Overpeinzingen: bitcoins/ crypto currencies

Op de valreep ging de prijs van bitcoins behoorlijk omlaag. Chartisten zien een head and shoulder patroon dat op niet veel goeds wijst voor speculantjes in bitcoins. De afgelopen jaren overkwam dat bitcoinspeculanten wel vaker en tot op heden kwam er steeds een spectaculair herstel, nieuwe hoogtepunten na dalingen van 94(!) en 85%!...

Ooit gebeurt dit niet en wie weet is dat wel deze keer. De bitcoin verliest rap marktaandeel onder de crypto currencies. Experts verlaten het bitcoinschip. Dat wil nog niet zeggen dat crypto currencies slechte beleggingen zijn, er blijft vraag naar een betaalmiddel waarmee je snel, goedkoop en betrouwbaar kunt betalen over de hele wereld zonder dat dit betaalmiddel nar hartenlust door centrale banken en regeringen wordt ontwaard. Er kan een nieuwe nu nog niet duidelijke grote crypto winnaar opstaan die dit voor elkaar krijgt. De experts zien echter allerlei crypto currencies die het veel beter aan het doen zijn dan de bitcoin.

Nee, bitcoins waren niet de winnaar van 2017. Niet slecht natuurlijk, maar vergeleken met ripple toch maar kinderspel. Eigenlijk zegt de tabel het al: de winner takes all, maar dat is waarschijnlijk niet bitcoin.

Overigens 1274% is heel wat meer dan de Nasdaq-bubbel die in het laatste jaar (1999) 80% opleverde.

2018 buy the losers?

Wat, worden de centrale banken niet royaler dit jaar….
Dan hoort de liquiditeit af te nemen en volatiliteit toe te nemen en daarmee ook de credit spreads

waarschijnlijk nog niet direct, maar aannemen dat de volatiliteit eeuwig laag blijft is erg optimistisch.
een aardig verhaal over hoe te lage volatiliteit is ontstaan en nu een risico is: https://static1.squarespace.com/static/5581f17ee4b01f59c2b1513a/t/59e8a9b0e9bfdfb287faa3d2/1508420022032/Artemis_Volatility+and+the+Alchemy+of+Risk_2017.pdf

voorlopig zien de charts er nog goed uit, lijkt de kans op recessie nog een tijdje zeer laag en zijn centrale banken nog steeds aardig.D.w.z. er zijn goede redenen waarom de volatiliteit laag is en credit spreads ook, winsten stijgen en het beursklimaat prima is.

Maar iedereen ziet die mooie zaken. Iedereen denkt dat de winstvoorspellingen in de VS flink omhoog moeten terwijl je toch ook eest dat banken voorzieningen moeten nemen omdat een en ander niet voor iedereen zo geweldig is. Ondertussen stijgt de korte rente maar door in de VS, komen er beperkte deukjes in het inflatieverhaal. Dr. Copper voorspelt meer groei, maar ook meer inflatie.

Elk jaar ga ik na welke losers van het voorgaande jaar winnaars kunnen worden. Volatiliteit kopen kan zo'n winnaar zijn nu buy the dip zo overmatig populair is.
Meer voor de hand ligt het kopen van energie-aandelen, die doen het recentelijk beter, maar year to date no steeds een grote verliezer (met olie service als grootse ellende).
Daarmee samenhangend zouden Russische aandelen het ook goed kunnen doen. Poetin moet herkozen worden. Het onderzoek van Mueller dat Russische invloeden aan de kaak gaat stellen is natuurlijk wel een groot risico (voor alle beurzen overigens)
De waarde beleggingsstijl doet het al zo ang slecht dat de gelovige hierin van hun voetstuk zijn gevallen. Dat zou misschien goed kunnen zijn.
De rente in Mexico, een van de weinige normale landen waar de rente fors is gestegen (door hogere inflatie vanwege de zwakke peso het jaar ervoor).
Telecom aandelen (al sinds 2000 een waardeloze sector).
Biotech begint ook wat te veel achter te blijven, al kan het helemaal fout gaan via gecontroleerde medicijnenprijzen.
De dollar, te zwak gezien de renteverschillen, maar kennelijk waren er goede redenen voor de dollarzwakte (zeer hoge groei in de eurozone bijvoorbeeld).
Goud en zilver. Wie weet gaat men winsten van bitcoins hierin beleggen. Wie weet., de charts knappen op.

