internet vernietigt niet de middenklasse (Schumpeter: Pointers to the future)

Pointers to the future
Forecasting the internet’s impact on business is proving hard
Oct 18th 2014 |
http://www.economist.com/news/business/21625801-forecasting-internets-impact-business-proving-hard-pointers-future

Dit artikel in The Economist zette me aan het denken. Columnist onder de naam van Schumpeter gaf mooie voorbeelden hoe de toekomst bijna altijd anders is dan je verwacht op basis van nieuwe technologie. Het elektrische scheerapparaat heeft de baarden niet uitgebannen. Alle automatisering heeft ons veel werk uit handen genomen, maar men heeft het drukker dan ooit. Het nirwana dat ons voorgehouden is dat over enige tijd machines al ons werk uit handen nemen en wij lekker al luierend op onze krent kunnen blijven zitten, komt maar niet naderbij.

Zo is het ook met internet aan het gaan. We zouden de ‘death of distance’ zien en ‘the world is flat’ was enige jaren geleden een populaire slogan. Je zou anoniem zijn op internet en grote ondernemingen zouden het lastig krijgen als de nieuwe dinosaurussen van deze tijd.

Het lijkt wel Orwell’s 1984 als je ziet wat Facebook en Google van ons weten.

Internet zou de adviseur overbodig maken, want je kunt alle adviezen opzoeken op internet. De tussenmensen zouden uitsterven. Winkels zouden verdwijnen, want je zou alles online gaan kopen. Globalisatie was een ramp, want iemand uit India kan je even goed adviseren op internet als iemand in je eigen woonplaats. Kortom we zijn af aan het stevenen naar de Piketty-maatschappij waarbij een paar mensen het steeds beter krijgen en een steeds groter deel het steeds slechter in het Westen.

Internet zou onze keuzes makkelijker maken. Helemaal niet dus, het vergroot de keuzemogelijkheden zo exponentieel dat we helemaal de bomen door het bos niet meer zien. Wij hebben mensen nodig die ons helpen bij die overmaat aan keuzes. Mensen waarop je kunt vertrouwen en die niet te dom zijn. Mensen die vlakbij zijn, in je woonplaats liefst. De middenklasse adviseur dus meestal.
En de e-commerce (Bonobos, Screwfix straks zelfs Amazon, begint nu winkels te openen, vooral bij kleding, maar het worden st)eeds meer winkels. Er is dus nog hoop voor de beleggers in winkels.


Nu denken we dat door internet veel banen gaan verdwijnen bij onderwijs en zorg. Nee, dat gaat niet gebeuren, want er is een enorm groeiende vraag naar goede zorg en onderwijs, liefst ondersteund met internet, robots.
 
Schumpeter eindigt met de opmerking dat we nog een heel eind weg zijn van totale vernietiging door creatieve vernietiging:
There is a world of difference between disruption and destruction.
Net als je denkt dat de middenklasse weggevaagd wordt en er alleen veel verdiendende individuen en miserabele minimumloners over blijven komt dit verhaal van Schumpeter. Er is nog steeds een grote middenklasse nodig!]

Australië, lowflation en de invloed van een zwakke valuta op inflatie

Lowflation heeft de oevers van het Australische continent bereikt. De zwakke Australische dollar heeft de inflatie zo’n anderhalf jaar opgekrikt, maar nu niet meer.  Alle inflatietrends zijn nu naar beneden.
In de Eurozone zou het ook zo kunnen gaan.

nogmaals, is er capitulatie bij de obligatiebeleggers?

(plaatjes van Bianco)
Er was een enorme uitstroom uit de maerikaanse obligatiefondsen. Meestal hoor je dat dit gebeurt na slechte performance, maar dat is deze keer toch beslist niet het geval. Er is verkocht op visie, zoals in 2007/8 ook gebeurde met aandelen. Die particuliere belegger is lang niet zo dom als atijd wordt beweerd.

En dan die flash crash van de Amerikaanse staatsobligaties. Dat was bepaald niet vanwege iliiquiditeit. 15 oktober was een van de grootste omzetten ooit en dat is al even zo.

capituleren de obligatiebeleggers?

Bovenstaand plaatje van Bianco laat zien hoe een groeiend aantal klanten van JP Morgan tracht toe te slaan na de enorme daling van de rente. Hun pijngrens is overschreden en ze dekken hun onderweging in obligaties. Eindelijk zien ze het licht en gaan ze meer in obligaties beleggen. De rode lijn is nog niet laag genoeg in de ogen van James Bianco, die terecht heel het jaar door gehamerd heeft op het kopen van obligaties omdat de rente zou dalen. Hij was een van de weinigen die dit goed gezien heeft, met als redenen dat iedereen permanent te optimistisch is over economische groei, 100% van de economen een hogere rente voorspelt en de FED echt niet de rente gaat verhogen, bij elke tegenslag op de beurs wordt de eerste verhoging uitgesteld. Bij de baard van Bernanke, die verhoging komt later dan gedacht.

Bianco's tabel van de daily traders laat een extreem optimisme zien in de Daily Sentiment Index, al is het iets minder extreem dan woensdag, toen echt iedereen verlekkerd zat te kijken naar die heerlijke 10-jaar Treasuries met een rente van 1,86% (nu 2,23%).

N.B. er gaan weer volop geruchten http://nypost.com/2014/10/20/plunge-protection-behind-markets-sudden-recovery/ dat het Plunge Protection team afgelopen woensdag volop in actie is gekomen met het op grote schaal kopen van futures om de daling van de aandelenmarkten te keren. Dudley werd in stelling gebracht (de uitvoerder van de orders van het Plunge Protection team) om te zeggen dat hij dacht dat QE misschien wel verlengd moest worden als de beurs zo daalde. En hup, daar gingen de koersen weer. Zo maakt de FED weer miljarden extra winst via koersmanipulatie.

rijkste 20% over de fiscal cliff gejaagd in VS

We zijn overstroomd met verhalen dat de rijkste 1% het beter heeft gekregen en de rest slechter. De rijken hebben steun gekregen van de FED, Buffet betaalt minder belasting als zijn secretaresse, de aandelenmarkt gaat door het dak.

Bij Wells Fargo zijn ze aan het rekenen geslagen en daar vonden ze dat de rijkste 20% inderdaad de afgelopen jaren een hoger inkomen had gekregen voor belastingen.

http://www.realclearmarkets.com/docs/2014/10/IncomeGrowthTheTaxmanCometh_10202014.pdf

voor belastingen winnen de hoogste 20% inkomens, maar na belastingen verliezen ze (!). De belastingverhogingen voor de rijken bij de fiscal cliff van vorig jaar heeft de rijken toch behoorlijk geraakt. Geen wonder dat een deel van hen Obama de slechtste president uit de geschiedenis vindt.

Nederland locomotief voor europa

http://www.cbs.nl/nl-NL/menu/themas/dossiers/conjunctuur/publicaties/conjunctuurbericht/inhoud/maand/2014-10-21-m01.htm

Iedereen rolde van zijn stoel in Nederland. Wat was dat, verheerlijken we het Zeeuwse meisje niet langer? Weten we niet dat de pensioenfondsen weer moeten korten door de stunts van Magic Mario die de rente tot steeds langere looptijden onder nul brengt en de kansen op mooie rendementen op bedrijfsleningen de grond aan het in boren is?
Ineens zijn de Nederlanders weer spilziek na ruim drie jaar vrijwel onafgebroken dalingen van consumptie.

6,6% meer uitgaven aan duurzame consumptiegoederen.
En wat meldt het CBS voor de tijd na deze mooie cijfers over augustus:

Omstandigheden voor consumptie in oktober verbeterd

De omstandigheden voor de consumptie door Nederlandse huishoudens zijn in oktober per saldo verbeterd, blijkt uit de Consumptieradar van het CBS. De ondernemers in de industrie waren minder negatief over de toekomstige werkgelegenheid in hun branche. Ook waren de consumenten minder negatief over hun financiële situatie in het komende jaar, zoals het CBS gisteren publiceerde in zijn bericht over het consumentenvertrouwen in oktober. Ten slotte was de krimp van de beroepsbevolking vergeleken met een jaar eerder kleiner dan in de voorgaande maand.

 

Nederland is booming. Dat is duidelijk

ineens ziet iedereen weer de zon op de beurs

http://www.advisorperspectives.com/dshort/updates/Current-Market-Snapshot-141021.php
Plannen van de ECB om bedrijfsleningen te gaan kopen brachten eerst sterk stijgende koersen in Europa, maar daarna zocht Wall Street ook hogere sferen op. Het lijkt erop dat de correctie voorbij is.
Hierboven het plaatje van Doug Short dat laat zien hoe ver de beurs af is van het hoogtepunt van de afgelopen maanden. Het lijkt op een tamelijk normale kleine correctie, iets erger dan de 5,76% van de laatste twee keer, maar in lijn met terugval van de koersen tot de niveaus van ongeveer april/mei zoals ik eerder blogde (post oversold).
Sinds de herverkiezing van Obama moet je er als de kippen bij zijn om van koersdalingen te profiteren. Het ene moment zit iedereen te kniezen bij het IMF en dan zwelgt men weer in mooie verhalen over de economische stimulering door de lagere olieprijzen die vertraagd doorwerkt in lagere benzineprijzen en grotere kerstcadeautjes. En never fight the ECB. Magic Mario did it again.

samenvatting financieel economisch nieuws van de afgelopen week

Een dag later dan normaal, maar nog altijd actueel zegt mijn collega Ruud nogal eens. Het was een zeer volatiele week waarbij de koersen per saldo eigenlijk niet eens veel bewogen. Ebola zou een belangrijke reden zijn, onwaarschijnlijk overigens ex de luchtvaartmaatschappijen en benzineverkopen. De schade van vooral woensdag werd met name vrijdag bijna weer goed gemaakt. Afgelopen maandag herstelde Azië (Japan met 4% voorop (na 5% daling in de week ervoor) door voornemens van het staatspensioenfonds GPIF dat het normgewicht voor Japanse aandelen verdubbelt en Abe die nog wat extra wil doen, eventueel de BTW-verhoging gaat uitstellen), maar Europa liet het weer afweten (en in Brazilië bibbert men voor een eventuele herverkiezing van Rousseff aanstaande zondag).
Op woensdag zagen we een flash crash van de rente in de VS. Daarna was er enig herstel van de rente. Een en ander lijkt op capitulatie, maar dit jaar was er steeds weer een reden waarom de rente steeds lager was. Maar deze keer begint er geloof te ontstaan dat de rente nog heel veel kan dalen en op deze lage rente zijn er ineens een heleboel mensen die vastrentende waarden willen overwegen in de asset allocatie.
Er is wel definitief onrust ontstaan over de liquiditeit van allerlei beleggingen, vooral bij high yield.
Curieus was dat small caps het beter deden en ook diverse Emerging Markets waren defensief. Het charme-offensief van Modi werkt nog prima. Hij veegt letterlijk overal de buurt schoon en dat slat aan na al die corrupte politici in India.

Het grootste oplawaai krijgende laatste tijd de grondstoffenprijzen, met name de olieprijzen. Maar ook deze lijken te stabiliseren, al doen de Golfstaten er alles aan om Rusland, Iran en de producenten met fracking in het nauw te brengen door niet minder te produceren. Economen die eerst zo bezig waren elkaar paniek aan te praten bij het IMF en in de startblokken zaten voor verlaging van hun groeiverwachtingen twijfelen nu ineens of ze die lagere olieprijzen moeten vertalen in opwaartse herzieningen van hun groeiverwachtingen. Dat gaan ze de komende weken dus doen.

Het pessimisme over Europa is enorm gegroeid, met vooral in Griekenland gevaarlijke ontwikkelingen (Syriza staat steeds verder voor in de peilingen). De rentes in de Europeriferie liepen behoorlijk op, maar ex Griekenland nog niet tot zorgelijke hoogtes. Frankrijk gaat het op een akkoordje gooien met Duitsland om het begrotingstekort te hoog te houden en is ineens de beste vriendjes met Italië (de liefde met Merkel is bekoeld). Renzi is trouwens enige successen aan het boeken met hervormingen, met lagere belastingen op o.a. arbeid. Poetin lijkt Poroshenko een akkoord door de strot te kunnen duwen. Het ZEW sentiment viel als een baksteen naar beneden, maar was slechts  in lijn met de daling van de beurzen.

