rijkrekenrente: wat verandert er in FTK2 in de waarde van de verplichtingen

Men is druk bezig geweest pensioenfondsen rijker te rekenen bij het pensioenakkoord, tenminste als ze kiezen voor FTK2.
Dat FTK2 wordt een ingewikkelde zaak als de voorstellen die er nu liggen worden aangenomen. Een pensioenfonds kan kiezen uit maar liefst 24 varianten afhankelijk van de indexatieambitie en de gekozen opslagcurves.

Hierboven staan de vier opslagcurves aangegeven. Dat is de eerste manier waarop een pesnioenfonds zich rijk mag rkenen. De rente mag dan tussen de 0,5 en 2% omhoog. De duratie van de verplichtingen van een pensioenfonds ligt meestal tussen de 15 en 20 en tel uit je winst. Weg verlaging nominale uitkeringen.

De tweede manier is de invoering van een wat we tegenwoordig hoge rente noemen aan het eind van de looptijden: 4% voor looptijden langer dan 25 jaar.. Dat is veel hoger dan de ruim 2,5% van de huidige 30-jaar swaprente.  Nog eens flinke afwaardering van de nominale verplichtingen, goed voor 10% of meer bij heel wat pensioenfondsen. Verlaging van nominale pensioenen verdwijnt geheel achter de horizon.

Het plaatje hierboven geeft wel aan dat de neiuwe berekeningen met heel wat nieuwe veronderstellingen worden gedaan met hun eigen complicaties.
Het huidige systeem voor de rekenrente is de groene lijn die overgaat in de blauwe. Door die 4% van de ultimate forward rate krijg je de bovenste groene rijkrekenrente.

Daarna gaan we satppen maken richting reëel denken. Dan moet je afslagen maken op je rekenrente. In het huidige stelsel kom je dan op de lichtblauwe lijn. Na de rijkrekenmethodiek kom je uit op de rode lijn.
Die rode lijn ligt in dit voorbeeld (je kunt je nog meer rijk rekenen) op ongeveer de huidige donkerblauwe lijn van de huidige berekening van de verplichtingen. Maar die rode lijn geeft de reële verplichtinge aan. Plotseling zijn pensioenfondsen ineens bijna zo rijk dat ze kunnen indexeren voor inflatie.

Kortom het nu weer op sterk water gezette pensioenakkoord bood volop mogelijkheden voor betere tijden voor Henk senior.  Eigenlijk krijgt vooral Ingrid senior veel pensioen, maar och dat is een bijkomstigheid. Henk junior betaalt als de belegginsgrendementen niet boven die van de rijkrekenrente liggen, maar profiteert als er hogere rendementen worden behaald. Het is dus een casinopensioen, maar de kansen voor henk junior zijn heel wat beter dan in een casino (ik schat dat hij 80% kans heeft er beter van te worden, afgezien nog van een minder sikkeneurige Ingrid senior die minder haar hand bij Henk junior hoeft op te houden).

Het pensioenakkoord ruilt het marktwaardepensioen in voor een modelwaardepensioen.  Een mooie zaak voor Nederland. Buiten Nederland maken pensioenfondsen met veronderstelde rendementen van 8% of hoger er een veel groter potje van. 5% rendement op lange termijn voor een goed gespreide portefeuille moet toch haalbaar zijn.


bron: interne presentatie over pensioenakkoord van Jitzes Noorman

Samenvatting financieel economisch nieuws van de afgelopen week

Het economisch nieuws uit de VS viel deze week weer tegen. Het BNP groeide maar 2,2% (Groot Brittannië had -0,2%, wij in Europa zouden heel blij zijn met zo’n cijfer) terwijl 2,5%+ was verwacht. Dat lag aan de overheidsuitgaven die 0,6% krompen (onverwachts, er was herstel na de dalingin het vorige kwartaal verwacht). Voorraden droegen 0,6% bij, hetgeen somberder makte voor het komend kwartaal. In de investeringsgroei zat ook een beetje de klad, maar de huizenbouw die trekt overtuigend aan. Consumptie groeide 2,9% en maakt nu 71,2% van het BNP uit, een record.

De Chicago Activity Index, een samenraapsel van zo ongeveer alle surveys daalde een beetje en dat duidt op groei beneden trend. Het aantal initial claims voor werkloosheid stabiliseerde en dit wijst ook op lage groei.

Pending home sales waren beter, Case Shiller huizenprijzen minder slecht. Orders voor duurzame goederen daalden fors.

De FED deed zoals afgesproken was niets, alleen wat bezorgdheid over de fiscal cliff werd gespuid. Sommige FED gouverneurs waren wat optimistischer over de groei geworden bij hun voorspellingen, maar dat zijn ze vast weer aan het heroverwegen.

$ 16 miljard 5 jaar TIPS, voor inflatie geïndexeerde leningen raakte de staat kwijt tegen een record lage (reële) rente van -1,16%, een teken dat men geen vertrouwen heeft in economische groei maar wel in stijging van de inflatie. QE3 ligt voorlopig erg moeilijk. Cyclische aandelen zitten even in het slob.

Het winstseizoen loopt nog steeds goed, niet alleen dankzij Apple, maar de resultaten waren wel minder verrassend goed dan de afgelopen weken. Voorlopig houdt dit de beurzen overeind, als het winstseizoen afloopt, dan moet men deze oppepper tot juli ontberen. Er zitten wat winstwolkjes aan de horizon door de daling van de productiviteit vanwege lage groei BNP en goede groei werkgelegenheid ex overheid.

In Europa blijft men maar sombere verhalen over Spanje produceren, de downgrade door S&P van Spanje (met belofte dat meer op komst is) werd goed opgevangen. Het consumentenvertrouwen kreeg een deuk in Italië. Nederland zorgde via het Kunduz-akkoord voor een lichtpuntje. De voorlopige PMI’s vielen tegen, ook daling in Duitsland.

 In Japan beloofde de Bank of Japan voor 10000 miljard yen staatsleningen te kopen, niet genoeg om de speculanten blij te maken, maar toch weer een aardige druppel in de liquiditeitsvijver.

In China steeg  de HSBC PMI, maar men importeert minder grondstoffen zoals ijzererts met bijbehorend prijsgeweld. Zuid Korea had een aardige bijna 4% groei in het eerste kwartaal.

Niall Ferguson in Barron’s: wordt Amerika een stagnerende risicomijdende natie?

Niall Ferguson, de man van Ajaan Hirsi Ali, stond deze week met een artikel in de Barron’s (Is America Becoming an Anti-Risk Welfare State?).  Een en ander naar aanleiding van zijn boek Civilization, The West and the Rest.

Hij is bang dat een soort Jan Saliegeest uit de 18de eeuw in Nederland overwaait naar Amerika. Hij ziet twee redenen voor een dreigend verval in Amerika:

1.       De instituties werken niet meer zo goed als vroeger, met name het rechterlijke systeem waar je voor van alles en nog wat vervolgd kunt worden. Dit is te ingewikkeld en te bureaucratische geworden. Het is verschrikkelijk duur en houdt legioenen te veel juristen aan het werk. De nieuwe wet Dodd-Frank is zo’n voorbeeld.

2.       De cultuur in Amerika verschuift richting geen risico meer nemen. Vroeger stond risico nemen in hoog aanzien, nu verzandt Amerika tot een soort verzorgingsstaat. Ondernemingszin heeft in de VS een kanuw gekregen en is nu sterker in bijvoorbeeld Hongkong en Duitsland.

De oude machten worden vervangen door nieuwe. Engeland verging het ook al zo in de 20^ste eeuw, door inperking van flexibiliteit door de gevestigde belangen.

De enorme groei in het Westen van de afgelopen twee eeuwen kwam door zes killer applicaties, die de rest van de wereld niet goed kon toepassen: concurrentie, wetenschap, wetgeving/ handhaving wetten, moderne medische zorg, de consumptiemaatschappij en de werk ethos.