samenvatting financieel economisch nieuws van de afgelopen week

Nog steeds heel kleine bewegingen op de aandelenmarkten en grote voor de cryptocurrencies. De rente vloog omhoog op uitlatingen van de ECB en de aanname van de belastingplannen in de VS. In Spanje ook door de verkiezingswinst van de Catalaanse separatistische partijen.
Er is nogal wat onduidelijkheid wat die belastingplannen precies betekenen voor de winsten (vooral in het buitenland) en de inkomstenbelastingverlaging na correctie voor gedeeltelijk verlies van renteaftrek en lokale belastingen. Per saldo lijkt de positieve kant iets onderschat te worden (=een deel van de kiezers zal aangenaam verrast worden, enkele winsttaxaties moeten verder omhoog).

De economische groei in de wereld is aan aan het trekken in de nodige landen, al is er enig (beperkt denk ik) verlies van momentum in China en Japan. In de VS lijkt de groei verder aan te trekken op meer investeringsgroei, stijging van de consumptie uit nog lagere besparingen (=als die trend omslaat, zit je snel in een recessie), flinke verbetering van de huizenmarkt (meer verkopen van bestaande huizen en vooral meer starts van nieuwe huizen).
Initial claims voor werkloosheid liepen 20.000 op, aan de vele kant. Nieuwe orders vielen iets tegen. Groei leading indicators mooi.
In Europa woerden de mooie groeicijfers over het derde kwartaal bevestigd (bijv. 0,6% groei in Frankrijk). In Duitsland daalde de IFO iets, maar deze bleef op torenhoog niveau.

overpeinzingen

De afgelopen week had enige verrassingen, een forse daling van de prijs van bitcoins, een plotselinge stijging van de lange rente en een uitermate geringe prijsactie van aandelen op de aangenomen belastingplannen van Trump c.s.

Meer dan 37% eraf bij bitcoins, dat is een getal waarbij iedereen bezorgd wordt of er nog niet veel meer af gaat. Volkomen onduidelijk, de gewone 20% grens voor een bear markt geldt niet voor bitcoins odat ze tien maal zo volatiel zijn als aandelen (sommigen merken daarom op dat ze pas bij -200% geloven in een bear markt voor bitcoins).

Het is volkomen onduidelijk wat er allemaal gebeurt op de markt voor bitcoins, men weet niet hoe de markt reageert op aan- en verkopen van enige omvang, hoe men een fundamentele waarde aan bitcoins mot toekennen.

Duidelijk is in ieder geval wel dat er geen schaarste is aan cryptocurrency maar een snel groeiende overvloed en dat lijkt de belangrijkste reden voor de recente prijsval. Of nu eindelijk de koers van bitcoins richting nul gaat blijft uiteraard onduidelijk, er is nog steeds nieuw geld in aan het stappen wat maximaal wil profiteren van de neerwaartse en opwaartse koersbewegingen.  

Peter Brandt had de afgelopen tijd uitstekende koopaanbevelingen voor bitcoins, vooral gebaseerd op koersbewegingen met fibonacci getallen.

Nu is hij betrekkelijk somber, hij ziet head and shoulders patronen. Hij vergelijkt het met de zilverspeculatie eind jaren 70 van de gebroeders Hunt. Zij kochten alle beschikbare zilvervoorraden op, maar hadden niet genoeg geld toen er opeens enorm aanbod kwam uit omgesmolten zilveren munten en sieraden. Alles werd zilver, net zoals nu alles cryptocoins worden. De trend van exponentiële stijging van de zilverprijs brak, net zoals afgelopen week met bitcoins gebeurde. Zilver is nog steeds wat waard (misschien wel te weinig), of de val van de bitcoinprijzen kleiner wordt dan die van zilver valt nog te bezien.

