Er beginnen nu de nodige verhalen los te komen over de vergelijking van de rentestijging nu met die in 1994.
ASR stelde dat er nu veel overeenkomsten zijn met toen: de economische indicatoren verbeterden ineens (ISM orders vloog omhoog), het tweede herstel na de recessie van 1990-1991 kwam op gang in de VS (net als nu). Na de recessie voerde de FED een zeer royaal monetair beleid, o.a. om het bankwezen dat enorme klappen had gekregen van de onroerend goed crisis begin jaren 90, te laten herstellen (net als nu).
De markt was eind 1993 totaal niet voorbereid op een verkrapping van het monetaire beleid (net als nu). De economische cyclus gaf echter aan dat het nodig was (nu is dat nog niet nodig, maar QE2 zou kunnen tegenvallen)en Greenspan begon te verkrappen. De rentestijging die volgde was overdreven, maar voor een groot deel wel terecht. Ondertussen herstelde de economie verder, kwam er zelfs een doorbraak naar een tijdperk van structureel hogere productiviteitsstijging in de VS. De aandelenmarkten gingen daarom tijdens de rentestijging eerst verder omhoog, vooral in Europa. en dat in een tijd dat de opbrengsten van de aandelenmarkten nog (tot 1998) negatief correleerden met die van de de obligatiemarkt.
Dat brengt menig strategist tot de conclusie dat je nu net als toen je vol moet laden met cyclische aandelen.
Ik weet niet of dat wel zo verstandig is. Veilige groei zoals voeding en farmacie zijn wel erg goedkoop op het ogenblik. De retail sales gaan nu harder dan de trend van het inkomen, wat betekent dat de ISM over enige tijd wat terug moet vallen.
Albert Edwards ziet uiteraard een veel grotere terugval van de groei en zegt dat je nu dus uit aandelen moet en in obligaties. Hij geeft o.a. bovenstaand plaatje. Hij veronderstelt dat we nu niet krijgen wat we in 1994 kregen: het einde van deleveraging. Amerikanen hebben immers te veel schuld en besteden weer meer door de credit card overuren te laten werken.
Ik denk dat de vergelijking met 1994 zoals door Edwards gesignaleerd heel sterk is: deleveraging is aan het stoppen, zowel bij het bedrijfsleven als de consument. Het bedrijfsleven is al enige tijd steeds minder snel aan het deleveragen. Men investeert nu eindelijk weer meer dan de afschrijvingen. Deze trend zal doorzetten: het bedrijfsleven gaat meer investeren en tegelijkertijd meer op het overnamepad, het gaat meer eigen aandelen inkopen en meer dividend uitkeren. D.w.z. releveragen na excessief veel sparen waardoor men nu op recordhoge bergen cash zit.
De particulieren, de consumenten, hebben vermoedelijk ook de top in hun besparingen gezien. Ook de consument is in lager tempo aan het deleveragen (zie post over MEW hypotheken hieronder). De particulier is na een lange pauze weer duurzame consumptiegoederen (zoals auto's, iPads, iPhones, koelkasten etc) aan het kopen. Daarbij hoort meer consumentenkrediet en dat kan ook, omdat consumentenkrediet versus inkomen laag is geworden terwijl de rente daarbovenop ook nog eens een keer laag is.
Dus deleveraging stopt bij de particulieren, vooral als gaandeweg in 2011 de werkgelegenheidsgroei in de VS verbetert.
Dus het bedrijfsleven in de VS spaart minder, de consument spaart minder en de Amerikaanse overheid heeft een nog even groot gat in de hand als in 2008 en 2009: hoe komt het toch dat men van zijn stoel rolt van verbazing dat de rente stijgt? Je hoort ze in China van Gaal napraten: we zijn toch niet gek om tegen deze prijs staatsleningen te kopen?
N.B. ik denk dat de rentestjging kleiner wordt dan in 1994, omdat het output gap nu groter is, de FED door kwantitatief verruimen minder kan verhogen dan ze normaal zouden vinden gezien de economische cyclus en de werkgelegenheidsgroei in de VS in 2011 niet zo mooi kan worden als in 1994. De rentestijging kan wat langzamer gaan, maar wellicht veel langer aanhouden.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten