Deze keer lijkt er geen recessie te zijn geweest/ gaande in de VS. De surveys van de laatste maanden wijzen op behoorlijke groei, maar niet echt de groei die hoort bij herstel uit een extreem koude winter. Dat had je in 1978 met een kwartaal van 16% groei in de VS, heel andere koek dan we nu hebben.
Dat koude weer is maar een gedeeltelijke verklaring van die negatieve groei. Ja, je had ook een fors negatief voorraadeffect van -1,7%, maar dan nog blijft er een flinke min over.
De huizenmarkt herstelt, maar veel minder snel dan gedacht. Er is een grote groei van de vermogens geweest, maar het net wealth effect wat de FED gebruikt om QE te rechtvaardigen is tot op heden maar heel zwak.
Voor een deel komt dit, omdat zo veel mensen nog zitten met verliezen op huizen (18% van de hypotheken is onder water, dit is veel hoger geweest, maar toch). Er is weinig geloof dat de vermogenswinsten van de afgelopen jaren blijvend zijn, met andere woorden dat je iets kunt consumeren van die opgelopen waarde.
Sparen voor je pensioen is veel duurder geworden, annuïteiten kopen is een droevige zaak bij deze rentes.
Generatie X, de kleinere generatie tussen de babyboomers en de millennials, heeft het moeilijk. Mannen moeten er voor het eerst aan wennen dat hun vrouwen vaak meer verdienen, dat ze minder verdienen dan hun ouders, dat hun huis minder in plaats van meer waard is geworden sinds de aankoop. Met het sparen voor een pensioen is het helemaal misgegaan en men heeft weinig hoop op een voldoende groot pensioen en ziet zichzelf al doorwerken tot ver na 70 jaar. Die generatie X is beroofd van de American Dream.
Het bedrijfsleven is een beetje van die apathie over aan het nemen. De zeer lage rente geeft aan dat je op moet passen met investeren. Investeer zo min mogelijk risicovol. Koop eerder je eigen aandelen in en los je schulden af dan wilde investeringsplannen.
De belangstelling van de marketingmensen is over aan het slaan van de babyboomgeneratie naar de generatie millennials (of de echo babyboom generatie genoemd). Die is groter en zit in de klassieke overspenderingsfase, waarin men meer geld kan uitgeven dan men verdient. Het human capital is maximaal, men kan daarom volgens Amerikaanse normen best op de pof leven en dan zijn eerste auto aanschaffen, een gezin stichten en een huis kopen.
Maar dat doen de millennials haast niet. Zij hebben andere normen en waarden, andere dingen ingeprent gekregen van de tijdgeest dan de babyboomers. Schuld is vies, los eerst eens je studieschuld af voor je een huis koopt. En auto's kopen, daar zit ook flink de klad in. Gezien het enorme aantal 20-25jarigen hadden de autoverkopen op een all time high moeten staan. Maar de millennials gaan helemaal niet suburbia wonen, ze zitten liever midden in de stad met hun smartphone te spelen en hebben die auto veel minder hard nodig. Bezit telt minder zwaar voor de millennials. Heel hun muziekverzameling/ video's zit op een paar cd'tjes/ipod/tablet in plaats van een uitpuilende kast (of meer kasten).
Ze hebben geleerd dat aandelen te gevaarlijk zijn en je beter in vastrentende waarden kunt beleggen, ook al levert dat geen rendement van betekenis op. Zo is het leven eenmaal, je kunt pas laat met pensioen. Daar is een uitlaatklep: zelf je eigen succesvolle bedrijf starten. Dan word je wel rijk. Millennials (en de generatie Z die erna komt) hebben wel veel ondernemingszin in de VS.
D.w.z. het is de tijdgeest die de mensen aanzet minder te kopen, later een gezin te starten, voorzichtiger te zijn met investeren. Dat drukt de groei nog steeds, ook al was er al behoorlijke deleverage en zijn de banken rijk genoeg voor meer kredietverstrekking.
Dat is een uitleg à la wij gebruiken in ons verhaal over de Kondratieffgolf. De schuivende machten, van de babyboomer naar de millennials, de voorzichtige tijdgeest (schuld is vies) en een doorgaand sterke positie van het bedrijfsleven versus employees en overheid.
Uiteindelijk komt het dan wel weer goed, met al die jonge ondernemers komt er meer werk, men zal uiteindelijk zien dat je ook in aandelen moet beleggen en een huis in een stad waarvan de bevolking groeit moet kopen.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten