23 augustus 2014

De Beleggingsnota 1991

Het is weer de tijd voor het schrijven van de Beleggingsnota voor volgend jaar. Het is de 35ste voor mij.
Achter een stapel oude tijdschriften kwam vandaag ineens de Beleggingsnota 1991 vandaan, dat was de 11de jaargang.

Wat dacht ik eind 1990? Wat adviseerden we toen aan de pensioenfondsbesturen?

We konden behoorlijk tevreden terugkijken op de visie van vorig jaar. Er was een en ander misgegaan met beleggingen in 1990 door die ellendige Saddam Hoessein die nu zo node gemist wordt. We hadden gewaarschuwd dat het een moeilijk jaar zou worden met grote kans op een flinke daling van de beurzen en, zoals in die tijd dan onvermijdelijk, een stijgende rente. We hadden veel aandelen verkocht in 1990 en cash opgebouwd en minder in vastrentende waarden, voorsorterend op de hogere rente. We waren wel vergeten ook flink het mes te zetten in aandelen onroerend goed die onze pensioenfondsen toen in grote mate bezaten en dat was eigenlijk het enige minpunt.

Er was nog geen gedoe met rentederivaten. We belegden nog in onderhandse leningen, want daar kon je zo mooi mee voorbeleggen (je wist wanneer je pensioenpremies binnenkwamen en door de lagere korte rente kon je daardoor de lening niet tegen 100% kopen, maar tegen bijvoorbeeld 99%; het was in de jaren daarvoor gebruikelijk geweest dat je de hele inkomensstroom zo ongeveer een jaar vooruit belegde; dat had flink opgeleverd, maar ondnaks dat raakte het in ongebruik, men belegde niet meer in die illiquide dingen, men kocht alleen nog maar obligaties). Dat hadden we overigens in 1990 niet gedaan vanwege de rentevisie.

Er waren in 1990 nog andere problemen dan de Golfoorlog. Er was een heuse bankencrisis in de VS die veel slechte leningen op o.a. vastgoed hadden. Dat zou later een belangrijke reden worden voor de  eerste ‘jobless recovery’ in de VS na de oorlog. En Japan raakte definitief in de versukkeling, al hadden we dat toen nog niet door (al kan ik me nog wel herinneren dat René Willemsen ons uitgebreid waarschuwde naar aanleiding van een congres waar Nakasone, net daarvoor premier van Japan geweest, gezegd had dat het afgelopen moest zijn met die ongebreidelde groei van de schulden en overinvesteringen. Japanners doen altijd braaf wat de overheid ze voorhoudt en dus moest je inpakken. Maar we konden niet geloven dat Japan zich vrijwillig in de versukkeling zou storten).

Maar de goede trends hadden toch de overhand volgens ons eind 1990. De val van het communisme zou wonderen gaan doen voor de wereldeconomie, hele delen van de wereld zouden productief worden en er zou een peace dividend komen (dat kwam er ook, in  de Clintonjaren kon er daardoor zelfs een overschot op de begroting van de overheid komen). Het Midden Oosten zou stabieler worden na de golfoorlog (ach, er verandert soms maar weinig, maar na 1991 zag je tijdelijk enige verbetering), je zag voortgang met de Europese eenwording, afbraak van handelsbarrières, nieuwe afzetlanden. Maar we oordeelden wel dat we in een chaotisch scenario zaten met de mogelijkheid van extreme koersontwikkelingen naar boven en beneden.

 De kaart van de Kondratieffgolf zat reeds in de Beleggingsnota 1991. Kun je nagaan hoe veel steun dit geweest is voor het beleggingsbeleid. Overigens dreigt de kaart niet in de Beleggingsnota 2015 te komen, terwijl de voorspellingen voor de aandelenkoersen toch prima waren.

We redeneerden vanuit een vaste reële rekenrente van 4%. Matching van de beleggingen met de verplichtingen was toen nog heel nieuw en moest uitgebreid uitgelegd worden. Die 4% reële rekenrente kon je eigenlijk alleen maar halen met een belegging van 70% in zakelijke waarden stelden we. Daarom was heel weinig in zakelijke waarden beleggen gevaarlijker dan heel veel. Wij stelden 60% voor. We vonden dat beleggen in Nederland en de veilige EMS-landen als Duitsland toen relatief veilig was en er maxima moesten worden gesteld aan buitenlandse beleggingen Van de aandelen zat toen 35% in Nederland!). Als je meer dan 20% buitenlandse beleggingen had, dan moest je die toch echt afdekken voor valutarisico.  Er werd zonder meer vanuit gegaan dat je altijd zou kunnen indexeren en van afstempelen had al helemaal niemand gehoord…

Geen opmerkingen:

Een reactie posten