Dit komt redelijk overeen met hoe Ter Veer en ik in ons boek uitleggen waarom de Industriële Revolutie in Engeland begon: door de grote flexibiliteit, dat machten konden schuiven (dat is in lijn met concurrentie en opkomst consumptiemaatschappij, de werk ethos) onder voorwaarde dat de domeinen van de tijdgeest goed worden gestuurd (de wetgeving, de instituties, de opbouw van een verzorgingsstaat, aandacht voor het domein vrijheid waardoor innovaties van de grond komen (science, wetenschap bij Ferguson). 

Nu ziet Ferguson de macht naar China verschuiven, weg uit het Westen. De trends van het einde van de 20^ste / begin 21^ste eeuw dat het in steeds meer landen veel beter gaat zet door. Er komen steeds minder arme landen.

Latijns Amerika blijft onder leiding van Brazilië op het goede pad, daar zal het veel beter blijven gaan, de instituties zullen daar sterker worden..
Europa heeft voorlopig last van de enorme bedragen die nodig zijn om de euro overeind te houden (5 tot 8% van het BNP).

China is vergelijkbaar met Zuid Korea in de jaren 70 en zal net als Korea snel door blijven groeien richting Westerse welvaart. Dat zal gebeuren via en soort staatskapitalisme. Voor China is het nog steeds veel te gevaarlijk oppositie toe te laten en dat zal pas over de nodige decennia mogelijk kunnen worden als het al ooit gebeurt.

Kunduz coalitie springt over eigen schaduw heen, samson niet

Het Kunduz akkoord van Alexander de Grote, Arie haalt Nederland uit het Slob en meer levensSap in de begroting is met een zucht van verlichting als grote verrassing binnengehaald (51% voor, 28% tegen en de rest kan het nog niet geloven volgens de peilingen). Van Rompuij en Roemer hadden gelijk: zo moeilijk is dat bezuinigen niet.

De Wereld Draait Door liet zien dat alle partijen in de Tweede Kamer het over een ding eens waren en dat ook allemaal letterlijk zeiden: ze wilden over hun eigen schaduw heenspringen.

Dat is niet zo'n eenvoudige zaak en het inspireerde Ruben in de NRC tot bovenstaande cartoon. Samson heeft de steun (?) van Asscher maar die gaf wel een sneer met zijn opmerking dat hij niet tegen het Kunduz akkoord was, dat er moeilijke dingen in zaten maar dat dit onvermijdelijk was. Er waren tenslotte bijstellingen op het persoonsgebonden budget, intrekken huishoudstoets, bezuinigingen op passend onderwijs weg. De PvdA speelt de SP-light rol met verve. Vroeger stond links voor progerssief, toen er nog zo veel te winnen viel zo dacht men, nu staat links voor oer conservatief , nu er zo veel te verliezen lijkt.
Ach het enthousiasme over zo veel bezuinigen zal ongetwijfeld afnemen en dan krijgt Samson weer een kans. Hij heeft zich vandaag binnen zijn partij weer bewezen als knuffeldier.

Groei eerste kwartaal VS: tegenvallend maar herstel huizenbouw gunstig

De groei van het BNP in het eerste kwartaal van 2012 viel iets tegen met 2,2%, hierboven netjes uitgesplitst door Ecompic. De voorraden groeiden behoorlijk en daardoor is men benauwd voor minder groei in het huidige kwartaal. Import en export groeiden keurig, gunstig voor de wereldhandel.

De negatieve verrassing zat vooral in de overheidsuitgaven, na het slechte vierde kwartaal met die dikke min van de defensieuitgaven rekende men op een plus, maar andermaal werd er flink bezuinigd op de overheidsuitgaven. Vanaf het derde kwartaal lijken de overheidsuitgaven weer positief te worden (om dan last te krijgen in 2013 van de fiscal cliff, maar hier gaat de lokale overheid niet aan meedoen).

Ook de investerinsgroei viel wat tegen, vooral construction en software & equipment (door de belastingvoordeeltjes zijn er wat investeringen naar voren gehaald in het laatste kwartaal van vorig jaar, dus dat komt wel weer goed).

Calculated Risk was lyrisch over de bijdragen van de huizenbouw, residential investment. Dat is de enige goede leading indicator en die gaat nu fier omhoog. D.w.z. de economische groei gaat verbeteren. Na enige tijd vindt construction dan ook altijd braaf het pad omhoog.

Consumptie was met +2,9% sterk en daarmee samenhangend was de finale vraag ook OK.
De nominale groei was 3,8% en daarmee beneden de 4% dus er zijn op grond daarvan weer wat somberaars die een recessie zien (zo blogde ik al even terug).

Nederland kenniscentrum samen met VS en VK

Nederland is volgens Mark Graham and Viktor Mayer-Schonberger (Atlantic), Oxford Internet Institute’s new e-book, Geographies of the World’s Knowledge, heel erg belangrijk in de kenniseconomie.

Huizenmarkt in VS wordt krapper

Het aantal te koop staande huizen in de VS slinkt heel snel, in steeds meer steden naderen we de vaak als laag genoemde 4 maanden voorraad.
Deze plaatjes zijn voor alle te koop staande huizen, niet alleen voor nieuwbouw. Nieuwbouw is bijna helemaal  opgedroogd.

In de VS beginnen huizenkopers zich ineens te verbazen dat ze moeten strijden om een huis, het is geen kopersmarkt meer in vele gebieden. (zie o.a. WSJ: Stunned Home Buyers Find the Bidding Wars Are Back)

Initial claims werkloosheid VS wijzen op afzwakking groei

De initial claims voor werkloosheid in de VS zijn weer wat aan het oplopen. Voorbij is de voorspoedige daling die op aantrekkende werkgelegenheid en daarmee inkomensgroei wees.
Een verdere behoorlijke stijging ligt niet voor de hand. De stijging van nu is nog steeds een gevolg van het zachte winterweer waardoor er minder dan voor het seizoen gebruikelijk mensen werden ontslagen. Dat wordt nu in maart, april en mei rechtgezet en dan stabiliseert de situatie zich vermoedelijk weer.
Men grijpt de stijging van de initial claims aan als argument voor verdere daling van de Citigroup Economic Surprise Index. Als die stijging van de initial claims alleen door het weer komt, dan moet je er niet van wakker liggen.

Singapore en Nederland walhalla voor jeugd (not dying young)

The Economist had bovenstaande grafiek waaraan de jeugd in diverse westerse landen sterft.

Eindelijk weer eens iets waar we als Nederlanders trots op mogen zijn: de geringe sterfte van 15-24 jarigen. Op Singapore na scoort Nederland het beste, dat geldt zowel qua verkeersdoden, geweld, zelfmoorden en overige oorzaken.


Amerikanen schrijven hun hoge geweld toe aan de minderheden (Wilders moet echt naar de VS). Het aantal verkeersdoden loopt de spuitgaten uit, net als bij de Zuid Europese PIGS, maar die scoren gelukkig goed qua aantal zelfmoorden.

Nieuw Zeeland scoort opvallend slecht. Maori’s benemen zich wel erg vaak van het leven en men zou wat voorzichtiger in het verkeer moeten zijn. Witte elite in de kou beneemt zich kennelijk ook vaker van het leven, gezien het hoge aantal zelfmoorden in Finland en omgeving (maar niet in Denemarken/Noorwegn/Zweden), maar ook in Ierland en Japan. Het cijfer voor Zuid Korea schijnt niet te kloppen, dat moet hoger zijn.

bron:

http://www.economist.com/blogs/graphicdetail/2012/04/daily-chart-14

Pensioenproblemen voorbij: Rijkrekenrente goed voor stijging dekkingsgraaadpensioenfondsen met 10-20%

"Naar een werkbare discontovoet voor FTK2", dat is het verhaal waarop de huidige adviezen aan de regering zijn gebaseerd om de rijkrekenrente in te voeren. UFR(Ultimate Forward rate)  heet het en dat is het voorstel om de rente vanaf 15 jaar omhoog te manipuleren zodat je bij een looptijd van 25 jaar op 4% uitkomt.
Als je dat doet, zijn de pensioenfondsen ineens een stuk rijker, zo'n 10 tot 20%. Hoe zo moet er gekort worden? helemaal niet, nog maar heel weinig fondsen hoven te korten bij de rijkrekenrente.

