Achtergrond bij Beleggen op de golven Waar zijn we op de golven? Waarom gaan de aandelenkoersen al lang zo veel omhoog? N.B. dit blog is à titre personnel en hoeft de visie van BMO Global asset Management niet weer te geven
30 januari 2011
GS valt Nieuw Normaal verder aan
De economen van Goldan Sachs, McKelvey voorop, zijn de laatste tijd ammunitie aan aan het dragen om het pessimisme van het Nieuwe Normaal weg te schieten.
Als gelover in een voorspoedscenario in de Kondratieffgolf tot (minstens) 2018 ben ik natuurlijk blij dat de case voor goede economische groei steeds sterker wordt.
In een vorige post (http://beleggenopdegolven.blogspot.com/2011/01/bezwijkt-de-amerikaanse-economie-aan-de.html) haalde ik GS al aan dat de periode van deleveraging voorbij was: vooral voor het bedrijfsleven dat echt weer gaat releveragen maar ook voor de consumenten. Deze gaan (iets) minder sparen (maar nog wel genoeg om een afbouw van hun schuld t.o.v. het BNP te krijgen).
Een hoofdargument van het Nieuwe Normaal is dat door al dat deleveragen de economie minder hard zou groeien tot minstens 2015 dan de inkomensgroei, d.w.z. er zou een permanent verlies van economische groei zijn ten opzichte van de structurele trend (vooral goed beschreven door Patrick Arthus).
Reinhart/Rogoff hebben aangegeven dat groei na een financiële crisis veel lager dan gemiddeld is. In het artikel van vorige week geeft GS aan dat het verlies ten opzichte van de structurele trend uiteindelijk wel ingelopen wordt. Dat duurt wel meer dan tien jaar, maar het zal nu ook gebeuren, net als na de depressie van de jaren 30.
GS (in hun weekly: no permanent loss of growth in US) komt tot een positievere conclusie dan Reinhart c.s. omdat ze beginnen te vergelijken vanaf het moment dat de economie uit een recessie komt. Daardoor vallen er nogal wat zeer landurige crises af. Als je de methode van GS volgt (zie exhibit 6) dan krijg je de komende jaren groei boven trend in de VS, ongeveer (cumulatief) 4% van het gat dat de kredietcrisis sloeg t.o.v. de structurele trend wordt weer goedgemaakt in de komende tien jaar. Dat was het gemiddelde.
Ik denk dat de VS en de wereld het zelfs nog beter zullen doen. De pessimisten zullen stellen dat de potentiële groei in de VS nog maar 1-2% is en dat 0,4% extra nog maar 1,5-2,5% geconomische roei gaat opleveren. Ik denk dat de potentiële groei helemaal niet gedaald is, omdat de ICT-Revolutie en de opkomst van opkmende landen nog steeds aan kracht aan het winnen is. D.w.z. eerder 4-5% economische groei in de VS tot 2018.
Paulson, weer $ 5 miljard rijker in 2010: ga long
In het artikel Trader Racks Up a Second Epic Gain (http://online.wsj.com/article/SB10001424052748704268104576108390332589096.html?mod=WSJEUROPE_hps_LEFTTopWhatNews) beschrijft men dat in 2010 Paulson $ 5 miljard verdiende na nog veel meer in 2009 (door short rommelhypotheken etc. te gaan). In 2010 gingen zijn fondsen slechts 17% omhoog, maar omdat ze zo groot geworden zijn ($ 36 miljard) bleef er toch nog een gemeubileerde boterham over voor Paulson. Ook enkele collega's als Dalio van Bridgewater en Tepper verdienden tussen de $ 2 en 3 miljard in 2010.
Als je het zo bekijkt zijn de 36.000 werknemers van Goldman Sachs met een totale bonus van samen $ 8,35 miljard er wel erg karig vanaf gekomen (maar dit zou gemiddeld nog buitengewoon in strijd zijn met het voorstel "Beheerst belonen"in Nederland, waarbij niemand in de financiële sector een bonus hoort te krijgen die hoger is dan zjn vaste inkomen).
Paulson is 2011 niet zo goed begonnen met zijn grote long posities in grondstoffen zoals goud.
Opvallend was dat hij dit weekend iedereen opriep via het blog Business Insider (http://www.businessinsider.com/john-paulsons-2010-letter-to-investors-brad-rosenberg-2011-1) om long risico te gaan: blijf vol belegd. De gunstige economische trends zullen doorzetten. Het bedrijfsleven heeft zijn balansen gerepareerd.
Het plaatje uit het WSJ artikel laat zien dat hedge funds weer scheppen met geld aan het binnenhalen zijn.