Heel 2017 was het wijsheid voor de vastrentende belegger om in te zetten op vervlakking van de rentecurve. Tot afgelopen week toen de lange rente ineens opliep op uitspraken van lieden van de ECB dat de korte rente ooit omhoog kan en doorgaan met QE niet zo heilzaam meer is nu de groei maar boven potentie blijft. De echte reden voor rentestijging aan de lange kant hoort de belastingverlaging in de VS te zijn die tot grotere begrotingstekorten gaat leiden zonder dat de vraag uit de rest van de economie te zwak is, integendeel, de groei trekt zelfs aan in de VS. Ondertussen zien we de ingeprijsde inflatieverwachtingen maar stijgen en dat bij excessief, nog ongebreideld geloof in lage inflatie/ super royale centrale banken.

En de S&P ging niet omhoog de afgelopen week op de belastingplannen in de VS, terwijl die toch eerder dan verwacht kwamen en groter dan gevreesd waren. Bezit van de zaak is het einde van het vermaak, alweer kennelijk. Er is misschien nog te veel onduidelijkheid wie er nu echt profiteert en wie niet. Per saldo moet het gunstig zijn voor de winsten in de VS en misschien niet voor die buiten de VS. Nog niet alles zit in de officiële winsttaxaties van de analisten, maar de beurs heeft waarschijnlijk wel al meer verdisconteerd dan die winsttaxaties aangeven. Iedereen is bezorgd, maar iedereen ziet hogere winsten, meer groei, weinig inflatie, Goldilocks dus. Men houdt weinig cash aan, volatiliteit is erg laag, liquiditeit is niet meer zo’n goed verhaal. Tina (there is no alternative) blijft voorlopig wel heersen, voor ander geloofr moet de rente richting 4% gaan en de rentecurve invers worden.

D lijkt bereikt: risico op correctie S&P500 hoog

Eindelijk op de lijn (oei, waarschuwing: vertrouw niet te veel op de januari hausse)

Het punt D likt bereikt met S&P500 op bijna 2700. Grote kwetsbaarheid voor correctie volgens de vierjaarscyclus

samenvatting financieel economisch nieuws van de afgelopen week

De plannen voor belastingverlagingen in de VS zijn bijna klaar (Rubio kreeg zijn kinderbijslag en Corker zijn lagere belasting op zijn vastgoedbeleggingen). Komende week moet dat gepasseerd gaan worden en dat lijkt te gaan lukken zelfs met een zieke McCain en een verslagen republikeinse senator in Alabama (er is gerechtigheid, er kwamen voldoende zwarten op om Jones gekozen te krijgen).

Verder was het vooral de week van de vergaderingen van de centrale banken. De FED verhoogde zoals 100% verwacht de rente en verhoogde de groeiramingen voor de economie, maar bleef te lage inflatie voorspellen. De dots werden (tegen de verwachtingen in) niet strenger, drie verhogingen voor 2018 zeggen de dots en wellicht wordt dit straks ook de mening van de obligatiemarkt (dan stijgt de rente wat, maar vooralsnog werd het verhaal van de FED als duifachtiger dan verwacht uitgelegd). Ook de ECB vergaderde en kwam met niets nieuws, iets verhoogde groeiramingen, maar niets nieuws. De Bank of Japan lijkt misschien toch iets minder royaal te gaan worden, maar heeft nog niets snoods in die richting besloten.

De retail sales in de VS waren met +0,8% erg sterk, vooral inclusief 0,3% opwaartse herziening in de maand ervoor. De groei van de consumptie is sterker dan verwacht, betere kerstverkopen. Iets van die groei lekt weg door meer stijging import dan export, maar de groei in het vierde kwartaal lijkt duidelijk boven 3% uit te komen. Initial claims voor werkloosheid zijn extreem laag geworden. Het Jolts-rapport over de arbeidsmarkt was sterk, stijging van 'voluntary quits'.
Het vertrouwen van midden- en kleinbedrijf steeg opnieuw (NFIB) tot record hoogte zelfs.
Groei industriële productie +0,2% en de maand ervoor 1,2%.
De prijzen stegen 0,4% vorige maand, maar de kerninflatie was slechts 0,1%.

De eurozone markit  PMI schoot verder omhoog, tot boven 60. Die van de VS steeg ook.
In Japan steeg de Tankan 3 punten naar een mooie 25.
Veel cijfers in China, ongeveer hetzelfde als vorige maand. Men leest er enige afzwakking uit, maar niet veel, iets meer is mogelijk door het langzaam strengere monetaire beleid (het congres dat Xi steviger op het zadel moest hijsen is voorbij, geen cadeautjes meer).