Is die rijkrekenrente veel te hoog, absoluut niet haalbaar voor een pensioenfonds, een schandelijke diefstal van de ouderen van de jongeren, een abjecte overschatting van rendementen in de toekomst, het in de vuilnisbak doen van het voorzichtigheidsprincipe, een ontoelaatbaar foetelen van een stelletje oude dwazen om te voorkomen dat hun pensioenen gekort worden, een verkiezingsstunt, een schrijnend voorbeeld van oeverloze incompetentie van pensioenlobbies, een laatste stuiptrekking tegen het ware geloof van het Nieuwe normaal, een poging van Sinterklaas om Nederland net zo arm als Spanje te maken?

Helemaal niet. Het is toch uiterst onwaarschijnlijk dat een pensioenfonds met een conservatieve goed gespreide portefeuille (niet een met 100% staatsleningen) over een peiode van 25+ jaar een rendement van minder dan 4% gaat maken. In heel de wereld werkt men met verwachte opbrengsten die een stuk hoger dan 4% liggen voor pensioenfondsen. Alleen in verzekeringsland werkt men met lagere verwachte opbrengsten, omdat de uitkering 100% zeker moet zijn. Bij een pensioenfonds is er solidariteit (hoop ik, ik verwacht dat het nog steeds bestaat) en dan kun je van prudente plausibele verwachtingen uitgaan.

Europese wetgeving kan het moeilijk maken de rijkrekenrente overeind te houden, omdat men pensioenfondsen die defined benefit beloven wil onderwerpen aan de Europese tucht van verzekeraars. dat is het einde van defined benefit, maar daar zal men in Europa niet om malen, vooral verzekeraars zullen een zucht van verlichting slaken dat de oneerlijke concurrentie voorbij is. Pensioenfondsen zullen echter minder blij zijn en over moeten gaan op defined contribution dat zo veel mogelijk lijkt op defined benefit dankzij de rijkrekenrente.

herstel retail sales per sector in de VS

Het plaatje uit de New YorkTimes laat zien waar de retail sales het meeste zijn gestegen sinds de kredietcrisis zijn intrede deed.

Niet onverwachts zijn de verkopen op het internet verreweg het meeste gestegen. Electronics + appliances deed het verbazingwekkend slecht en meubels zijn kennelijk ook niet meer te slijten in de VS.

Benzine was totaal weggezakt, maar lijkt bij te trekken ondanks dat er minder gereden wordt.

 

Dingen die met zorg te maken hadden deden het ook goed en met de obesitas van Amerika zit het ook goed (en dus slecht), verkoop van voedsel stijgt goed door.

Per saldo zijn de retail sales weer boven de niveaus van voor de kredietcrisis uitgekomen en op jaarbasis ziet de stijging er nu degelijk uit. Dat betekent dat de ISM boven de 50 hoort te blijven (al kan die best wel eens een maandje onder de 50 komen). De slechte nieuwe orders van de afgelopen maand maakt wat afzwakking wel weer wat waarschijnlijker.

Grieken mogen wel eens bezuinigen op plastische chirurgie?

plastische chirurgie is verbazingwekkend populair in Zuid Korea. De Grieken zouden ook wel eens wat meer kunnen bezuinigen op plastische chirurgie. Ook Zuid Amerika laat zich niet onbetuigd, vooral borstverfraaiing in Brazilië is populair. IJdeltuiterij in Italië steekt schril af bij Britse erkenning van hun lelijkheid.
bron the Economist

Eerst karrenvrachten zuur, dan minder zuur: kan de VS wat Europa ex Duitsland niet kon?

Eerst het zuur (2011) en dan nog meer zuur (2012) en nog veel meer zuur (2013): zo gaan de extra overheidsbezuinigingen in Europa ex Duitsland. Dat is zeer slecht beleid, het moet zijn: eerst heel veel zuur, dan veel zuur en dan weer minder zuur. Zo kreeg Balkenende na het zuur het zoet waar je de verkiezingen mee wint. Zo moet het in de Amerikaanse presidentscyclus.

Zo schiet het niet op: elk jaar meer bezuinigen. Je moet een keer de volle laag nemen en dan afbouwen: Dan drukken die bezuinigingen maar een keer op de groei en de jaren erna waarin er bezuinigd wordt maar steeds minder dan krijg je meer groei. Duitsland deed dat. Frankrijk nam gas terug vanwege de verkiezingen dit jaar, maar mag volgend jaar weer meer doen (tenminste, als Hollande niet Wilderiaans gaat zeggen dat Europa de boom in kan en dat bezuinigen iets is voor andere landen dan Frankrijk). Je mag hopen dat Italië, Ierland, Spanje en Portugal in 2013 met minder af kunnen, maar dat is bepaald niet zeker.

Nederland plande een en ander ook verkeerd: je moet twee jaar voor de verkiezingen in de afbouw zitten en daarvoor flink bezuinigen (eerst het zuur, dan het zoet). Maar nee, ook Nederland bezuinigt drie jaar op rij meer. Zo houd je geen consumentenvertrouwen meer over. Gelukkig voeren we dadelijk de rijkrekenrente in en dan zijn bijna alle pensioenzorgen voorbij en kan het vertrouwen misschien toch herstellen.

In Amerika loopt men zonder actie tegen enorme bezuinigingen in 2013 aan (het thema van de fiscal cliff). Het plaatje van Credit Suisse laat zien dat dit wel eens kan uitlopen op 4% bezuinigingen. Dat gaat niet gebeuren, maar misschien wel 2,4%. Vanwege redenen die ze niet uit konden leggen veronderstellen ze dat het beperkt blijft tot 1% en dat dit om even onduidelijke redenen de groei in de VS nauwelijks gaat drukken in 2013. De presidentscyclus eist dat in 2013 een grote stap gemaakt gaat worden en presidenten worden sinds Nixon voldoende geïndoctrineerd dat dit de enige manier is om herkozen te worden en gehoorzamen braafjes aan die doctrine die leert dat je in je eerste regeerjaar zo veel mogelijk zuur moet nemen. Toch zegt de consensus: this time is different, deze keer gaat men nauwelijks extra zuur nemen. Zou Amerika echt net zo dom als Europa zijn?

Dr Copper ziet zwakte in China, Dow Jones transport in de VS

Koperprijzen liggen er zwakjes bij. Voorraden in het westen daalden, maar stegen te veel in China (zie plaatje uit FT via Catalpa). Dr. Copper ziet zwakte in China en dat is belangrijker dan heel het Westen bij elkaar. De afzwakking van de economische groei in China is nog niet voorbij , al wijzen sommige andere dingen wel op de beruchte greenshoots, de lenteloten die kunnen opbloeien tot iets moois in de herfst, zoals aanwijzingen voor een hoger kolenverbruik voor de productie van ijzer en staal in China.

In de VS grijpt men volgens Strategas de lagere koperpijs ook aan als reden waarom het zwakker moet gaan met de ISm en daarmee de economie. dat komt mooi overeen met het achterblijven van de Dow Jones Transport bij de dow Jones Industrials, bij de recente underperformance van cyclicals (hoofdpijnpoeders doen het nu weer beter) en van ondernemeningen die de groei van het BNP in de VS leiden. Ook de lieveling van Greenspan als graadmeter van de Amerikaanse economie Parker Hannifin ligt er beroerd bij.