Er was maar weinig economisch nieuws. Het vertrouwen in de VS van het midden- en kleinbedrijf NFIB liep terug, maar het consumentenvertrouwen loopt nog steeds op. Het sentiment van de huizenbouwers NAHBMI verslechterde onverwachts, terwijl het juist beter gaat met de hypotheken door de lagere rente. Initial claims voor werkloosheid zetten een vijftienjaars dieptepunt. Maar woensdag knakte het vertrouwen van de belegger door tegenvallende retial sales (ik blogde al dat die eerste cijfers niet te vertrouwen zijn) en een daling van de producentenprijzen (enige tijd geleden was men hier nog blij mee). Het begrotingstekort daalde van $680 tot $ 483 miljard (=2,8% van het BNP) over het fiscale jaar dat eindigt per 30 september (en dat zonder nieuwe belastingverhogingen). De groei van de industriële productie over september was een sterke 1%. De Phillyfed, de belangrijkste voorloper van de ISM daalde minder dan verwacht en noteerde een prima +20,7.

FED gouverneur Bullard suggereerde dat de FED misschien nog wat extra QE doet en de rente lager gaat verhogen, maar andere gouverneurs zeiden volgens Hilsenrath (en daar moet je naar luisteren) dat de FED gewoon stopt met QE en de rente rond juni gaat verhogen, tenzij er iets ergs gebeurt, maar 8% daling beurzen is daarvoor niet genoeg.

Het winstseizoen over het derde kwartaal verloopt tot op heden gunstig.Het percentage dat hogere winst haalt dan de consensus is ongeveer normaal, maar de mate waarin die bedrijven de consensus verslaan is groter dan normaal.  63% meldde beter dan verwachte omzetten en dat is meer dan de normale 50%. De guidance is wel enigszins tegenvallend.

China had mooie exportcijfers. Kredietgroei gaat weer iets meer via het schaduwbanksysteem. De Peoples Bank of China gaat onverdroten voort met verruiming van het monetaire beleid.

goed nieuws van de afgelopen week

Met bijzonder weinig economisch nieuws vlogen de koersen meer op en neer dan we de afgelopen par jaar ooit zagen.
Het vertrouwen in de Amerikaanse economie is nauwelijks geraakt. De CDS spreads waarmee je het kredietrisico van Amerikaanse banken kunt verzekeren liepen nauwelijks op.     
De rente is zo laag geworden dat de hypotheekvraag weer aantrekt. De val van het aantal hypotheekaanvragen om een huis te kopen lijkt gestuit (dieptepunt was -12%). Herfinancieringen nemen weer toe en dat kan net op tijd zijn om de kerstverkopen wat beter te maken. De retailers zijn optimistisch en nemen meer mensen in dienst dan vorig jaar voor de kerstdrukte. Dat was het plan al voor de daling van de benzineprijs.
Investeringen gaan langzaam omhoog. Voor het eerst hoor je van een groeiende schare aandeelhouders die het management aanzetten om meer te investeren in plaats van meer aandelen terug te kopen.               

Eindelijk hebben we iets gezien dat op capitulatie leek van de vastrentende beleggers. De rente op tien jaar Amerikaanse staatsleningen, Treasurys (ze zijn zo belangrijk dat men deze leningen met een hoofdletter schrijft en e een merkwaardig meervoud voor heeft), ging totaal door de grond. Het steunniveau van 2,4% was al eerder doorboord en daar ging 2,3% ook al eraan. Maar op woensdag ging het ineens omlaag tot 1,86% intraday. Het wordt gezien als een soort flash crash, waarop je heel even koersen krijgt die je zelfs in je stoutste dromen niet kon verwachten. Daarna ging de rente weer omhoog. Je zou verwachten hè, hè, eindelijk die blowoff die de trend doet keren en nu kan ik eindelijk meer inzetten op een hogere rente. Nee, zo ging het helemaal niet et het sentiment. Volgens de dagelijkse sentimentindex DSI werd ineens bijna elke handelaar een bull op obligaties, 96% maar liefst zag een dalende rente. Economen zijn nooit van hun stuk te brengen en die blijven altijd een hogere rente voorspellen, maar de portfoliomanagers gaven het eindelijk op. De rente gaat omlaag en 0% is niet de bodem gebleken. En die daily sentiment index zit dicht bij het nulpunt voor vele aandelenindices.

 

Vrijdag zag je ineens een draai in de koersen. Met de macro was toch niets aan de hand en het IMF is te somber, ze hadden nog niet de stimulus van de lagere olieprijs meegenomen van $1100 miljard volgens Citigroup.

In de Eurozone krijgt men zo toch enige stimulering zonder dat het begrotingstekort verslechtert of zonder dat men hervormt.

De winstcijfers zijn goed in de VS. Het valt niet heel erg mee, maar de cijfers zijn goed, ook de omzetten stegen meer dan gedacht. Alleen de forward guidance had wat mooier mogen zijn.

 

Er zijn heel wat tekenen dat de nodige aandelen oversold zijn. Geruststellend is dat de small caps het relatief goed hielden in de daling, die is kennelijk hiervoor al groot genoeg geweest. Ook cyclische sectoren als transport hield het goed ex de luchtvaartmaatschappijen die de hele dag niets anders lijken te doen dan met ebola besmette zusters rond te vliegen. Maar zoals iemand al opmerkte, de kans dat je zo iets overkomt in zo'n vliegtuig is kleiner dan de kans dat je een ongeluk krijgt op de terugweg van het vliegveld.

 

Ik heb al geblogd over de grote volatiliteit van de retail sales in de afgelopen maanden, met bijbehorende swings in de industriële productie. Juli was extreem goed, augustus extreem slecht en september lijkt een redelijk herstel te geven. De industriële productie groeide 1% in de VS en in Europa stegen de autoverkopen behoorlijk (6,4%) en dat wijst ook op herstel van de industriële productie. De detailhandelsverkopen vielen tegen in de VS, maar bij nadere analyse valt het nog wel mee en het eerste cijfer is de laatste kwartalen weinig maatgevend voor het uiteindelijke cijfer in de VS. 