Bitcoin was verrassend weinig volatiel, maar beheerst nog steeds de discussies. De opwaartse trend is nog steeds niet gebroken.

Op een en ander konden Amerikaanse aandelen iets omhoog dankzij de vrijdag en gingen de Europese aandelen iets omlaag. Allemaal niet veel, maar de volatiliteit lijkt iets op te lopen.

overpeinzingen, wordt de potentiële groei hoger en daarmee de rente?

Het economische nieuws is goed, bijna overal op de plekken die ertoe doen. Er is zelfs een nieuwe verbetering zichtbaar in de VS. Het vertrouwen van midden- en kleinbedrijf neemt een nieuwe sprng omhoog tot recordhoogtes. De retail sales waren veel beter dan verwacht in de VS (+0,8% bij 0,5% verwacht en ook nog eens 0,3% opwaartse herziening van de maand ervoor, d.w.z. de groei van de consumptie versnelde, goede kerstverkopen). De groei van de industriële productie is nu in lijn et de hoge PMI’s ofwel de gunstige soft data van de surveys vertalen zich in gunstige hard data.

Indicatoren voor economische verwachtingen staan nu op niveaus waar een omkeer normaal is. Sentimentsindicatoren voor aandelen beginnen nu toch echt op zwaar overbought te staan, de ingeprijsde volatiliteit van de VIX begint op te lopen. Liquiditeitsindicatoren verslechteren sinds 8 december behoorlijk volgens Julian Garrets van Macro Strategy Parters (tot ongeveer maart).

Het goede nieuws van de belastingverlagingen met een groter dan verwachte daling van de vennootschapsbelasting en toptarieven voor veelverdieners is bekend, maar lijkt nog niet helemaal verwerkt in de koersen, verwachtingen van de FED en de winstschattingen.

Er zijn twee vlekjes op het mooie fundamentele verhaal voor de beurs. Het eerste is dat Ruslandonderzoeker Mueller met resultaten gaat komen die wel haast politieke onrust moeten veroorzaken, vooral als dit gebeurt voor de verkiezingen.

Het tweede vlekje is de afnemende liquiditeit komend jaar doordat centrale banken minder voor sinterklaas gaan spelen en het grotere begrotingstekort van de VS gefinancierd moet worden terwijl anders dan gebruikelijk dit samengaat met hogere groei, hogere vraag van consument en bedrijfsleven. Een en ander betekent dat de FEd inderdaad de rente drie keer lijkt te gaan verhogen in 2018 en dat is meer dan is ingeprijsd. De ECB gaat gewoon door met reduceren van QE-aankopen, de Bank of Japan lijkt ook plannen te gaan ontwikkelen ooit minder royaal te worden.

Iets anders dat te denken geeft is erg negatieve basisswap voor beleggers die het dollarrisico willen afdekken. Dat maakt afdekken erg duur en zorgt voor hogere rentes in de eurozone dan in de VS of Japan als je valutarisico afdekt (en dat bij een ruim 2% hogere tienjaarsrente in de VS dan in Duitsland). Een en ander schijnt te komen door de repatriëring van buitenlandse winsten ($2600 miljard) die ervoor zorgt dat dat geld ineens niet ingezet wordt om buitenlandse leners van lange dollarleningen te voorzien. Daardoor is de euro sterker dan het (niet afgedekte) renteverschil voor lange leningen met de VS aangeeft. Hoe lang duurt dit nog en wat gaat dit nog betekenen voor rente en dollar?

En waar heeft iedereen het over? Over bitcoins. De ervaren beleggers hebben bijna allemaal (inclusief mezelf) deze boot gemist om opulent rijk te worden.

Een kleine groep met onduidelijke kennis van het fenomeen, overigens al snel groter dan mijn kennis, heeft enorm geprofiteerd en er is een ernstige vorm van FOMO ontstaan (fear of missing out) die volgens de wet van Murphy leidt tot maximale aankopen op het hoogste punt van de laatste enorme groep van nieuwe intreders in het bitcoin-mysterie.

.

 En waar hoort men het over te hebben?

