Er stond een interview
in de Asia Nikkei Newsweek http://asia.nikkei.com/Politics-Economy/Economy/The-new-inequality-is-between-generations met
Piketty, waarin hij enkele interessante toelichtingen op zijn theorieën geeft
via Japan. Hij verheugt zich straks te gaan zien hoe het er in Japan toegaat.
Sinds zijn boek is zijn leven flink veranderd. Daarvoor had hij nauwelijks een
voet buiten Frankrijk gezet en nu reist hij de wereld af. Als socialist wordt
hij nu overspoeld met geld en toch zal hij doorgaan met zijn theorie dat hoge
inkomens en vooral vermogens meer belast moeten worden.
Ik lees veel
Amerikaanse blogs en economen en die bestrijden Piketty meestal met vuur en
zwaard. Piketty heeft een gevoelige snaar geraakt. De rijken betalen al bijna
alle inkomstenbelasting in de VS, veel meer van hun inkomen gemiddeld dan de
lagere inkomens (stel voor dat het andersom was; alhoewel: je hebt dat verhaal van de secretaresse van Warren Buffett die een hoger % belasting betaalde). De Laffercurve heeft zijn
gelijk bewezen: te veel belasting heffen veroorzaakt een zo veel lager nationaal
inkomen dat de totale belastinginkomsten gaan dalen. The American Dream geeft
uitzicht aan elke (blanke en gele) Amerikaan om tot die rijkste 1% te gaan
behoren die zo extra getroffen zou gaan worden door de plannen van Piketty. In
oude polls die ik me herinner denkt ongeveer half Amerika ooit tot die rijkste
1% te kunnen gaan behoren als alles meezit. Nu zal dit wel minder zijn, maar er
zijn nog genoeg Amerikanen die er zo over denken, anders kun je de grote
verkiezingsoverwinningen van de republikeinen moeilijk voorstellen. Verhoging in Frankrijk van toptarief naar 75% bracht nauwelijks iets op en is geschrapt. De prikkel om minder belasting te betalen voor de superrijken was gewoon te groot: men vond voldoende manieren die 75% te ontwijken.
Ik denk dat ze wel een
punt hebben dat je voorzichtig moet zijn met belastingverhogingen, maar dat ze
wel nodig zijn om de ongelijkheid niet te ver uit de hand te laten lopen en de
overheidsfinanciën enigszins te helpen.
Dat zou dan vooral hogere successierechten moeten zijn. Dat is niet populair om
het maar eens voorzichtig te stellen. Kinderen hebben meer recht op het
vermogen van de ouders dan de staat. Maar toch, het zal straks moeten.
Drie punten uit het
interview vind ik de moeite waard meer aandacht te geven
1. De titel van het interview: de nieuwe ongelijkheid is die tussen de
generaties
2. 2. De ongelijkheid van inkomens en de hoogte van vermogens in Japan nu
de groei al enige tijd lager is
3. 3. Hoe kan Japan van zijn 200%+ staatsschuld versus inkomen afkomen
De nieuwe ongelijkheid
is tussen generaties
Sinds de Industriële
Revolutie is het verschil in inkomens tussen het rijke Westen en de arme rest
van de wereld bijna voortdurend gegroeid. Pas na 1998 zie je een kentering. De
Opkomende Landen zijn ineens harder gaan groeien en vooral na 2006 vindt
iedereen dat dit zo zal blijven, al gelooft men sinds kort niet meer dat het
verschil in groeitempo zal toenemen. Het is vooral de opkomst van de middenklasse
in die Emerging Markets die deze snelle groei mogelijk maakt. Anders dan in
andere Kondratieffgolven zorgt deze opkomst voor problemen voor de Developed
Markets. Daar heeft de jonge middenklasse die moet concurreren met top van de
middenklasse in landen als China en India het zwaar. Twee eeuwen lang was het
een van de hoogste wijsheden dat je beter gemiddeld in Amerika kon zijn dan
briljant in landen als China. Dat is niet langer zo en wereldwijd gezien
terecht.
Een en ander raakt de
belangen van de gevestigde orde (bedrijfsleven, overheid en arbeid) en die weten dan altijd veranderingen met
succes te traineren.