Amerikaanse droom kwijnt weg; jeugd houdt niet meer van auto rijden

We leven in rare tijden. Zo blogde ik al over Japanse jongeren die niet langer geïnteresseerd zijn in seks, in onderontwikkelde landen die kredietwaardiger zijn dan ontwikkelde landen en nu worden we opgeschrikt door Amerikaanse jongeren die niets meer zien in auto rijden (in Japan is dit overigens nog extremer).

Per hoofd van de bevolking wordt nu in de VS even weinig gereden als in 1995. Zo erg is Amerika van de kook geraakt door de kredietcrisis. Het zijn vooral de jongeren onder 35 die veel minder rijden.

De auto, het symbool van onafhankelijkheid, heeft voor een steeds groter deel van de Amerikaanse jeugd afgedaan. Ze zitten liever achter de computer, chatten op facebook etc, lenen af en toe de auto van pappie en zeggen milieubewuster te zijn. Zuinige auto's zijn in, ze rijden nu 24 mijl per gallon benzine tegen 24 nog maar enkel jaren geleden.
De jeugd is te lui om een rijbewijs te halen, ze laten zich afschrikken door minder subsidies/ schoolcursussen om vroeg je rijbewijs te halen. In tien jaar tijd steeg het aantal 30 minners boven de vijftien zonder rijbewijs van 21% naar 26%. Dit komt niet alleen door de hoge jeugdwerkloosheid. Ook onder de bonusgraaiende veelverdienende jeugd wordt er minder gereden. Voor een deel zijn het Zeeuwse meisjes die het vertikken zo veel voor benzine te betalen.
De autofabrikanten hopen die milieubewuste jongeren weer autogek te maken met leuke elektrieke autotjes met Spottify en sociale media hulpmiddelen.

FT Young Americans turn away from driving: http://www.ft.com/cms/s/0/78420798-895c-11e1-bed0-00144feab49a.html#ixzz1sZ0s92qB
plaatje:

http://www.businessinsider.com/vehicle-miles-driven-february-2012-4#ixzz1ssG9QngW

Holland erger dan hollande volgens Wall Street Journal: The Dutch Collapse

Het meest populaire atikel in de Wall Street Journal was: the Dutch collapse. Willem Buiter etaleerde daar de nakende ondergang van het Nederlandse rijk vanwege de overmaat aan hypotheekschuld (250% consumentenschuld van het BNP). Dat Geert een duit in het zakje doet door niet voldoende te bezuinigen (net als de meeste partijen in Nederland) is eigenlijk niet de hoofdreden waarom Nederland zijn AAA rating moet verliezen, maar het is wel de genadeklap zo blogde ik al eerder. Holland is nog een grotere zorg dan Hollande, zo vond de WAll Street Journal.

Wereldwijd doken de aandelenbeurzen omlaag omdat in het nietige Nederland een geblondeerde populist denkt meer stemmen te winnen door op te houden met gedogen zodat hij weer lekker overal tegen kan zijn. De hoofddoekjes zijn uit, vooral sinds hij Bea door het slijk heeft proberen te halen vanwege haar hoofddeksels in Oman en bij de verwelkoming van Gül. Turkije heeft eindelijk de macht van Wilders gebroken.
Wilders denkt nu via anti europa stemmen te kunnen winnen. Daarvoor moet het kabinet dan wel vallen, maar daar maalt hij niet om. Neelie is uit haar vel gesprongen vanwege zo'n laffe daad, maar Geert gaat eerst haar net zo lang een grote bek geven totdat ze als tandeloos oud vrouwtje de aftocht blaast.

Wat gaat er verder gebeuren?
In somige media werd al gesuggereerd dat Geert Ayaan zou volgen richting Amerika, nu hij volgens van Schendelen gedoemd is het pad van Rita Verdonk te volgen:  de Nederlandse regering moet de wijze woorden van Geert missen en dadelijk gaat Gerd Leers ineens weer menselijke trekjes vertonen. Gaan we de euro afschaffen en Europa om zo de geneugten van de goede oude tijd van de jaren dertig met volle teugen tot ons te nemen met uitzondering van bejaarden? Wel duidelijk is dat de animal cops, onze caviapolitie, het moeilijk gaat krijgen en wegnezuinigd gaat worden.
De rente steeg ruim 0,1% vandaag, dus dat kost Nederland straks wel wat extra rente. Volgens Pimco gaat dat nog wel even door: het einde is nog niet in zicht, nu hervormingen uitblijven. Frijns zag al miljardenschade bij pensioenfondsen dankzij Geert cum suibus.
De Telegraaf bereidt ons al voor op een megaboete vanuit Europa nu er onvoldoende bezuinigd wordt. De G500 stelt al voor een oranjecoalitie te vormen. En zowaar de Kunduzcoalitie snelt al te hulp (D66, Groen Links, de Christen Unie) en die heeft de meerderheid samen met VVD en CDA.

N.B. S&P had als toelcihting waarom Nederland de AAA rating kan verliezen:

"We could lower the rating if we see that public finances deviate in a significant and sustained way from the planned 2012-2015 budgetary consolidation path due to a

prolonged decline in growth. If the general government net borrowing requirements were to consistently exceed 3% of GDP per year in the medium term, we could lower the fiscal

score, which could, in turn, trigger a lowering of the rating."

bron cartoon: hein de kort in het FD

Amerikaanse, Britse en Chinese koekjes

Zo leer je nog eens wat: een cookie is Amerikaans voor een biscuit in het Engels , maar een Amerikaanse biscuit is zo’n lekkere scone in het Engels. In China vindt men het verschil tussen een pannenkoek en een koekje te verwaarlozen, maar de scone verdient wel een extra woord. Alleen in Amerika en o.a. in Nederland weten we de scone niet op zijn waarde te schatten bij gebrek aan high tea. Kortom, de Britten en Chinezen zijn meer beschaafd.

bron: via Catalpa:

http://haonowshaokao.com/2012/01/24/categorisation-of-baked-goods-and-pancakes-in-english-and-chinese/

Samenvatting financieel economisch nieuws van de afgelopen week (15-22 april)

 Apple bleek ook omlaag te kunnen, is een aanjager van volatiliteit geworden. Men houdt het hart vast voor de resultaten (in het verleden vielen die in 88% van de gevallen mee), de verwachtingen zijn bijzonder hoog gestemd. De winsten over het eerste kwartaal in de VS vallen mee, iets meer dan gebruikelijk, de financials voorop, al lijkt dat de financials niet erg te helpen vanwege angsten dat ze hun winsten niet kunnen vasthouden vanwege hypotheekproblemen van de armste 99% van Amerika.

Technologie blijkt nog steeds te kunnen bekoren en met nieuwe dingen te komen waar we nooit van gehoord hadden zoals Microsoft met Lync en Sharepoint, naast nieuwtjes over office en de dreigende upgrade naar Windows 8. Of Intel met ultrabooks, dunne tablets/ notebooks met hun speciale chips.

Het economische nieuws viel tegen in de VS. De initial claims bleven te hoog, het sentiment van de bouwers NAHBMI daalde van 28 naar 25, de voorlopers van de ISM Empire manufacturing en Phillyfed daalden (deelindices van Phillyfed waren meest OK), housing starts en permits vielen tegen, de groei van de leading indicators zwakte af (ex de door de FED gemanipuleerde was er zelfs een daling). De retail sales waren weer wel heel sterk over maart (en vermoedelijk april).

In Europa was het economische nieuws beter: in Duitsland steeg de ZEW, en de IFO (op 109,9  een hoog cijfer), in Italië viel de handelsbalans mee, net als het overheidstekort en de nieuwe orders. In het VK daalde de werkloosheid en stegen de detailhandelsverkopen keurig.

 In Europa konden Spanje en Italië eenvoudig aan nieuw geld komen en dat was een meevaller. Frankrijk boerde wat minder goed, nu de kansen van Sarkozy zo goed als afgeschreven zijn. Ook Nederland moet nu structureel wat duurder lenen ten opzichte van Duitsland en na de anti Europa capriolen van Wilders zal er dat niet beter op worden. De rating agencies willen de VS verder afwaarderen en als ze hun zin krijgen, dan krijgt Nederland ook wel zijn beurt. Het Westen is een anachronisme en niet langer AAA, dat is alleen weggelegd voor degelijke opkomende economieën en hun lichtende voorbeelden Singapore en Australië.

