18 augustus 2019

Inversie van de rentecurve: is de Navarro-recessie nabij?


Een grote daling van de rente tot historisch niet eerder geziene diepten bracht de nodige veranderingen teweeg in het denken over economische groei, politiek en de effectiviteit van de centrale banken. Er is paniek getuige de grote rentedalingen en stijging van de goudprijs.

De aandelenbeurs is nog nauwelijks onder de indruk van al het geweld op de obligatiemarkt. Ja, de beurs ging op maandag meer dan 2% onderuit, maar dat is toch een peulenschil vergeleken bij bijvoorbeeld de dalingen in 2008/ 2009 of 2000/2003 en over een week bekeken ging de S&P500 nog niet eens een procent achteruit.  Veel beurzen staan heel dicht bij hun all time high, de beleggers kijken verlekkerd naar al die mooie monetaire stimulering van centrale banken. Er komt nog veel meer. De FED moet de rente naar 1% of lager brengen. De ECB meldt een bazooka te hebben ontwikkeld voor de vergadering in september (die bazooka dreigt een nog enormer gat schieten in de dekkingsgraad van Nederlandse pensioenfondsen).  De FED bestudeert een plan om te sturen op inflatie die maar niet echt omhoog wil. De verwachtingen zijn hoog gespannen dat volgende week op het jaarlijkse onderonsje van centrale bankiers in Jackson Hole de meest wild denkbare plannen worden opgeworpen om de economie te stimuleren en de inflatie op te stuwen naar te hoge niveaus.

Er was de nodige paniek op de beurs over de nu toch wel duidelijk negatieve rentecurve in o.a. de VS. De Wall Street Journal meldt dat de Navarro-recessie nu onvermijdelijk is geworden. De handelsoorlog gaat maar door, de wereldhandel kan niet herstellen, de onzekerheid is te hoog voor groei van investeringen, de slechte gang van zaken in Europa en Japan wordt besmettelijk. Fiscale stimulering slaat nu om in verkrapping door de hogere importtarieven. De Trumpregering is ‘uniquely qualified’ om een recessie te veroorzaken.
De meerderheid van de economen zegt dat er helemaal geen recessie voor de deur staat in de VS (tenzij er een grote, onverwachte schok komt). De arbeidsmarkt is veel te sterk. Daardoor stijgen de inkomens en daaruit gaat men meer consumeren. De handelsoorlog gaat stabiliseren. De huizenmarkt gaat weer aantrekken door de lagere hypotheekrente. Het gaat goed met de credit spreads. Lang leve de FED.

 En de Trump put. Hij is door de omkering van de rentecurve en al die recessieverhalen toch een beetje benauwd geworden voor de economie en daarmee zijn herverkiezing. Hij moet water bij de wijn doen in de handelsoorlog en deed dat vorige week ook. Niet veel, maar toch.

Ondertussen waarschuwt men dat de lage werkloosheid geen teken is dat de recessie ver weg is, integendeel. Ongeveer drie jaar nadat de werkloosheid onder het natuurlijke niveau is gezakt, hoort de recessie te beginnen. Recessies starten altijd vanaf het dieptepunt van de werkloosheid. Dat is tweede kwartaal 2020. De groei van de werkgelegenheid is af aan het zwakken en als die duidelijk onder 150.000 is gedaald, gaat men over een soort omslagpunt, ‘cusp’, waarna verdere afzwakking ineens steeds sneller gaat, zo de recessie in. De arbeidsmarkt geeft meestal niet op tijd een teken dat de recessie in aantocht is. De rentecurve wel, maar deze wordt nog niet bevestigd door de credit spreads en daarom hoort een recessie nog even weg te zijn. Beurzen kunnen dan vaak nog even omhoog.
Ondertussen is de rente en de reële rente uitzonderlijk laag. Dat betekent volgens de St. Louis FED https://www.stlouisfed.org/on-the-economy/2019/april/real-interest-rates-tell-recession-follow dat een recessie langdurig zal zijn. Niet per se diep, maar wel langdurig, omdat nog lagere rente niet meer helpt.



China ziet de groei iets meer terugvallen dan gewenst. Detailhandelsverkopen zwakken iets te veel af en idem voor infrastructuurinvesteringen en industriële productie. Netto export gaat nog steeds behoorlijk toe. Export stijgt goed naar bijna alle landen behalve Amerika en import krimpt iets. De lagere yuan zal de netto export hepen. Kortom, er is iets maar niet heel veel extra stimulering nodig in China en die zal er wel komen. Europa en Japan zitten met de gebakken peren inclusief Brexit, Salvini en een verhoging van de Japanse BTW straks.



Geen opmerkingen:

Een reactie posten