Daar stuiten we op een van de redenen waarom de vakbond het
zo moeilijk heeft: ze behartigen vooral de belangen van generaties die het zo
veel beter hebben dan die van de jongere generaties. De babyboomer (en ook de wat ouderen) heeft
goedkoop het huis gekocht, mocht deels eerder met pensioen, profiteerde van de gasbel
en had een vast arbeidscontract zelfs als hij geen universitair diploma had. Hun
kinderen zitten met de gebakken peren. Ze hebben een te duur huis gekocht,
krijgen 0% rente op hun spaargeld, moeten later met pensioen en zitten met de
gevolgen van klimaatverandering opgescheept. Voor het eerst sinds 1800 hebben
ze het slechter dan hun ouders (al zal dit denk ik uiteindelijk wel weer goed komen) .
Een deel heeft het straks goed, als ze erven van hun ouders. Daardoor neemt ongelijkheid toe.
Door globalisatie van ook de belastingtarieven betalen heel wat rijken minder belasting
dan de middenklasse. Dat brengt het normale sociale contract in de samenleving
in gevaar.
De ongelijkheid van inkomens nu de groei in Japan al geruime tijd lager is
In Japan is de inkomensongelijkheid ongeveer vergelijkbaar met die in Europa en de toename van de ongelijkheid ook.
De economische groei in Japan was niet zo laag, niet veel anders dan het gemiddelde sinds 1700 in Europa. Sinds 1700 was er gemiddeld 1,6% groei, waarvan 0,8% door bevolkingsgroei. Dat was genoeg voor een vertienvoudiging van de welvaart per hoofd.
Japan kwam straatarm de oorlog uit en groeide daarna enorm. Daardoor had men rond 1960-1979 nog niet zo veel geld opgepot. Bezittingen waren twee à drie maal het BNP. Na de terugval van het economische groeitempo na 1970 begon die verhouding te stijgen en dat zette zelfs na 1990 nog door. Nu heeft men ongeveer zes à zeven keer meer asets, bezittingen dan de omvang van het BNP. Dan heeft een terugval van de huizenmarkt veel grotere gevolgen. Een over het hoofd geziene positieve ontwikkeling is dat die bezittingen veel harder gestegen zijn dan de staatsschuld. (Iets dergelijks zag je ook in Italië waar de verhouding assets/ economy ook heel hoog is, in lijn met de lage groei en reltief hoge besparingen, net als Japan).
Hoe komt Japan van die 200%+ staatsschuld af
Die staatsschuld is niet zo groot gezien de totale bezittingen van het land. De overheid bezit ook veel zaken, de netto schuld is een stuk kleiner. Als de inflatie laag is en het uit de groei moet komen, dan duurt het heel lang. Engeland had in de 19de eeuw ook meer dan 200% schuld, maar het duurde meer dan zestig jaar om onder de 100% te komen.
Duitsland en Frankrijk hadden na de Tweede wereldoorlog ook meer dan 200% staatsschuld. Daar verdween die door zeer hoge inflatie (ongeveer . 50% per jaar tot 1950 in Frankrijk) in vijf jaar.
Zonder inflatie gaat het lang duren en daarom is het goed dat Abenomics naar 2-4% inflatie streeft(daar laat Piketty een stokpaardje van socialisten zien: bij 4% inflatie wordt deze oncontroleerbaar, deze mag slechts tijdelijk boven 3% uitkomen).
Omdat de bevolking van Japan krimpt is er weinig kans dat men zonder hyperinflatie van die staatsschuld af kan komen. Daar hyperinflatie de asset economy hard raakt, is hyperinflatie zeer onaantrekkelijk voor Japan dat (nu nog) bol staat van de assets.
De enige echte eye opener was dat de Japanse overheidsschuld zo veel minder was gestegen dan de totale asset economy. Daardoor kon de rente zo enorm laag blijven. Voor de toekomst is het zeer de vraag of de asset economy in Japan harder zal groeien dan de overheidsschuld gezien het enorme overheidstekort dat door hogere zorgkosten enorm blift en dat bij een demografisch afgedwongen ontsparing waardoor ook minder assets worden vergard (zelfs netto verkocht moeten worden).
Geen opmerkingen:
Een reactie posten