Het IMF is nijver bezig nieuw geld op te halen en heeft straks $400 miljard extra om Europa uit de brand te helpen.

De yuan mag tegenwoordig wat meer fluctueren, maar van de weersomstuit is de yuankoers niet meer van zijn plaats te krijgen. Misschien dat de laatste woorden van de PBoC dat de yuan wat zwakker moet worden meer indruk maken. De buitenlandse investeringen in China (FDI) waren in maart negatief, ongebruikelijk. Toch zijn de brokers in een snel groeiende meerderheid positiever aan het worden over China (en dat doen ze niet met de Eurocrisis en de macro van de VS).

India en Brazilië verlaagden hun rentes.

 De rente is haast niet vooruit te branden, ook al lopen de ingeprijsde inflatieverwachtingen in de VS ( 5 jaar 5 jaar vooruit) op en staan met 2,7% toch wel erg veel hoger dan de tienjaarsrente. D.w.z. QE3 ligt voorlopig in de koelkast tot de inflatieangsten voldoende zijn afgekoeld tot 2%-.

Landbouwgrond VS was de beste belegging, maar nu even niet

Een van de beste belegging die je in de afgelopen jaren had kunnen doen was het kopen van landbouwgrond in de corn belt states van Amerika.
 In 2002 ging landbouwgrond in Iowa weg voor een miezerige $2,083 per acre; in 2011 moest je er al $6,708 voor neertellen.

Het artkel van de Barron's: "Down -- but Far From Out -- on the Farm"  meldt een en ander en denkt dat de gouden tijden even voorbij zijn. De subsidies om ethanol van maïs in je tank te doen staan op de helling, men gaat minder ethanol aan benzine toevoegen dan de boeren was beloofd. Jan en alleman is nu maïs aan het planten om aan de vraag van China en andere opkomende landen te kunnen voldoen. 1/3 is export en de export groeit, maar misschien dit jaar niet omdat de groei in China zo laag is (8%, niet direct een reden om wat meer op een houtje te gaan bijten). Men begint een beetje bang te worden dat de maïsprijzen wel eens zouden kunnen gaan dalen (onzeker, wie weet willen de Chinezen hun varkens toch voederen en wie weet wordt el niño ernstiger dan gedacht). Het inkomen van de boeren zou kunnen dalen en dan blijft er minder geld over om land te kopen. De afgelopen tien+ jaar is het inkomen van de boeren als een raket gestegen en daarom konden de grondprijzen zo stijgen, maar via overheidsbezuinigingen en kennelijk een verwachte bestrijding van Amerikaanse obesitas is men even wat benauwder voor verdere stijging van de grondprijzen. Een andere reden voor pessimisme is dat de boeren in de corn belt states overwegend oude mannetjes aan het worden zijn (55% is 65+) en hun grond gaan verkopen in plaats van het in de familie te houden.

bevolkingsopbouw VS: 45-72 jarigen flink toegenomen in laatste volkstelling

Sober Look had een plaatje gemaakt van de bevolkingsopbouw van de VS bij de laatste twee volkstellingen, die van 2000 en 2010.
Je ziet bijna geen toename van het aantal mensen boven 72, dat ouder worden, langer leven is toch niet zo best gegaan in de VS.
Daaronder zitten de babyboomers en die zorgden voor een grote stijging van de 45-72 jarigen. Dat zet door. Je ziet het aantal mensen per bouwjaar na 1945 ineens enorm toenemen. In de VS is de bevolingskegel beter dan in Europa. Van 0 tot 66 jaar zijn er ongeveer even veel mensen per jaargang. In Europa zie je dat het aantal 45 minners een stuk kleiner is dan de 45-66-ers.

In de VS zie je zelfs rond de 20 een nieuwe kleine uitdijing (een deel van de echo baby boom).
De komende jaren gaat de vergrijzing ook in de VS toeslaan, maar minder dan in Europa. Pas als de babyboomers 80 worden, dan krijgt de VS een probleem vanwege de hoge zorgkosten. In Europa komt het probleem al eerder in landen als Griekenland, Duitsland die naast hun slechte demografie ook nog eens geen grote pensioenfondsen hebben.

China ook grootste in gokken

De casino's in Macao doen heel wat betere zaken dan hun kleine broertjes in Las vegas. Sinagpore draait ook aardig, maar dat zijn tenslotte ook Chinezen.
Van de week liet ik al zien dat China de grootste voedelconsument is, het meeste M2 heeft, de balans van de Peoples Bank of China is de grootste van de wereld en met gokken, ja dat wordt straks met grote voorsprong nummer 1.

China regelt de geldgroei in de wereld

China is dominant geweest in de wereld in de laatste jaren voor de geldgroei (M2). Soms komt wel de helft van de M2 groei van de wereld uit China. China heeft nu meer M2 dan de VS, Europa of Japan (de omloopsneleheid van M2 is lager in China en Japan).
In 1990 had Japan de grootste hoeveelheid M2.
De afwzakking van de geldgroei in China naar slechts 12% was een serieuze aanval op de groei van de wereldliquiditeiten.
De Zhou put (baas PBoC) is belangrijker dan de Bernanke put voor  heel wat landen en toch heeft iedereen het erover wat Bernanke aan het bekokstoven is, terwijl we juist demonstraties zouden moeten organiseren tegen een te krap monetair beleid van Zhou. Hij lijkt nu zijn leven te beteren, maar zijn geldgroeidoel van 14% voor M2 is erg bescheiden. Als dan ook nog eens de yuan niet in waarde stijgt, waar blijft de poen dan om de grondstoffenprijzen door het dak te jagen?

bron plaatje:

http://ftalphaville.ft.com/blog/2012/04/17/963261/thats-governor-zhou-to-you/

Stijging initial claims houdt stijging SP500 tegen

De S&P500 loopt de laatste jaren hand in hand omgekeerd met de initial claims voor werkloosheid. Nu de initial claims niet langer aan het dalen zijn, kun je daarom verwachten dat de S&P500 moeite zal hebben verder te stijgen.

Winstresultatenseizoen VS verloopt goed

De winstlijnen voor 2012 en 2013 buigen omhoog na een flinke val. Normaal is een geleidelijke daling na een overoptimistische start. Kennelijk is men overpessimistisch geworden over de winsten en moet men corrigeren richting normaal overoptimistisch.

Die ombuiging komt niet helemaal als verrassing uit de lucht vallen. Winsttaxaties zijn stroperig en nemen veranderingen van de ISM en Chinese PMI slechts langzaam tot zich: men doet er zo’n drie maanden over om een en ander goed af te wegen. Het tegenvallen van de Citigroup Economic Surprise Index geeft aan dat die stijging van de winstverwachtingen niet lang door gaat zetten. De zorgen over hoge winstmarges zijn een beetje weg aan het ebben, maar de zorgen over de groei van de revenuen niet.

78 van de 500 bedrijven van S&P rapporteerde, 22% van marktkapitalisatie. 79% van de winsten vielen mee (77% is normaal, de meeste bedrijven weten analisten er wel van te overtuigen dat ze hun winstverwachtingen vlak van te voren niet te hoog moeten maken), maar Bianco merkte terecht op dat wel gebeurde na fikse neerwaartse bijstellingen. We zijn nu al blij met +4%, terwijl we half 2011 nog aan +12% zaten te denken. Dat verval van 12 naar 4% is meer dan gebruikelijk. Per saldo draait het erom of die buiging van de winstlijnen doorzet: dan kun je op fundamentele gronden positief op de S&P zijn.

