere benodigde (aanvullende) besparingen voor pensioenopbouw.

Voorlopig lijken beurzen vooral te kijken naar extra geld van centrale banken (nog steeds royaal, maar niet meer zo veel te royaal als in afgelopen maanden, al beloven FED en ECB opnieuw (gisteren o.a.) weer beterschap)

, naar te veel geld geparkeerd in geldmarktfondsen, naar meer kopen door millennials, naar afnemende angsten bij babyboomers en naar coronanieuws (gevaarlijk in bepaalde delen van de VS, Latijns Amerika en delen Azië, maar verbeterend in Europa en met een beetje geluk straks ook weer in de VS en elders).

(plaatje via blog Bespoke)

Economic surprises zijn voor de VS omgeslagen van record slecht naar record goed. Dat doet de rente stijgen. Veel beter lijkt haast niet mogelijk. Beurzen zijn verder kwetsbaar voor slecht coronanieuws, centrale banken die bang worden voor overspeculatie, slecht nieuws uit/over China, neerwaartse druk op winstvoorspellingen voor 2021/22, rebalancing van institutionele beleggers na de grote stijgingen op de beurzen en er zijn kansen door groeiend optimisme van millennials/ minder pessimisme babyboomers, afname cash in geldmarktfondsen etc. en weer stijgende verwachtingen voor de winst een jaar vooruit als het inktzwarte tweede kwartaal 2020 eruit loopt (al zal het derde kwartaal ook nog slecht zijn, waarschijnlijk slechter dan nu verwacht door allerlei stroppen).

Uiteindelijk hangt het er vooral van af of in de herfst/ winter weer ernstige lockdowns komen (die we zien in China/Korea/Japan zijn niet zo ernstig). Zo nee dan hoeven de koersen niet veel omlaag. En uiteindelijk of het vaccin(s) er komt met daarna rampzalige terugneming van liquiditeit door centrale banken/ overheidsbezuinigingen/ belastingverhogingen voor bedrijven.

woeste markten die nauwelijks dalen

Coronanieuws is slecht in de VS. Voorspeld was een gestage daling van de gevallen, maar je ziet nu zelfs een stijging. Een beperkte weliswaar en eigenlijk meevallend gezien de vele protesten waarbij niet genoeg afstand werd gehouden.

Niet echt nieuw allemaal, maar wel nieuw is dat iedereen voorspellingen heeft zitten maken wat zo’n tweede golf betekent voor o.a. economische groei. Plotseling nemen we aan dat er vrijwel zeker een tweede golf gaat komen, dat de daling van het aantal gevallen niet blijft voortzetten via een ongeveer exponentieel dalende lijn.

We zien in China, Japan en Korea dat er steeds weer nieuwe golfjes komen en dat voor de echte mondkapjeslanden (in de VS is het kansloos dat met name republikeinen en masse mondmaskers gaan dragen en zich perfect willen gaan houden aan de afstandregels en daarmee is de VS gedoemd corona hard te blijven voelen). Kleine nieuwe lockdowns in Peking en Tokio. Overzienbaar, maar toch is dit samen met niet erg wegebbende corona-angst voldoende voelbaar in economische cijfers die wel herstellen, maar nog onvoldoende.

Deze exercitie leidt er toe dat in het basisscenario van een tweede besmettingsgolf de groeivoorspellingen lager zijn geworden dan in het oude basisscenario met maar een grote besmettingsgolf. En pas op, na een tweede golf kan ook nog een derde golf komen en de tweede golf kan groter worden dan de eerste (zoals meestal bij de Spaanse griep gebeurde).

Scott Grannis ziet het (uiteraard, net als bijna altijd, letterlijk en figuurlijk met als naam van zijn blog Calafia Beach Pundit) weer zonnig in: het herstel van het autoverkeer is sterk en dat van het luchtverkeer is eveneens indrukwekkend. Groei kan behoorlijk herstellen en na het vaccin nieuwe toppen zetten.

En ja, de staatsschuld is aan het exploderen, maar de rentelast hiervan is nog steeds erg laag, lager dan in vorige decennia. D.w.z. de wereld vergaat niet bij de huidige fiscale stimulering.

de week die was

Alles ging goed tot ineens op donderdag de koersen weer eens instortten. Waarom, dat was niet zo duidelijk. Nare verhalen van de FED, maar daar is de beurs meestal blij mee, want dan gaat de FEd nog door met verruimen. Nu dus nog jaren, vrijwel gegarandeerd.

Nare verhalen over COVID-19, maar dat was eigenlijk al lang bekend. In diverse republikeinse staten loopt het wat meer op dan gewenst. Ook in democratische overigens. Mondkapje dragen is een politiek statement geworden, democratische propaganda volgens Trump-aanhangers. Er is wel wat demping van het optimisme over wat er kan aan groei bij verdere heropening van de economie.

Olieprijzen donderen weer naar beneden, ondanks alle goede voornemens in Irak en Nigeria om niet te veel olie te gaan produceren.

Onbevredigend, maar de beurs was weer eens rijp voor wat daling na al die stijgingen. Overdreven optimisme, extreem kopen van call opties, bedrijven die failliet aan het gaan zijn. de beurs is overigens nog steeds overbought.

Millennials hebben de beurs ontdekt in coronatijden bij gebrek aan mogelijkheden je geld anders kwijt te raken. Tot op heden hadden ze veel minder dan vorige generaties op hun leeftijd aan aandelen gekocht. Nu begint dat te keren. Een van de redenen waarom beurzen op peil bedrijven bij gebrek aan verkopende boomers die niet zo houden van 0% of lager obligaties. Tina dus. Millennials vinden zich erg knap dat ze maar doorkopen, liefst aandelen die lekker aan het stijgen zijn (ja click maar even door met kopen, zo gaat hij goed, zong de veilinghouder al blogde ik vorige week).

Inflatie was volgens de statistieken omlaag, maar wat je echt ging kopen zoals boodschappen in de supermarkt werd duurder net als gezondheidszorg.   

Er is groeiende steun in de VS voor ‘black lives matter’ en dat loopt parallel met volgens de wedkantoren snel stijgende kansen voor sleepy Joe en een democratische meerderheid in de senaat.