Newton vergat zwaartekracht bij South Sea Bubble
Deze week zond Jeremy Grantham, de G van GMO, zijn kwartaalvisie weer de wereld in. Hij meldde dat GMO op het ogenblik een zee aan bubbels ziet. Hij liet het beruchte plaatje zien van Sir Isaac Newton, die in huidige koopkracht $ 4 miljoen verloor bij speculatie in de South Sea Bubble. Dat was een nog grotere bubbel dan de tulpenmanie.
In 1711 werd de South Sea Corpration opgericht en die kocht van de Engelse regering het alleenrecht op om met de Spaanse kolonies in Latijns Amerika te handelen. Dat bracht genoeg op om de vorige oorlog van Engeland te financieren.
De South Sea Corporatie was een geoliede marketingorganisatie zonder managementervaring. Via het ten toon spreiden van veel pracht en praal kreeg iedereen de indruk dat de South Sea Corporation onnoemelijke winsten kon gaan maken.
Na enkele emissies werd de South Sea Corporation net zo dominant op de Engelse beurs als Nokia nu in Finland. Tot 1720 ging de koers maal tien. Bij (niet 100% betrouwbare) constructies van aandelenindexen voor Engeland was de top in reële termen hoger dan de koersen van vandaag.
Het gedrag van Newton is klassiek volgens Behavioral Finance theorie. Het geld lonkt en in de eindfase van de bubbel wordt heel veel geld de bubbel ingezogen en daarna wordt dus enorm veel geld verloren.
GMO is niet de enige die waarschuwt tegen bubbels, tegenwoordig zijn sommige metaalprijzen zoals goud wat bubbelachtig. Maar vermoedelijk zijn we nog niet aan het eind van de bubbel en de laatste fase laat de meeste stijging zien. Er zijn daarom heel wat bubbelbeleggers die denken op tijd te kunnen uitstappen en de laatste grote prijsstijging te kunnen verzilveren (de geschiedenis is hard voor dit soort speculanten).
bronnen: GMO, http://web.rollins.edu/~jsiry/South_Sea-Bubble.html, http://en.wikipedia.org/wiki/South_Sea_Company
Men leest vaak dat door Bernanke de aandelenbeurs een bubbel is geworden, vooral gerelateerd aan de Shiller-PE's (koers gedeeld door de gemiddelde gerea;iseerde winst van de afgelopen tien jaar). Andere maatstaven laten echter zien dat aandelen nog steeds goedkoop zijn en zelfs spotgoedkoop als je het vergelijkt met de lage rente en Goldilocksinflatie.
29 januari 2011
Voedsel in de tank leidt tot armoede in arme landen
Zo links en rechts zijn er opstandjes aan het ontstaan door de opnieuw hoge voedselprijzen.
Biofuel is een belangrijke schuldige hieraan. In de VS gaat nu 40% van de mais op om er gesubsidieerde benzine van te maken. Dat jaagt alle andere voedselprijzen (vlees voorop) omhoog (plaatje uit WSJ).
Het wordt tijd dat de dure benzine op mais gestopt wordt. Dat veroorzaakt zo veel ellende in de wereld, dat men snel andere methoden moet gaan vinden voor schone energie. Al Gore moet gaan prediken dat schone energie niet moet leiden tot honger in de arme landen.
update http://beleggenopdegolven.blogspot.nl/2013/07/rin-drijft-benzineprijzen-op-in-vs.html
De chocoladeschok
De cacaoproductie in de Ivoorkust loopt flinke averij op. Voor de boycott van chocolade vanwege de verkieizingsfraude van Gbagbo was cacao al akelig duur geworden. De prijzen van 1979 ($3720 per ton) dreigen overtroffen te worden. Vooral de slaafvrije chocolade dreigt helemaal op te drogen. er moeten nieuwe boeren cacao gaan verbouwen, maar die krijgen geen certificaat van slaafvrije chocolade omdat er niet genoeg mensen opgeleid zijn dit certificaat te verschaffen. Slechts 10% van de 5,5 miljoen cacaoboeren heeft dit certificaat. In 2014 is er geen slaafvrije choclade mer, zo voorspelt de daily telegraph, omdat het drie jaar duurt slaafvrije gecertificeerde choclade te verbouwen. (http://www.dailymail.co.uk/news/article-1351066/Will-chocolate-drought-World-s-supply-sustainable-cocoa-run-2014.html)
De Jasmijnrevolutie brengt de laatste Egyptische farao aan het wankelen
De arme afgestudeerde Tunesische fruitverkoper die zijn vergunning geweigerd werd en zich daaarom ten einde raad in brand stak bracht de jasmijnrevolutie op gang (je zou het ook de Facebook/ sociale media revolutie kunnen noemen; de test dat bij een te hoog % mobiele telefoons dictatoriale regiemes wankelen).
De besmentting sloeg harder toe in Arabië dan de euro staatsleningencrisis in Europa.