Schotland Blutland of Vakland (Economist/Optimist)

The Economist met een berenkaart van Schotland als skintland (Blutland) na onafhankelijkheid. Ze zouden slechter af zijn daarna, ook als ze de olie-inkomsten voortaan in eigen zak steken (daar is The Economist kennelijk erg benauwd voor). Ze zien Edinborrow al als zusterstad van Athene en in Glasgone slaat verarming toe net als in Arebroke, Poortree als nieuwe hoofdstad van het eiland Skye, langs Loch Less, rampspoed in Inveruin. Pessimisme in Aberdown en William Wallace (Braveheart) komt voortaan uit Stalling in plaats van Sterling.

Dan is er de optimistische versie, Schotland is een vakland. Skye is the limit, William Wallace komt nu uit Dollars (of dat nu zo geweldig is, het pond sterling is misschien wel beter). Het past beter bij de noden van de huidige kenniseconomie.


bron: The economist en https://twitter.com/#%21/5ilverback/status/191261085603610625/photo/1

Dreigende nationalisatie van YPF laat weer eens de risico’s van Opkomende Markten zien: lijstje met 10 grootste nationalisaties grondstoffenproducente

In Argentinië trok mevrouw Kirchner weer eens de stoute schoenen aan met haar besluit om het oliebedrijf YPF (what is in the name; het staat voor Olievelden van de Staat) te nationaliseren, af te pakken van Repsol, het toch al zo geplaagde Spaanse olieconcern. De cartoonisten grepen hun kans via het plaatje waarbij Rajoy losgeld vraagt voor Messi.

Zo word je weer met je neus op de feiten gedrukt: Emerging Markets hebben extra risico's.
De FT had gisteren een lijstje met grote nationalisaties van olieconcerns/ grondstoffenproducenten na de Tweede Wereldoorlog:
1. Mexico dat alle oliebedrijven nationaliseerde vanwege de angst van Salinas dat de oliemagnaten via de CIA erop uit waren om hem af te zetten. Pemex ontstond en de gebrekkige technologie sindsdien is een van de belangrijkste redenen waarom de oleirpoductie van Mexico terugloopt en er zo weinig nieuwe olievelden worden aangeboord.
2. Iran dat onder Mossadeq in 1951 Anglo Iranian (nu BP) nationaliseerde
3. Codelco, de grootste kopermijn in de wereld die door Allende in 1973 werd genationaliseerd. Als dank zette de CIA hem af en bracht Pinochet in het zadel, die Codelco overigens niet denationaliseerde.
4. Libië vond in 1971 dat BP maar eens af moest zien van het Sarir veld. Dat vond navolging in 1972 bij Saddam hoessein en ook Aramco kwam op vergelijkbare ideeën, maar nationaliseerde wat eleganter.
5. Fidel Castro legde beslag op alle Amerikaanse suikerplantages/ raffinaderijen etc. in 1959. Tot op de dag van vandaag is het de CIA niet gelukt Fidel een kopje kleiner te maken.
6. In 2007 vond Chavez het welletjes met de Orinoco belangen van Exxon Moblie en Conoco Philips
7. Yukos werd door Putin cadeau gedaan aan Rosneft vanwege snode plannen politiek actief te worden en de belangen van Putin te schaden. Yukos vond dat ze voor $100 miljard benadeeld werden.
8. Evo Morales hield woord en nationaliseerde de olie- en gasbelangen toen hij aan de macht kwam in 2006
9. Ecuador naastte de belangen van Occidental, ter waarde van slechts ca $ 1 miljard
10. In 1956 nationaliseerde Nasser het Suez kanaal in ‘Operation Dignity and Glory’

Pensioenakkoord en de rijkrekenrente

Het meeste aandacht krijgt het knutselen aan de hoogte van de rekenrente en hoe zeker straks een pensioen moet zijn. Moet dat pensioen zo veilig mogelijk zijn in nominale termen of in reële termen?

Enkele van de laatste gedachtespinsels van de commissies:
Hierbij zijn voor FTK1 de eerste twee stappen relevant en voor FTK2 ook nog stappen drie en vier:
1. Nominale swapcurve als vertrekpunt
2. Ultimate Forward Rate (UFR) van 4%. Lineaire interpolatie van de rentecurve vanaf 15 jaar tot 25 jaar en daarna constant op 4%
3. Afslag voor indexatie. Fondsen dienen de Break-Even-Inflatie curve (BEI: verschil nominale swapcurve – reële swapcurve) in mindering te brengen voor 100% dan wel gedeeltelijk (afhankelijk van de ambitie)
4. Tot slot kunnen fondsen een spreadcurve optellen als weerspiegeling van het risicoprofiel van het fonds. Fondsen kunnen kiezen uit 4 varianten (variërend van 0,5% tot 2%)

(uit een notitie van mijn collega Jitzes Noorman, die ook opmerkte: Duidelijk is dat de politieke lobby van APG alsook ouderen aan de winnende hand zijn (blijkens risico-opslagen, UFR, het niet verplicht stellen van LAM, etc.))


De UFR is het hulpmiddel om de rekenrente op te krikken richting een rijkrekenrente. Hoe hoger je die maakt en vooral bij de ultralange looptijden, des te meer besteel je de jongeren ten gunste van de dames achter de geraniums.

Ik vind dat een beperkt hogere rekenrente geen bestelen van de jongeren hoeft te zijn. ALM studies laten zien dat je op basis van historische cijfers en economische theorie (op lange termijn hoort de rente op staatsleningen gelijk te zijn aan de gemiddelde nominale groei van het BNP en aandelen brengen op lange termijn gemiddeld het dividendrendement op plus de winstgroei die ongeveer gelijk hoort te zijn aan de nominale groei van het BNP etc.) op beleggingsrendementen gaat uitkomen voor een beleggingsportefeuille van een pensioenfonds die al snel 2% boven de swaprente uitkomt. Je kunt dan over een lange periode uitrekenen eventueel op basis van prudente cijfers, zoals dat de rente tig jaar zo laag blijft als nu via oneindige manipulatie van de centrale banken, dat de kans dat je een bepaald rendement behaalt van x% boven de rekenrente 80% is.

In een stelsel met solidariteit lijkt me dat streng genoeg. De jongeren zitten dan in 80% van de gevallen aan de goede kant en de ouderen worden dan in 80% van de gevallen dus bestolen. De huidige pers van dat nog steeds oneerlijk, zij willen liever een kans zien van 99,9% dat de ouderen niet krijgen waar ze recht op hebben, door te stellen dat alleen de swaprente voldoende prudent is.

Pensioenen zijn onzeker (vooral reële in het huidige nominale toezichtskader) en daar hoort geen 99,9% zekere rekenrente bij, dan moet je een onbetaalbaar duur verzekeringscontract kopen (dat kan, daar kun je voor kiezen, veel mensen zijn voldoende bang gemaakt dat ze hier ontzettend veel voor over hebben).
Bij enige reële ambities, de wens een en ander betaalbaar te houden en niet te grote afhankelijkheid van de rente in de tien jaar voor je pensioen (dan bouw je heel veel rechten op, dan ben je het meest kwetsbaar voor een lage rente) kun je beter een pensioenfonds hebben dat rendementen enigszins glad strijkt via buffers.

Je hebt uiteraard meer buffers nodig als je niet alles belegt in de veiligste vastrentende waarden en swaps. Een van de redenen is het langlevenrisico. Het zit er dik in dat men ouder wordt dan nu in de sterftetafels staat. Dat is onzeker, maar gezien de enorme technologische vooruitgang op medisch gebied van de laatste tijd, lijkt de kans hierop groot. Dit gaat vooral de verplichtingen in de verre toekomst, die van de jongeren dus, beïnvloeden. Over de rug van de ouderen gaat dat nu gefinancierd worden door uit te gaan van een te lage rekenrente waardoor hun nu opgebouwd pensioenvermogen meer op gaat brengen dan ze aan uitkeringen gaan terugzien.

