19 april 2012

Pensioenakkoord: meer vrijheid maar solidariteit verdwijnt

Vanmiddag ben ik naar een lezing van Tzjitzes Hulshoff geweest van de VBA over het pensioenakkoord in het Rosarium. Wat een chaos is het pensioenakkoord aan het worden. Alles begint onzekerder te worden dan het toch al is.

Allerlei discussies komen los. Moet je een nominaal pensioen zo veilig mogelijk stellen, zoals in de huidige richtlijnen van het financieel toetsingskader (FTK) voor pensioenfondsen gebeurt. Of is alleen maar een reëel pensioen de juiste opstelling zoals de commissie Frijns in een heropvoeding van de pensioendeskundigen duidelijk maakte (en zoals de aanwezigen in het Rosarium steunden in een bijna Albanese meerderheid).

Is De Nederlandsche Bank te streng bij de controle op het FTK en belemmert men zo het herstelvermogen van pensioenfondsen? De zaal vond van wel.
Moet je het pensioenakkoord aangrijpen om de kortingen op de pensioenuitkeringen terug te draaien? Nee, vond dezelfde Albanese meerderheid. Ik hoorde niet bij die meerderheid: de rekenrente is gewoon te laag, het werkelijk te behalen rendement is met minstens 95% kans hoger op lange termijn dan die rekenrente als je er historische cijfers bijhaalt. Dat lijkt me genoeg als je in solidariteit gelooft.
Die solidariteit is de afgelopen paar jaar plotseling zwaar onder druk gekomen. De discussie over het pensioenakkoord en de bijbehorende berekeningen door het CPB zijn in onduidelijk vaarwater gekomen sinds de regering als opdracht heeft meegegeven dat er geen intergenerationele overdrachten mogen plaatsvinden.

Zelfs tot caissières in de supermarkt is doorgedrongen dat de ouderen op schandelijke wijze de jongeren zullen gaan bestelen, zo merkte Hulshoff op. Praten over pensioenen is tegenwoordig in en hij vindt nu zelfs een gewillig oor bij zijn echtgenote terwijl die vroeger zo snel mogelijk het gesprek met liefdevol tact op een belangrijker onderwerp wist te brengen. Pensioenfondsen gaan zich roekeloos rijk rekenen tegen de huidige historisch lage rentes met een kleine opslag en dat allemaal over de rug van caissières en andere hard werkende mensen. Die profiteurs achter hun geraniums willen voorkomen dat hun pensioenen worden gekort, pure diefstal van de caissières en dat na jarenlang klaplopen met hun VUT-uitkeringen zonder bijstortingen omdat ze veel te lang blijven leven, zo hoort men in de wandelgangen van de supermarkt.

Dat overboord zetten van solidariteit is curieus vind ik. Het is het hart van het pensioenstelsel op basis van kapitaaldekking, het bestaansrecht. Het gladstrijken van tijdelijk slechte beleggingsresultaten is een groot goed, het helpen van weduwen en wezen is een groot sociaal goed. De huidige rente is lager dan de nominale groei van het BNP en een rendement dat hier niet bovenuit komt vernietigt het bestaansrecht van een pensioenfonds. De theorie heeft uitgevonden dat sparen in zo’n situatie uit den boze is en pensioenuitkeringen dan beter uit een omslagstelsel kunnen komen (alleen de vergrijzing rechtvaardigt nu het bestaan van een pensioenfonds zo beredeneerd, als je niet gelooft een rendement hoger dan de rente te kunnen behalen).

Wat gaat er gebeuren als het pensioenakkoord werkelijkheid wordt, ondanks de verhoging van de pensioenleeftijd? Dan komt er volgens Hulshoff meer vrijheid over het invullen van pensioenbeleid en beleggingsbeleid. DNB wordt minder streng, maar AFM wordt strenger. Het pensioenleven wordt er niet eenvoudiger op. Beleggingstechnisch ziet Hulshoff dat men meer wil beleggen in swaptions, hoe erg DNB ook tegenstribbelt. Het beleggingsbeleid zal dynamischer moeten worden, meer afhankelijk van risico en waarde van beleggingen.

Discussies over het pensioenakkoord zijn nogal onevredigend tot nog toe, maar helaas wel onvermijdelijk. Ik ga in een volgende post nog wel in op het vermeende bestelen van ouderen dankzij het pensioenakkoord in de toekomst.

Geen opmerkingen:

Een reactie posten