 

Economen krabben zich achter de oren vanwege de dalingen op de beurs: weet de markt iets over de economie wat men over het hoofd heeft gezien? Nee zegt bijvoorbeeld Joachim Pels van Morgan Stanley. Men komt weer langzaam tot zijn positieven. De daling van de beurzen over de hele week was met 1% toch niet zo groot dat je daardoor in paniek moet raken. Ebola? Nee toch. Rusland? Dat ziet er minder rampzalig uit. Poetin piept dat een olieprijs lager dan $80 de wereld zal doen vergaan. Dat geldt hooguit voor de Russische wereld, niet voor Europa en al helemaal niet voor Japan. En de centrale banken worden weer royaler. Ik vind zijn uitspraak van de week altijd leuk. deze week haalde hij aan:

"Put in rather plainer English, I am gloomier. That reflects the mark-down in global growth, heightened geo-political and financial risks and the weak pipeline of inflationary pressures from wages internally and commodity prices externally. Taken together, this implies interest rates could remain lower for longer, certainly than I had expected three months ago, without endangering the inflation target." BoE Chief Economist Haldane, October 17, 2014

Kasman van JP Morgan ziet de groei in d wereld nu zelfs antrekken dan hij een paar weken terug nog dacht, vooral door de lage inflatie. oeys vraagt zich ook bezorgd af of er iets slechter aan het gaan is. Nee, dat ziet hij niet. Hij ziet goede winstcijfers, weer credit spreads die in orde zijn, gunstigere waarderingen.

 

 

                            

FED to the rescue en ook de winstcijfers

In het plaatje hierboven (van STTG) staat de tienjaarrente op Amerikaanse staatsleningen maal 10. Van de week klapte intarday de rente ineens naar beneden naar 1,86%. Daarna is de rnete weer gaan stijgen toen de paniek minder werd. Het was een flash crash in zo ongeveer de meest liquide belegging in de wereld. En een flash crash, een plotselinge val, wordt toegeschreven aan plotselinge illiquiditeit en computers die hier al te ADHD door blijven handelen. Soms weten die computers dat gezonde bedrijen in enkel secondes echt helmaal niets meer waard horen te zijn, of zoals woensdag dat de rente ineens wel erg veel lager moet zijn. Dat is natuurlijk een doorn in het oog van de aanhangers van efficiënte markt theorie, de markt heeft altijd gelijk en prijst op bais van alle informatie het beste alles in. Dat was onzin natuurlijk woensdag, niets rechtvaardigde plotseling zo'n val van de rente, een van de grootste dalingen op een dag allertijden. Ja, er was wel wat onzekerheid over de economie en het valt wat tegen, maar toch niet in de mate van vlak na het faillissement van Lehman. Er komt immers het komende jaar geen recessie in de VS en de FED komt te hulp.
Inderdaad, de FED kwam te hulp. De pijngrens wordt al bij dalingen van de S&P van minder dan 10% doorbroken. Sommige FED gouverneurs begonnen te zeggen dat er misschien meer QE moet komen en dat men nog geduldiger dan gedacht moest zijn etc.

Bij elke beurscorrectie zie je M1Ke, de verwachte tijd tot de eerste renteverhoging, stijgen. Die eerste renteerhoging zou plotseling weer later komen dan vorige week gedacht. In de andere tijden zonder beursdrama's zie je M1KE lineair dalen. Nu moet die stijging van de periode tot de eerste renteverhoging in de komende weken weer ongedaan gemaakt worden via een snelle daling van M1KE. Een tienjaar rente boven de 2,3% zou daar zeer welkom voor zijn.

 Yellen zei privé dat de VS in een periode zit met 3% economische  groei. Nu valt men van zijn stoel van zo’n cijfer na de aandelencorrectie. Zó ontzettend hoog, dat is toch ongelooflijk hoog, meer dan torenhoog. Is dat kleine ding helemaal gek geworden? Kijkt ze niet op de borden van de beurzen? Die zeggen toch dat de groei door de grond gaat? Maar over een paar dagen zal men zeggen dat dat kleine ding wel gelijk zal hebben, misschien deze keer zelfs te somber is.

Vrijdag waren de winstcijfers eindelijk een forse steun in de rug. Vooral de cijfers van General Electric en Morgan Stanley waren belangrijke meevallers.

huidige correctie verbleekt bij de vier grote bear markten van de afgelopen eeuw

Doug Short had plaatjes van de vier grote bear markten voor aandelen van de afgelopen eeuw in nominale en reële termen

http://www.advisorperspectives.com/dshort/updates/Four-Totally-Bad-Bears.php

Het huidige herstel is in reële termen het beste. Het herstel na 1931 was beter, maar de val ervoor was veel groter.
Na 1973 was het vooral de ravage door de hoge inflatie die het herstel in reële termen de grond in boorde.
De sluipkrach na 2000 komt in dit plaatje als relatief mild naar voren, maar dat komt door de vergelijking met de grootste bear markten van de afgelopen 100 jaar voor Wall Street. In Engeland was de daling na 1973 in reële termen het grootste, erger dan wat na 1929 gebeurde. Alles is relatief. De daling van de afgelopen dagen was echt peanuts vergeleken met wat er in de geschiedenis gebeurde.

grootste uitstroom Europese aandelen ooit

De doorsneebelegger had het goed begrepen: weg met die europese aandelen. Dat was al even gaande, maar de afgelopen twee weken is het tot iedereen doorgedrongen. Europa is het lost continent. Het komt nooit meer goed, wat die Draghi ook maar zit te brabbelen. Vertrouw op Weidmann, Schäuble en Merkel: Duitsland zal er alles, maar dan ook alles aan doen om de Europese periferie in het ravijn te storten. Nooit QE, niet over het lijk van Weidmann.
Het R.I.P. van Weidmann is uiteraard al geschreven. Syriza gaat de Griekse verkiezingen met glans winnen. Er rest dan de ECB niets anders dan te capituleren. Griekenland speelt zijn ragfijn spel en Weidmann heeft hier niet van terug. De ECB moet  de onhoudbare Griekse schuld gaan opkopen. 80% van de Griekse schuld is in buitenlandse handen. De nieuwe Griekse regering kan deze dus naar hartelust afstempelen zonder de kiezer in opstand te brengen. De Grieken hebben aangegeven dat de nu hoge belastingen (triest laag in de ogen van Duitsland en Nederland) verreweg het grootste probleem van Griekenland zijn en onhoudbaar zijn, niet meer op te brengen. En zo zal geschieden.

de weegschaal van voors en tegen een bear markt

+ geen recessie in de VS (=geen bear markt van 20%+ nodig)
+ geen einde van ruim monetair beleid
+ doorgaande winstgroei in de VS, hoger dan de nominale groei van het BNP
+ geen paniek in China
+ cijfers over augustus waren overdreven slecht en zullen iets verbeteren over september
+ olieprijs helpt groei, houdt recessie weg in Europa
+ small caps blijven relatief goed liggen, industrials ook
+ 179 flash crashes gisteren, blow off rente laat capitulatie zien
 

http://www.cnbc.com/id/102090335

-          Griekenland zakt weg
-          De lange trend omhoog is gebroken, trending omhoog maakt plaats voor mean reversion naar lagere koerswinstverhoudingen
-          Deflatie dreigt in Eurozone,
-          Lage olieprijs zal investeringen scherp negatief gaan beïnvloeden (energie is 31% van de investeringen)
-          Lage grondstoffenprijzen wijzen op lage groei.
-          Nominale groei wordt naar verwachting lager, hierdoor wordt verschil met korte rente lager

http://shortsideoflong.com/2014/10/short-term-inflection-point/?utm_source=mcverryreport.com

Chart 1: VIX tripled in the last few weeks & is extremely far from its mean

Dit wijst op goede kans spoedig een bodem, niet altijd meteen.

verwachte winstgroei nog goed

Heel belangrijk voor de omvang van de huidige correctie op de beurzen is of de winstgroeivoorspellingen het gaan houden. Die van de oliemaatschappijen krijgen natuurlijk een tik, maar de rest, dat hoeft niet. Tenminste als er geen recessie komt en dat heft het IMF er wel goed ingespampt: er is bijna 40% kans op recessie in Europa. Nu is dat gelukkig wel te veel nu de olieprijzen zo veel dalen, de rente laag blijft en de consumptie een rugwind krijgt.

In de VS ziet er er nog beter uit. Daar is de verwachte winstgroei aan het versnellen. Dat krijgt een beetje last van de sterke dollar en de olieprijs, maar toch, met wat extra kerstinkopen wordt het nog wel wat.
Uiteraard, mits er geen recessie komt, maar dat lijkt onwaarschijnlijk voor de VS.

update vierjaarcyclus

Het wordt hoog tijd voor G. F en dan komt GH, de overdrijvingsfase van de beurs (laatste waarneming was S&P 1880).

Waar moet die explosie van optimisme vandaan komen? Men ziet doorgaande extreme monetaire stimulering via de ECB, BOJ, PBOC die de stabilisatie van de FED ruim opvangt. De economische groei en winstgroei is hoger dan gedacht. Duitsland herstelt. De lagere olieprijs zorgt voor 1% extra groei. Toch komt de ECB met (meer) QE. De VS krijgt escape velocity van 3%. Inflatie blijft te laag, al stijgt olieprijs wel straks. Opkomende landen herstellen. Rusland sluit vrede met Oekraïne op basis van de status quo. AQR is zo prachtig dat banken weer geld gaan uitlenen in Europa. De FED belooft de rente gaan verhogen in stapjes van 1/8% in plaats van ¼%.

Na de correctie van de S&P tot onder de trend zou je dan de sprong tot ver boven de trend moeten krijgen. Niemand voorspelt het, maar het zou kunnen.

capitulatie of moeten we wennen aan het nieuwe normaal van dalende koersen

Josh Brown geeft het op, de goede tijden zijn voorbij http://thereformedbroker.com/2014/10/15/there-she-goes-my-beautiful-world/
Eindeloze tijden dat goed nieuws goed was en slecht nieuws nog beter, het is voorbij. Iedereen, de Duitsers voorop moeten maar op een houtje gaan bijten en zelfs de rijkste 1% gaat buitengewoon getroffen worden.
 Ja, natuurlijk Griekenland kan zijn schuld niet terugbetalen, dat was al lang duidelijk, maar je kon er als speculant een tijdje van op aan dat ze het ten minste nog een tijdje zouden uithouden voordat de markt het gevaarlijk zou gaan vinden. Vandaag ging Athene tegen de grond.

Vandaag is het zo'n dag waarvan je denkt: is dit capitulatie.
De begeleidende foto's bij de verhalen op Business Insider lieten allemaal ontploffingen zien met grote rookwolken à la 9/11. De koersen trokken daarna weer wat aan en weg waren de meest rampzalige plaatjes, maar de kopjes van de posten waren nog wel van het de wereld is aan het vergaan (7 reasons why stocks plunged, Morgan Stanley: prepare for the used car acopolypse, ebola why it is such a uniquely terrible virus, etc.)
De Dow was op zeker moment bijna even veel punten omlaag als op Black Monday 1987. Daarna kwam het herstel. http://www.businessinsider.com/why-us-stocks-recovered-on-wednesday-2014-10

Die retail sales van de VS, -0,3%, het is om te braken, maar de vorige cijfers zijn flink naar boven bijgesteld.

(plaatje Doug Short http://www.advisorperspectives.com/dshort/commentaries/Retail-Sales-Monthly-Revisions.php die uiteindelijk tot de conclusie komt dat je niet af moet gaan op het eerste cijfer over de retail sales)

1 cent lagere benzineprijzen, goed voor $1 miljard lagere benzineverkopen op jaarbasis in de VS, is slecht voor groei retail sales maar , moeten redding brengen voor de andere retail sales. 25% lagere olieprijzen hoort toch goed te zijn voor 1% extra economische groei.