D.w.z. je hebt een rekenrente nodig die prudent uitkomt boven de huidige door centrale banken naar beneden gemanipuleerde rente. Dan besteel je de ouderen niet te veel en begunstig je de jongeren nog steeds.

N.B. In de solidariteit zijn de ouderen altijd bevoordeeld geweest in de geschiedenis. Bij een omslagstelsel is dat zelfs 100%. Bij een kapitaaldekkingstelsel kan dit 0% zijn of zelfs negatief. De pensioenpremies van oudere actieven zijn te laag vergeleken met de jongeren (je bouwt met een vast percentage van je loon bij defined benefit een bepaald zelfde aanspraak op, of je nu 24 bent (en nog ca. 45 jaar rente op rente krijgt) of 64 (en nog 1 jaar rente op rente krijgt). Die gemiddelde doorsneepremie is discutabel, maar daar heeft men het nog niet erg over.

Tupac hologram gaat optreden

Technologische ontwikkelingen zijn duidelijk in een versnelling geraakt de laatste tijd. Apple brengt het ene na het andere succesnummer op de markt. Laptops moet je even niet kopen vanwege de gigantische vooruitgang in de komende maanden met speciale Intel chips en Windows 8. Touchscreen is dan helemaal normaal.
Ik blogde al over 3D printing en dat gaat in reuze vaart, vooral ook in de medische wetenschap (printen van geneesmiddelen en protheses kwam de laatste dagen flink in het nieuws).

Maar het optreden van Tupac van de week voor een massa poppubliek , overleden in 1996, maakte pas echt de blits, nu als hologram. Men gaat vele optredens plannen met Tupac als hologram (en vele anderen).De Wereld Draait Door gaf er uiteraard veel aandacht aan: natuurkundigen zaten geduldig uit te leggen hoe je het beeld kon krijgen door het over elkaar heen schuiven van geribbelde foliebladen; hierdoor krijg je spectaculaire beelden; er openen zich geheel nieuwe mogelijkheden voor seances van nep mediums met overleden personen.
Ook de Wall Street Journal ging uitgebreid in op het postume optreden van de rapper Tupac. Voorlopig is het maar een 2D plaatje dat optreedt (wel met 3D uitstraling door de techniek zoals het plaatje uit de WSJ aangeeft), maar desalniettemin is het erg spectaculair. Alle beelden zijn met enige moeite te creëren en straks kun je je al verheugen met bijvoorbeeld Brad Pitt en/of Angeline Jolie op je bank thuis met een opgenomen vriendelijk praatje voor jou (voorlopig is het een beetje prijzig, Tupac kostte meer dan $100.000).

In de niet te verre toekomst ga je als hologram optreden op zakenreis in plaats van de videoconferentie.

Pensioenakkoord: meer vrijheid maar solidariteit verdwijnt

Vanmiddag ben ik naar een lezing van Tzjitzes Hulshoff geweest van de VBA over het pensioenakkoord in het Rosarium. Wat een chaos is het pensioenakkoord aan het worden. Alles begint onzekerder te worden dan het toch al is.

Allerlei discussies komen los. Moet je een nominaal pensioen zo veilig mogelijk stellen, zoals in de huidige richtlijnen van het financieel toetsingskader (FTK) voor pensioenfondsen gebeurt. Of is alleen maar een reëel pensioen de juiste opstelling zoals de commissie Frijns in een heropvoeding van de pensioendeskundigen duidelijk maakte (en zoals de aanwezigen in het Rosarium steunden in een bijna Albanese meerderheid).

Is De Nederlandsche Bank te streng bij de controle op het FTK en belemmert men zo het herstelvermogen van pensioenfondsen? De zaal vond van wel.
Moet je het pensioenakkoord aangrijpen om de kortingen op de pensioenuitkeringen terug te draaien? Nee, vond dezelfde Albanese meerderheid. Ik hoorde niet bij die meerderheid: de rekenrente is gewoon te laag, het werkelijk te behalen rendement is met minstens 95% kans hoger op lange termijn dan die rekenrente als je er historische cijfers bijhaalt. Dat lijkt me genoeg als je in solidariteit gelooft.
Die solidariteit is de afgelopen paar jaar plotseling zwaar onder druk gekomen. De discussie over het pensioenakkoord en de bijbehorende berekeningen door het CPB zijn in onduidelijk vaarwater gekomen sinds de regering als opdracht heeft meegegeven dat er geen intergenerationele overdrachten mogen plaatsvinden.

Zelfs tot caissières in de supermarkt is doorgedrongen dat de ouderen op schandelijke wijze de jongeren zullen gaan bestelen, zo merkte Hulshoff op. Praten over pensioenen is tegenwoordig in en hij vindt nu zelfs een gewillig oor bij zijn echtgenote terwijl die vroeger zo snel mogelijk het gesprek met liefdevol tact op een belangrijker onderwerp wist te brengen. Pensioenfondsen gaan zich roekeloos rijk rekenen tegen de huidige historisch lage rentes met een kleine opslag en dat allemaal over de rug van caissières en andere hard werkende mensen. Die profiteurs achter hun geraniums willen voorkomen dat hun pensioenen worden gekort, pure diefstal van de caissières en dat na jarenlang klaplopen met hun VUT-uitkeringen zonder bijstortingen omdat ze veel te lang blijven leven, zo hoort men in de wandelgangen van de supermarkt.

Dat overboord zetten van solidariteit is curieus vind ik. Het is het hart van het pensioenstelsel op basis van kapitaaldekking, het bestaansrecht. Het gladstrijken van tijdelijk slechte beleggingsresultaten is een groot goed, het helpen van weduwen en wezen is een groot sociaal goed. De huidige rente is lager dan de nominale groei van het BNP en een rendement dat hier niet bovenuit komt vernietigt het bestaansrecht van een pensioenfonds. De theorie heeft uitgevonden dat sparen in zo’n situatie uit den boze is en pensioenuitkeringen dan beter uit een omslagstelsel kunnen komen (alleen de vergrijzing rechtvaardigt nu het bestaan van een pensioenfonds zo beredeneerd, als je niet gelooft een rendement hoger dan de rente te kunnen behalen).

Wat gaat er gebeuren als het pensioenakkoord werkelijkheid wordt, ondanks de verhoging van de pensioenleeftijd? Dan komt er volgens Hulshoff meer vrijheid over het invullen van pensioenbeleid en beleggingsbeleid. DNB wordt minder streng, maar AFM wordt strenger. Het pensioenleven wordt er niet eenvoudiger op. Beleggingstechnisch ziet Hulshoff dat men meer wil beleggen in swaptions, hoe erg DNB ook tegenstribbelt. Het beleggingsbeleid zal dynamischer moeten worden, meer afhankelijk van risico en waarde van beleggingen.

Discussies over het pensioenakkoord zijn nogal onevredigend tot nog toe, maar helaas wel onvermijdelijk. Ik ga in een volgende post nog wel in op het vermeende bestelen van ouderen dankzij het pensioenakkoord in de toekomst.

Amerikaanse retail sales (te) sterk

Na een lusteloos eind van 2011/januari 2012 geven de consumenten hem weer van katoen in de VS. In februari en maart waren de detailhandelsverkopen heel sterk en april lijkt ook sterk te worden. De Amerikaan rijdt gewoon wat minder in een stuk zuinigere auto's , stookt wat meer goedkoop aardgas en houdt nu wat dollartjes over om te consumeren.

De trendgroei van de detailhandelsverkopen lijkt een heel klein beetje te gaan stijgen. De ISM heeft de sterkte van de retail sales (de beste proxy voor de finale vraag) nog niet helemaal goed doorgegeven en dat biedt tegenwicht tegen de neerwaartse invloed straks van de niet meer dalende intial claims (de andere proxy voor de finale vraagontwikkeling) voor werkloosheid. De ISM lijkt daardoor nog iets te gaan stijgen, maar vanaf juni/juli lijkt er een niet erg grote daling te komen.