Gaan de belastingverlagingen in de VS werken. Hogere winsten lijken vrij waarschijnlijk, maar of de economische groei van betekenis gaat aantrekken is onduidelijk, de werkloosheid is al zo laag, de groei lijkt al boven potentie en volgens de economische tekstboekjes moet men door de belastingmeevaller voor de rijken vooral meer gaan sparen. Zoals gewoonlijk zeggen economen van de democraten dat belastingverlagingen nu de groei niet van betekenis gaan helpen en de economen van de republikeinen zegen dat het mee zou kunnen vallen.

Dat laatste kan alleen als de potentiële groei door nu nog mysterieuze zaken aantrekt. Sinds 2008 wordt de potentiële groei steeds lager ingeschat, maar daar kan een keer in komen. Dat kan alleen als de investeringsgroei meevalt, iets dat gelukkig redelijk kansrijk is (de trend in de investeringscyclus is gunstig en die cyclus is nog jong als enige bijna, samen met die van de huizenmarkt en infrastructuur), er komen fiscale prikkels, de waardering van aandelen is minder te laag versus de rente waardoor financial engeneering in plaats van investeren minder aantrekkelijk is geworden en ten laatste, de olieprijzen zijn voldoende om meer investeringen in schalieolie en -gas uit te lokken).

Waardoor de trend van potentiële groei verandert, vooral vanwege andere productiviteitsgroei, is vaak pas na de nodige jaren duidelijk. Het zou goed kunnen dat na al die negatieve aanpassingen voor potentiële groei men te veel neerwaarts heeft aangepast..

Of die meevaller zoals gebruikelijk in de afgelopen drie decennia naar het bedrijfsleven gaat is niet meer zo zeker. Die trend dat alleen het bedrijfsleven en de echt rijken winnen heeft te lang geduurd volgens denken via de lange golf in de economie. Dat te lang kan nog gemakkelijk de nodige jaren voortduren, maar het kan ook ophouden: electoraal kan men gaan kiezen voor nivellering, de age werkloosheid hoort hogere loonstijging te veroorzaken.

Vooralsnog lijkt Trump alle wind in de economische zeilen te hebben. Groei boven potentie die in 2019 een deuk krijgt omdat de belastingen niet verder omlaag gaan moet in 2020 gecompenseerd worden met hogere infrastructuurinvesteringen en dat kan lukken omdat democraten dit graag willen en republikeinen niet echt tegen zijn.
een en ander zou betekenen dat de rente hoger wordt als de belastingen verlaagd worden (2003 was de vorige periode met grote belastingverlagingen in de VS)

plaatje Strategas

  

FED ja/nee behind the curve, te streng of juist te zorgeloos

De FED verhoogde de rente met 0,25%, zoals 100% verwacht/ ingeprijsd was. Yellen hield haar laatste persconferentie.
De economie groeit harder dan wat men denkt dat de normale, potentiële groei is. Dat is zichtbaar in de bijstellingen van de verwachtingen van de FED voor de economische groei en werkloosheid. Daarom verhoogde men dus de rente. Ondertussen hield men de verwachtingen voor inflatie hetzelfde. Nog steeds te laag volgens de doelstelling van de FED.
Daarmee ware de obligatiebeleggertjes in hun nopjes: ondanks hogere groei blijft de FED maar niet de inflatiedoelstellingen halen. Er waren zelfs twee leden die daarom de rente niet wilden verhogen (deze twee duiven mogen volgend jaar niet meer stemmen, de haviken hebben het volgend jaar voor het zeggen. Erg hard zullen ze niet bijten, want ze zijn doodsbang voor een omgekeerde rentecurve (en daarmee komt er even later een recessie die niet nodig wordt geacht vanwege de te lage inflatie)

Ondanks de hogere groeiverwachtingen gingen de dots, de voorspellingen van de leden van de FED voor de rente, niet omhoog in 2018 en 2019, vanwege zorgen over die raar laag blijvende inflatie dus.

Geen veranderingen voor 2018 en 2019 (3 renteverhogingen), waar de markt dacht dat de FED richting 4 zou gaan vanwege hogere voorspellingen voor groei (door belastingverlagingen).

De FED lijkt aan de ene kant aan te sturen op een werkloosheid van 4,6% (dat zou een recessie betekenen) en een inflatie van 2%.