En die Russen, waarom kopen ze nou niet die mooie Volkswagen. En Ebola, bij de huidige stijging van het aantal geïnfecteerden halen we 2016 niet meer. De Islamitische staat rammelt aan de poorten van Bagdad en straks valt de Westerse wereld ook onder aanvoering van al die hemelse maagden.

Gundlach zei gisteren dat wereld van de FED zou instorten bij een lagere tiejaar rente dan 2,2%. Dat gebeurt dus al binnen één dag. Men is er bij de FED vandaag ook achter gekomen dat lagere grondstoffenprijzen tot lagere inflatie, zelfs ook kerninflatie, leiden. Het geduld van de pensioenfondsen die snakken naar wat meer pensioenwardige rentes wordt danig extra op de proef gesteld, nu het geduld van de FED weer is toegenomen.

overdrijven we de economische neergang: cijfers over september beter

In augustus zagen we ineens enorme zwakte na grote sterkte in juli. Het weer was in veel landen extreem: veel te heet, kod, nat of droog. Daardoor zijn de uitslagen vermoedelijk verergerd. Autoverkopen waren een voorbeeld van flinke uitslagen. In september wordt enige beterschap verwacht.

De industriële productie raakte ook van slag, vooral ook in Duitsland.

De industriële productie raakt verder van salg als de productie harder groeit dan de verkopen. Dan krijg je een voorraadterugslag (Kitchin). Dat is op het ogenblik niet het geval.
D.w.z. je kunt enig herstel in september verwachten. Over oktober zijn we nu weer bang gemaakt, dus zo goed zal het herstel in oktober niet zijn. Maar een en ander is geen reden om totaal van de kook te raken.

langer doorwerken in de VS

Dit zagen we goed in ons boek, maar dit was niet genoeg om de val van de inkomens te voorkomen. 10% werkt nu extra door, maar 80% is toch echt met pensioen. 10% heeft veel meer inkomen, maar 80% heeft een lager inkomen. Die 80% wint.

Voor beleggingen geldt de leeftijd waarop je je beleggingen begint af te bouwen. Dat is niet 65 jaar maar was 70,5 jaar en die leeftijd gaat de komende jaren nog wat stijgen. We lijken in de VS nu ongeveer op 72 te zitten.

Doorwerken gebeurt meer omdat men het wil dan dat het moet. De stijging van de leeftijd waarop men met pensioen gaat is de laatste twee jaar veel gestegen.

Gundlach en Faber en de beurs, rente, grondstoffenprijzen

Gundlach, definitief de koning van de vastrentende beleggers nu Gross van zijn troon is gestoten, wist vandaag te vertellen dat de rente nu op een bodem is aangeland en de S&P zijn top voor het jaar gezien heeft. Alibaba zette de top van de speculatie http://www.cnbc.com/id/102086498. Maar als de tienjaarsrente onder de 2,2% duikt, dan moet de FED in actie komen. De dollar blijft sterk, al speculeert men nu wel heel erg op stijging.

Marc Faber had ook een interview  http://shortsideoflong.com/2014/10/another-marc-faber-interview  Hij is  altijd bearish (nu want een sterkere dollar betekent dat het slecht gaat met de liquiditeit in de wereld) en daarom altijd wel in de stemming om wat goud bij te kopen, maar hij zag toch ook wel wat andere kansen. Voor de korte termijn vond hij alleen goudmijnaandelen goedkoop en diverse grondstoffen. Tarwe, sojabonen, maïs zijn veel te veel in prijs gedaald en ook suiker kan het pad van koffie gaan volgen. Aandelen van Hong Kong waren te veel gedaald en bij een verdere 10% daling wordt hij wild enthousiast. 10 jaar staatsleningen VS vond hij helemaal zo slecht niet. Op langere termijn vindt hij India geweldig, nu zit hij long Indiase banken. Het gaat slecht met de Chinese economie en die gaat maar 4% groeien, maar dat is al verdisconteerd in de prijzen. De euro hoort zwak te zijn maar de daling is veel te hard gegaan en iedereen, inclusief de duvel en zijn grootmoeder zit al short euro. Het sentiment over Europa staat op een 17-jaars dieptepunt. Kortom, de euro moet weer wat herstellen en de beurzen ook.

koersen geïndexeerd op 100 per 1 januari 2014

In de Wall Street Journal stond een positief verhaal over goud Asian Market Hubs Move Into Gold

S&P zakt onder 200 daags gemiddelde, VIX schiet omhoog

http://www.advisorperspectives.com/dshort/updates/Current-Market-Snapshot-141013.php
Er was enige hoop dat het 200 daags gemiddelde zou houden, maar dat lukte niet. Daarmee is ook de uptrend (in logaritmische schaal) sinds 2009 doorboord, maar slechts fractioneel. Een iets dikkere lijn trekken en het is niet gebeurd.
De VIX is omhoog geschoten, maar beslist niet in de paniekfase.

Dat is een beetje een probleem, niemand is nog erg in paniek, dat is niet zoals bodems gemaakt worden. Het stikt nog van de bulls. Maar er is ook geen reden voor enorme paniek. De VIX hoort overigens laag te zijn vanwege extreem ruim monetair beleid in de wereld en vanwege de hoge winstmarges van het bedrijfsleven die niet bedreigd worden. Grote schokken veranderen dit, maar dat lijkt niet het geval.
Wel hoor je dat ter ere van de IMF vooruitzichten iedereen zich een crisis aan aan het praten is. Poroshenko die een akkoordje lijkt te hebben gesloten met Poetin maakt nog geen indruk op de beleggers.
ook het winstseizoen over het derde kwartaal laat de beleggers nog koud.
Men is nog te erg geschrokken van de slechte cijfers over industriële productie over augustus in o.a. Duitsland na de mooie juli cijfers. Autoverkopen deden rare dingen, maar lijken in september te herstellen. September lijkt weer wat beter te worden.