Het slechte nieuws is dat de rode stippellijn in het plaatje van Benderly (nu Applied Global Macro Research) te ver boven de blauwe lijn is gekomen. Je kunt daarom vol vertrouwen voorspellen dat over enkele maanden de rode stippellijn gaat dalen tot onder de blauwe lijn (en dan kermt men weer over de nakende dubbele dip in de VS die verergerd gaat worden door het fiscale ravijn waarin Amerika stort in 2013 volgens Strategas).

ZEW: Duitser trekt zich niets aan van Spaanse benauwdheid

De ZEW hield zich weer kranig. Men stelt vaak dat de ZEW gewoon meeloopt met de DAX, maar het zegt toch wel wat over de economische groei en de stijging van de beurzen. het is een echte leading indicator (net als de beurs).
Duitsland exporteert zich uit de crisis via zijn auto's en kapitaalgeoderen.

banengroei per sector voor en na 2009 in VS

Het plaatje laat de banengroei zien voor en na 2009 per sector en hoe groot zo'n sector is. De bouw en eigenlijk toch wel verrassend de (locale) overheid zijn de grote verliezers sinds 2009. Ook de financiële sector was zwak.
Auto's, professionals en uitzendkrachten zijn de grote relatieve winnaars sinds 2009. De gezondheidszorg was en is de grote banenmachine.

bron: Atlanta FED
http://macroblog.typepad.com/.a/6a00d8341c834f53ef016764261d7e970b-800wi

Spaanse banken lenen er lustig op los bij ECB, veel extra door LTRO3

De Spaanse banken deden de markten schrikken met hun extra beroep op de ECB van € 163 miljard. De trekkingen van Spaanse (en Italiaanse) banken zijn duizelingwekkend snel aan het stijgen. Die laatste stijging is door Sober look ontleed: 70 van de 163 miljard kwam door inzet van de drie jaars deposito's, 20 miljard kwam door te veel lenen door de Spaanse overheid, meer dan ze nodig hadden, omdat de rente zo voorspoedig daalde en de Spaanse overheid hier heel erg van profiteerde door extra te lenen en zo een kasoverschot kreeg. Zo'n 55 miljard kwam door gewoon door de experts al verwachtte extra benodigd target2 geld.
Het andere plaatje laat de snelle stijging van het percentage slechte leningen van Spaanse banken zien. De onroerend goedprijzen zijn de laatste tijd versneld aan het dalen en de buffer is weg bij heel wat hypotheken, dus die stijging lijkt nog wel even door te zetten. Spaanse banken hebben extra kapitaal nodig.

bronnen: Catalpa en Sober Look (

Samenvatting financieel economisch nieuws van 9-15 april

De zorgen overheersten de afgelopen week, maar de bijbehorende uitleg stemde milder.
De groei van het BNP in China zwakte op jaarbasis af naar 8,1% (7,2% geannualiseerd voor het eerste kwartaal, nominaal was het veel lager), waar men eerder 8,4% had gesuggereerd. Geen blije gezichten, maar dat veranderde toen enige beren zoals Nomura vonden dat het dieptepunt in de groei was bereikt en men de groei voor de rest van het jaar naar boven moet bijstellen op betere geluiden over kredietgroei, geldgroei en de onroerendgoedmarkt (ik gehoorzaam ook maar, groei boven 8% zit er dik in waar ik eerst eerder aan een tijdje 7,5% dacht).
In de VS vielen de initial claims voor werkloosheid tegen en de daling is er flink uit (geen goed signaal voor de ISM). Het vertrouwen van het midden- en kleinbedrijf (NFIB) daalde onverwachts. Maar daar stond een erg meevallend handelstekort tegenover (minder importgroei), waardoor men als een haas de groei voor het eerste kwartaal zo’n 0,5% naar boven zond richting 2,5-3%. Het bracht de Economic Surprise Index onverwachts weer in de plus in de VS (in Europa daalde dat ding wel verder).
De fors naar beneden bijgestelde winstverwachtingen over het eerste kwartaal werden voorlopig mooi overtroffen en de winstbijstellingen voor de winsten in 2012 en 2013 gaan weer omhoog in de VS. Dat is een probaat middel om grote koersdalingen tegen te gaan.
De inflatiecijfers in de VS waren redelijk, als verwacht (0,2% kerninflatie, daar ligt de FED niet echt wakker van al kom je zo wel boven de gewenste 2% uit).

Europa was vooral onder de indruk van de € 316 miljard die de Spaanse banken moesten trekken op de ECB, voorwaar geen teken dat men op eigen kracht de eurocrisis kan overleven en een bevestiging dat er extra kapitaal voor de Spaanse banken moet komen. Het overschot op de Duitse lopende rekening liep behoorlijk op en het tekort van Frankrijk een beetje. De daling van de industriële productie in Italië zwakte flink af. In het VK werd de RICS House Price Balance minder negatief.

De Noorkoreanen blijven verstoken van de extra voedselhulp nu ze hun langeafstandsprojectiel wisten te lanceren dat snel uit elkaar spatte. Eens kijken wat Un kan doen om het eeuwfeest van zijn grootvader niet verder in de soep te laten lopen.

Santorum gaf er eindelijk de brui aan en niets, ook Seamus niet, kan nog verhinderen dat Romney de uitdager van Obama gaat worden.
De verkiezingen in Frankrijk blijven spannend, de opmars van Sarkozy om zijn achterstand op Hollande weg te werken, viel even stil.

De Titanic is nu precies 100 jaar geleden gezonken, misschien is dat de reden waarom de oude post “zit Bernanke op de Titanic” uit 2010 al weken zo merkwaardig populair is, al is hij wel nog steeds erg actueel.

waarom zijn goudmijnen zo goedkoop?

In de Barrons'breekt Abelson een lans voor goudmijnaandelen (Up and Down Wall Street
| SATURDAY, APRIL 14, 2012 A Golden Opportunity). Hij bevindt zich in goed gezelschap. Er is een overdaad aan gerenommeerde beleggers/ hedgefunds die goudmijnaandelen vreselijk goedkoop vinden.
Die hebben de laatste tijden geen plezier beleefd aan goudmijnen. Ze zijn al een hele tijd achterlijk goedkoop en willen maar niet mee omhoog met de goudprijzen.
Men heeft liever het fysieke goedje, men vertrouwt eigenlijk zelfs de ETF-jes niet die in goud beleggen, dadelijk kunnen ze niet leveren en er zijn allerlei andere vrezen. Dat wil men niet, men wil goud omdat je niets wil vrezen.

Bij beleggen in grondstoffen is het overigens heel normaal dat de bijbehorende grondstoffenaandelen zich maar weinig aantrekken van hun grondstofprijzen. Maar bij goudmijnaandelen loopt het wel de spuitgaten uit en het is de laatste tijd alleen maar erger geworden. Dat heeft heel wat bulls zo teleurgesteld dat ze toch maar afscheid namen van hun goudmijnen. Het sentiment is voor de vierde keer in ruim een jaar netto erg bearish en daar klampen de bulls zich nu aan vast. De goudmijnfabrikanten puilen uit van de cash en zijn langzaam bezig elkaar op te kopen. Daar liggen de lage koersen niet aan.
Wel aan de voorkeur voor het fysieke product en de veel grotere volatiliteit van goudmijnen dan van goud, de onbetrouwbare volging van de goudprijs en het neerwaartse momentum.
In het hieronder aangehaalde artikel wordt het nog eens netjes besproken. Vooral het argument dat goudmijnen weer wat bijtrekken op de goudprijs als de volatiliteit is afgenomen vond ik een goed argument om wat positiever op goudmijnen te worden.
Na zo veel underperformance ben ik er nog steeds niet gerust op dat goudmijnaandelen eindelijk eens iets leuks laten zien, maar wie weet.

bron:Where’s the Beef for Gold Equities? By Frank Holmes
http://advisorperspectives.com/commentaries/global_041312.php