GoldmanSachs: de FED is nu behind the curve. De FED voelt zich steeds ongemakkelijker bij de dalende werkloosheid. De FED heeft de belastingverlagingen nog niet voldoende meegenomen.

Het zal ze berouwen dat ze te aat de rente verhoogd hebben. Vanwege de te hoge groei gaan ze ineens zien dat inflatie wel gaat stijgen gewoon volgens het normale economische boekje. Daarom gaan ze de rente 4 keer verhogen in 2018 ( Goldman Sachs zit al tijden fout met het voorspelen van te veel renteverhogingen, al zullen ze ooit gelijk krijgen)

Greg IP (enige jaren terug nog een vertrouweling van de FED, die inside informatie toegespeeld kreeg om e lekken in de Wall Street Journal). meldt dat: diverse leden van de FED niet uitsluiten dat de belastingverlagingen zullen leiden tot hogere productiviteitsgroei en daardoor toch niet te veel inflatie. Maar yellen is nog van de oude stempel die niet gelooft dat de belastingverlagingen alleen maar de groei oververhitten en zeker niet zichzelf zullen terugbetalen via hogere belastingopbrengsten uit hogere economische groei.

Als er plotseling een herstel komt van de productiviteitsgroei, iets dat tot voor kort onmogelijk werd gehouden maar nu ineens wel mogelijk lijkt te zijn, dan zit de FED goed, maar anders zou er een inflatieprobleem kunnen ontstaan. 

De FED ziet ook als probleem dat de werkloosheid te ver onder de normale werkloosheid (4,6%) aan het raken is. Dat leidde in het verleden tot een flinke stijging van de werkloosheid boven dat normale niveau en daarmee tot een recessie. Die kan haast niet bestreden worden met fiscale verruiming, want alle ruimte hiervoor wordt in 2018 verbruikt. 

Dat wordt dus een recessie en de FEd moet dan zwaar gaan goochelen met QE. Geen wonder dat de lange rente aanvankelijk daalde.

terug: inzichten

Er is weinig veranderd aan het macroplaatje. Het nieuws komt beter binnen dan verwacht, maar het leidt nauwelijks tot opwaartse bijstellingen voor groei en inflatie.

Er is iets meer vooruitgang geboekt dan ik dacht met de belastinghervormingen in de VS, de vennootschapsbelasting lijkt meer te dalen dan ik dacht, maar dat lijkt pas in te gaan voor 2019 (als dat gebeurt, stelt dit het geduld van de beleggers wel erg op de proef). Idem voor Brexit.

Het meeste is er geschreven over bitcoins. Bitcoins zetten hun bubbel flink voort. Achteraf enigszins te verklaren met het verhaal dat het serieuze geld hier nog niets in had belegd en er nu serieuze asset allocaties komen richting crypto currencies. Toch is de bitcoin volstrekt onbruikbaar om goedkoop transacties te doen en vergt het een verbruik van elektriciteit dat even volstrekt onaanvaardbaar is.

Markten zijn nog steeds trending, maar de opmars gaat zo langzaam dat de alarmbellen voor overbought niet erg rinkelen (S&P niet meer dan 10-14% boven 40-weeks gemiddelde, de vierjaarstrend in de optimistische variant blijft maar steeds net niet bereikt).

Misschien is er enige rotatie uit groei- en momentumaandelen naar waarde- aandelen.

De rente lijkt iets op te lopen na de kleine daling in Europa. Daarmee samenhangend lijkt de dollar wat sterker te worden versus de euro. Een en ander gaat verbazend langzaam.

Mueller heeft vorderingen gemaakt in het vinden van onwelriekende praktijken in zijn Ruslandonderzoek. Enkele marktvorsers beginnen hier ongerust over te worden, daar dit bijzonder veel politieke onrust kan veroorzaken.

De olieprijs lijkt niet uit te breken boven $65, maar te stabiliseren. Een oppepper voor olieaandelen.

$450 miljoen voor een schilderijtje dat wordt toegeschreven aan Leonardo da Vinci. Een peulenschil voor de kroonprins van Saoedi-Arabië die het werkje wegkaapte voor de neus van andere rijkaards/ musea zoals in Abu Dhabi. Kennelijk heeft hij vertrouwen in de olieprijs/ het bedrag dat hij weet af te troggelen van corrupte rijkaards in zijn land.