Een en ander lijkt nog niet op een echte capitulatie, maar je ziet wel de nodige aanwijzingen dat de daling wat overdreven begint te worden. De olieprijs bijvoorbeeld, maar ook het percentage van de S&P dat nog boven het 50 daags gemiddelde staat of de McClellan indicator.
Je ziet vaak zwakte op de beurzen van half september tot half oktober. Daarna hoort er herstel te zijn tenzij er een recessie komt en een recessie is hoogst onwaarschijnlijk in de VS.

samenvatting financieel economisch nieuws van de afgelopen week

De slechte economische cijfers van Duitsland en zwartgalligere vooruitzichten van het IMF voor de wereldeconomie zorgden voor slechte beurzen. De rente zocht naar nieuwe dieptepunten hierdoor en door duifachtigere notulen van de FED dan gedacht. Daar dacht men over heel andere dingen dan het verwijderen van 'considerable time' uit de verklaring, maar aan de negatieve invloed van de sterke dollar op de inflatie en groei. De renteverhogingen worden weer wat verder weg in de toekomst gedacht en gaan meer met een slakkengangetje.
Draghi zit steeds meer in zijn maag met de verder dalende inflatie, al helemaal nu de olieprijzen zo gedaald zijn en Italië begonnen is aan een soort interne devaluatie. De dalende inflatieverwachtingen in Europa doen zich nu ook voelen in de VS, al zal het daar wel loslopen, mede door een groeiend aantal aanwijzingen dat de (reële) loonstijging versnelt.

Er was weinig economisch nieuws. In Duitsland daalden de orders en de industriële productie (4%) en de export over augustus daalde maar liefst met 5,8% (mede door speciale seizoeninvloeden die in september enigszins zullen worden teruggedraaid). Daardoor vrezen steeds meer mensen dat Duitsland in een recessie zit. De roep om meer fiscale stimulering wordt luider en Merkel wil iets in die richting doen bij tegenvallende economische groei.
In het VK daalde de RICS van 39 naar 30 en dat geeft een afkoeling van de huizenmarkt aan (vooral Londen).

In de VS steeg het aantal vacatures (jolts job openings) en zette de dalende trend van de initial claims voor werkloosheid langzaam door. Consumentenkrediet groeide minder sterk, maar de hypotheekaanvragen voor de aankoop van een huis stegen (en de komende maanden lijkt dat verder te gaan stijgen). Groothandelsvoorraden stegen 0,7% in augustus bij een omzetdaling van 0,7%. (vooral energie). Importprijzen daalden opnieuw (niet opzienbarend gezien lagere olieprijzen en sterke dollar).

Het winstseizoen gaat de komende week echt van start. Er zijn iets meer winstwaarschuwingen dan normaal geweest, maar dat is een contrair signaal.

goed nieuws: waarom we tevreden kunnen zijn en ons meer moeten gaan richten op meevallende winstcijfers over het derde kwartaal

De notulen van de FED en de speech van Dudley, de na Yellen en Fischer meest  toonaangevende FED bestuurder maken duidelijk dat de FED nog lang een zeer ruim monetair beleid zal moeten voeren. Ja, het gaat beter dan verwacht met de werkloosheid en de Amerikaanse economie valt mee, maar er zijn nog te veel risico’s om een minder ruim monetair beleid te gaan voeren. De inflatie is te laag en het wordt steeds moeilijker voor centrale banken om het wegglijden naar beneden van de inflatieverwachtingen tegen te houden. De FED ziet dat steeds duidelijker en de sterke dollar is een nieuw risico voor te lage inflatie en voorkomt een te sterke groei in de VS. Nee, men wil de fout van te vroeg verkrappen uit 1937 niet nog een keer maken. Inflatie moet eerst wat duidelijker gaan stijgen voor je ook maar kunt denken aan normale verhogingen van de rente. De notulen gaven volgens Bianco aan dat de FED alleen nog maar op inflatie stuurt en zich niet in de war laat brengen door lagere werkloosheid. De lonen zullen iets gaan stijgen, maar lagere importprijzen, lagere olieprijzen en hogere productiviteitstijging kunnen zelfs voor een dalende inflatie zorgen. Obamacare zorgt kennelijk voor lagere stijging medische kosten (en daarmee arbeidskosten uiteindelijk) en daardoor is de huurstijging de enige belangrijke reden waarom de inflatie niet daalt in de VS.

De afgelopen weken hebben we een typische september/begin oktober terugslag op de beurzen gezien. Men moet de voorspellingen voor het jaar in overeenstemming brengen met de feiten tot dan toe en daardoor moest het IMF lagere groeivoorspellingen laten zien. De nieuwe voorspellingen laten helemaal geen extra somberheid zien, maar de pers bracht een en ander naar buiten of de wereld langzaam aan het vergaan was.

Het IMF vindt dat de wereldeconomie meer gestimuleerd moet worden (wie niet, er dreigt echt geen te hoge inflatie als er meer groei komt), is altijd extra bang dat de Opkomende Landen het te moeilijk krijgen en ziet een rol voor het Westen weggelegd om meer te consumeren en om meer in ontwikkelingslanden te investeren. Ze gaven aan dat bij de huidige rente meer investeren in infrastructuur een free lunch is. Ook dat is een waarheid als een koe. Amerika heeft heel veel extra investeringen nodig in te erg afgetakelde infrastructuur en ook in de eurozone heeft de bouw nodeloos veel te weinig te doen. Gewoon de EIB fors geld uit laten lenen voor infrastructuur met dat als onderpand en spreek dan af dat dit niet telt voor het begrotingstekort en schuld/BNP en presto, weg is de eurocrisis. [overigens: infrastructuur wordt via boekhoudregels nu aantrekkelijker gemaakt voor verzekeraars als langetermijnbelegging]

Gewoon wat meer QE en je hebt een nog zwakkere euro en daardoor een beetje extra inflatie. Even die Duitsers de oren wassen, maar die zijn er ook aan toe na al die slechte economische cijfers.

De lage olieprijzen helpen overigens de groei in de Eurozone en de VS en dat roept een halt toe aan verhalen dat de economische groei steeds verder verslechtert.

 

Overigens lieten al die nieuwe berekeningen van het IMF zien dat de Chinese economie op koopkrachtpariteit gemeten nu groter is dan de Amerikaanse. In dollars gemeten nog lang niet, maar toch, het is een teken dat de Opkomende Landen nu gewichtiger zijn geworden op de economische weegschaal dan het Westen.

 

De groei in de wereld is daardoor , door de Opkomende Landen zo’n groot gewicht te geven, China voorop, niet lager dan in de jaren tachtig of een groot deel van de jaren negentig.

Cardiff

Na twee dagen Bristol trokken we op reisje door Zuidwest Engeland van Bristol naar de overkant van het water, Cardiff. Dat is de hoofdstad van Wales (pas sinds 1955).
Vroeger was het een belangrijke haven voor steenkool, heel belangrijk aan het begin van de Industriële Revolutie. De familie Bute werd er ongelooflijk rijk mee  (eerste generatie)  en zij (tweede generatie) knapten het kasteel van Cardiff voor ongelooflijke sommen gelds op. De derde generatie kon de onderhoudslasten niet meer opbrengen en net voordat ze een enorme belastingaanslag zouden krijgen gaven ze het kasteel in een zogenaamd gul gebaar weg om faillissement te voorkomen.

Het oude kasteel

Het nieuwe kasteel. Er zitten allerlei speciale zalen in die voor een fortuin zijn aangekleed.

de arabische kamer.
Nu wordt het kasteel bijna overschaduwd door het millennium dome, het enorme stadion voor voetbal en rugby.

 

en van het kasteel kun je naar de haven varen over de rivier de Taft om daar bijvoorbeeld de Dokter Who experience te ondergaan (waanzinnig populair in het VK, niet in Nederland)

 

Eurozone holt ineens richting deflatie; Vernet (Goldman Sachs)

bron: Inflation persistence: a double-edged sword

De Club van Pessimisten heeft er weer een paar leden bij. Albert Edwards blijft natuurlijk niet te kloppen, maar Pierre Vernet zorgt voor concurrentie.

Wat heeft hij gedaan om mij en ongetwijfeld de ECB de stuipen op het lijf te jagen? Hij heeft een soort nieuwe inflatiemaatstaf ontwikkeld voor het structurele deel van de consumptieprijsindex die men bij Goldman Sachs beter vindt dan de kerninflatie. Inflatie verandert niet zo maar, die hangt erg af van wat hij in het verleden is. Alleen de wilde ontwikkelingen van de energie- en voedselprijzen onttrekken zich hieraan. Maar er zijn onderdelen van de CPI die veel meer samenhangen met wat het in de vorige periode was dan andere. Bepaalde delen van de kerninflatie laten een veel hardnekkiger, persistent patroon van stijging en daling zien. Als dat deel van de inflatie hard naar boven of naar beneden tendeert, dan ontstaat er al snel een inflatieprobleem.
Dat is op het ogenblik aan het gebeuren. Een flink deel van de inflatie, zelfs een steeds groter deel, is harder naar beneden aan het tenderen. En dat is nogal plotseling gebeurd, in een paar maanden tijds. Het is Draghi beslist niet ontgaan, vooral ook omdat het met name gaat over de Italiaanse inflatie.

Als je Vernets verhaal over persistance of inflation leest, dan raak je er bijna van overtuigd dat deflatie onontkoombaar is in de Eurozone. Ineens is het inflatieplaatje enorm verslechterd. Als de euro niet snel een enorme dreun krijgt, is deflatie de logische uitkomst van tegenvallende macro in Duitsland en enorm peristent dalende prijzen van een steeds groter deel van de Eurozone CPI. Italië lijkt de interne devaluatie gestart te zijn en de prijzen moeten dan zo’n 15 tot 40% dalen om weer echt concurrerend te zijn.

 

Bianco en de sterke dollar

Het is allemaal de schuld van de FED. De dollar prijst in wat de markten denken dat de relatieve omvang van de balansen van de centrale banken zal gaan worden. Men loopt er een beetje op vooruit. De FED stopt met de uitbreiding van de balans en de ECB gaat er weer mee beginnen. Daardoor is de euro zwak.

Blijft dit zo? De FED heeft al een paar keer gezegd dat men stopt met QE, maar als de S&P met zo’n 12-15% daalt, dan begint men weer.

De FED vindt dat ze moeten stoppen met QE, omdat ze nu denken dat extra QE niet meer helpt, het gaat niet voor extra banen en inflatie zorgen.

De forward guidance is weg, want de FED weet zelf niet wat ze gaan doen en er bestaat ook niet veel overeenstemming over. Men heeft al geventileerd dat QE de markten verstoort (vooral Stein zei dat vroeger, tegenwoordig Lacker).

De FED heeft tegenwoordig maar één doel, het mandaatdeel over de werkgelegenheid is weg. De verandering van de laatste tijd is dat men nu alleen nog maar naar de inflatie gaat kijken. Pas als die uit de hand loopt gaat men de rente verhogen. Als de werkloosheid te laag wordt vindt men hier wel een nieuwe indicator voor uit die aangeeft dat de arbeidsmarkt toch ruim is.

Zit de aandelenmarkt met die sterke dollar? De 110 bedrijven in de S&P die goed aangeven dat ze omzet in het buitenland hebben, gingen nauwelijks extra omlaag op de sterkere dollar. Dat hoort ook, want de effecten zie je pas echt over 2-3 jaar. Maar als de dollar sterk blijft, dan ga je wel effecten zien.

Bianco ziet nog steeds maar ongeveer 2% groei in de VS. Je zult opnieuw zien dat iedereen te optimistisch is. Men roept al jaren dat het binnen zes maanden echt beter zal gaan. Ja echt, dat gebeurt deze keer ook niet. De FED wil de rente gewoon niet verhogen, men is te bang voor dalingen van de beurs. Als men de rente naar zo’n 1-1,5% verhoogt, dan zou de economische groei wel eens hoger kunnen worden, maar dan gaat de aandelenmarkt op zijn snufferd.

Ajax kampioen qua financiën

Eindelijk is Ajax eens ergens in  Europees kampioen: qua financiën.

FT: Ajax and Arsenal come out on top in European financial league

http://www.ft.com/intl/cms/s/0/1abc9978-4ed3-11e4-b205-00144feab7de.html#axzz3FeXJKhiQ

Men had niet genoeg cijfers om Barcelona, Real Madrid en Chelsea te beoordelen