Jaap van Duijn over de Kondratieffgolf

Bij de jaarlijkse vergadering van de Kondratieffgroep van het VBA (Ballendux, van Duijn, Menco, de Vaan, Vermeulen, van de Voort, Willemsen) gaf Jaap van Duijn de aftrap.
Hij zag de huidige vijfde Kondratieffgolf, die volgens hem sinds 1992 in het goede deel van de opgaande fase zit, erg lijken op de derde Kondratieffgolf die na 1892 in een vergelijkbare fase zat.
In de derde, beginnend met de voorspoedperiode van 1892, zag je de opkomst van elektriciteit, een veel grotere uitvinding dan de trein. Ook auto’s kwamen op.
In de vijfde lange golf zie je ICT, net zo belangrijk en doordringend tot iedere uithoek van de economie.

De paniek van 1907 zag hij als overeenkomstig met de Kredietcrisis in 2008. (Daar ben ik het mee eens, dat beschreef ik al in ons boek. Recent heb ik nog een update laten zien van de vergelijking 1907 en verder met 2008 en verder).

Hij denkt dat Charles Nenner wel eens gelijk zou kunnen hebben dat 2013 een heel moeilijk jaar gaat worden, waarin de cycli instorten. Charles Nenner, die op het ogenblik in IEX gevolgd wordt (follow the Nenner; dat doet van Duijn dus ook een beetje), is niet voor niets zo lang ingehuurd door de hedgefunds van Goldman Sachs en heeft daar veel geld mee verdiend (en ook weer weggegeven aan goede doelen). Een en ander zou vergelijkbaar zijn met 1914, er zou een (handels)oorlog kunnen ontstaan na 2013.

De hoge groei na 1992 komt door de ICT Revolutie en de opkomst voor China. In de vijfde golf is China het leidende land, tegen Japan in de vierde Kondratieffgolf.
Wereldwijd is de economische groei hoog door de hoge groei van de opkomende landen.
Dat de groei in Europa en Japan laag is, dat is iets dat te verklaren is uit de vorige lange golven: de landen die het goed deden in de vorige golf (in de vierde aanvankelijk Europa dat het veel beter deed dan de VS en daarna Japan dat enorm groeide) doen het in de golf erna slecht. Zie bijvoorbeeld Engeland in de derde golf toen Amerika doorslaggevend werd en de vierde golf waarin Amerika het wat langzamer aan deed vergeleken et continentaal Europa. Dat achterblijven van Europa kan nog lang duren. Dat dreigt volgens hem lang te duren, misschien net zo lang als het stilstaan van Nederland na 1700. Tot 1780 bleef Nederland wel het rijkste land overigens. Dus na ongeveer 2013, misschien wat later, dat hangt af van de kracht van China, komen we in het neergaande deel van de lange golf.

De zware crisis in VS/ Europa zaait twijfel, of neergang niet in 2007 is begonnen (of in 2000).
Daar China de toon aangeeft in vijfde golf is, is de welvaartsgroei aldaar toonaangevend voor de vijfde Kondratieffgolf. Het is niet zo raar dat de smaakmaker van de vorige golf (Japan en aan de start van de opgang in de vierde golf Europa) het nu slecht doen. Na de explosie van innovaties in de jaren 90 doet de VS het wat minder.
Het model van de S-curve zorgt voor vlakke ontwikkelingen, stagnatie, in de rijke landen die eigenlijk zo gek niet is voor houdbaarheid leefklimaat wereld.

De leidende natie verschoof in de Kondratieffgolven van het VK (de eerste en tweede) naar de VS (de derde) naar Japan (de vierde) en nu naar China (de vijfde).
China eist weer de plaats op die het voor 1800 had (straks idem voor India). Eens in de vijfhonderd jaar zie je een verschuiving van de macht van west naar oost en andersom. Dat lijkt nu opneiuw te gebeuren.
Wereldwijd is de groei sinds 2003 zeer hoog, alleen in het Westen vaak niet.

De beurs loopt ongeveer een juglar (golf van de vaste investeringen die ongeveer 7 tot 12 jaar duurt) vooruit op de goede tijden: In 1942 begion de beurs te stijgen en in 1949 braken de goede tijden aan die tot 1973 duurden. Vanaf 1965 daalden de reële beurskoersen al. In 1982 volgde het grote koersherstel met vanaf 1992 betere economische groei (hiermee ben ik het nniet eens, Azië ging nog niet zo goed in 1992 (Japan slecht en Aziëcrisis in 1998; China nog niet belangrijk genoeg om wereldgroei te trekken); Europa ging niet goed en de VS ging alleen goed van 1995-2000).

Demografie is belangrijk voor de groei. Die is negatief voor Europa en Japan en straks ook voor China. In de VS is de demografie gunstiger. Van de belangrijke landen is die van India voorlopig het gunstigste.

De uitputting van grondstoffen is een groot probleem in de komende jaren.

De zware crisis in VS/ Europa zaait twijfel, of neergang niet in 2007 is begonnen (of in 2000). Maar zoals gezegd, de opkomst van opkomende landen is dominant.

Van Duijn vindt dat je niet in obligaties moet beleggen (de AFM kan beter wijzen op het risico van koersverlies op lange obligaties dan op het verlies bij speculatie in goud). Onroerend goed is selectief in orde, maar aandelen zijn het beste. Vooral aandlen van opkomende landen zullen het goed doen. Dat evangelie verkondigt hij overigens al jaren.