De gigantische werkloosheid onder o.a. de jeugd bracht de gemoederen in beweging. Misschien is de laatste zet gedaan door de kredietcrisis. Enorme groei van de jeugd leidt bijna altijd tot revoluties/ oorlogen. Dus wat beweging is niet zo vreemd. In Europa hadden we dat met de Praagse lente van 1968/ Maagdenhuisbezetting toen we door de demografische bubbel van de babyboomers toe waren aan onze revolutie.
Opvallend is dat Al Qaida het niet gelukt is zo'm jasmijnrevolutie te organiseren. Bijna niemand kwam in actie op hun oproepen om o.a. het koningshuis van Saoedi Arabië op te ruimen. Ook bij de huidige revolutie is de boot gemist. Pas na een paar dagen kwamen in egypte de Moslimbroeders in actie. Kansloos dus, boot gemist.
Er moet natuurlijk heel wat gebeuren in Egypte. Zoals in heel Arabië zijn de instituties zo slecht dat dit bijna geen buitenlandse investeerders aantrekt. Dus veel goedkope arbeid, maar weinig kansen om een rendabele industrie op te zetten. Te veel corruptie scoort niet. Dat begint de jeugd in de Arabische landen nu ook wel duidelijk te worden. Ze zien wondergroei in Azië en dat moet toch ook mogelijk zijn in Arabië, dat bol staat van de olie om die groei te financieren.
Betere instituties/ minder corruptie, dat is het devies ook van Timur Koran.zoals ook besproken door columnist van the economist Schumpeter http://www.economist.com/node/18008627?story_id=18008627&fsrc=nlw|hig|01-27-2011|editors_highlights.
Voorlopig lijkt het erop dat Mubarak het veld moet ruimen, nu hij het script van zijn Tunesische collega aan het volgen blijft. Dat is goed voor het oplagecijfer van het boek van Elaasar over de laatse Egyptische farao (Mubarak).
28 januari 2011
Economische tegenspoed door winterweer
In het VK viel de groei in het vierde kwartaal met 0,5% (2% geannualiseerd) tegen door het winterweer,
In de VS wees het blog the Big Picture op de animatie van www.mint.com hierboven (http://www.mint.com/blog/trends/blizzard-01262011/ voor groter plaatje).
Als je het zo ziet, viel de groei in het vierde kwartaal mee. We zijn ondertussen een paar flinke sneeuwstormen verder. de sneeuw in Georgia (Atalanta) zorgde deze week voor een flinke tegenvaller in het aantal initial claims voor werkloosheid (zo slecht dat het de groei van de werkgelegenheid in januari behoorlijk drukt).
Het Spoetnik moment
De tijdgeest blijkt het beste uit de State of the Union. Het Spoetnik moment was het hoogtepunt van de State of the Union speech van Obama. Hij zat niet meer te duwen op gezondheidszorg en ook niet woorden vuil te maken aan hoop op economisch herstel, maar zei dat innovatie, research en onderwijs de eerste prioriteit moeten krijgen. Ook groene research is belangrijk, Hogesnelheidstreinen naar volgens de republikeinen vooral Nergenshuizen moeten er komen (de republikeinen moeten niets van treinen hebben, dat is een rare linkse kerk hobby van Europa die in hun ogen om duistere redenen door China is overgenomen) (in 2035 moet 80% van de energie schoon zijn en 80% van de Amerikanen gebruik maken van hogesnelheidstreinen). Amerika moet alles doen om concurrerend te zijn .
Verder had Obama vrome wensen om het overheidstekort in te dammen via het niet uitbreiden van uitgaven.
Die aansporing om meer te innoveren deed hij met de vergelijking met het Spoetnik moment. Plotseling bleek met de lancering van de Spoetnik in 1957 dat de Sovjet Unie voor lag in de ruimterace. Dat zorgde voor een soort Minsky moment dat er iets helemaal fout was met de ruimteresearch. Zonder enorme inspanningen zou de ruimterace verloren worden en de Sovjet Unie moeiteloos de VS kunnen plat bombarderen. Dus zette Amerika alles op alles om leider te worden in de ruimterace en zo geschiedde. President Kennedy beloofde een man op de maan te zetten en dat lukte zo waar ook binnen tien jaar. Men passeerde niet alleen de VS in de ruimterace, al dat onderzoek voor raketten leidde tot allerlei spin offs die zorgden voor grote technologische vooruitgang en miljoenen nieuwe banen. Nu suggereert Obama dat de VS weer wakker moet worden en China voor moet blijven op technologisch vlak.
Die aansporing om meer te innoveren deed hij met de vergelijking met het Spoetnik moment. Plotseling bleek met de lancering van de Spoetnik dat de Sovjet Unie voor lag in de ruimterace. Dat zorgde voor een soort Minsky moemnt dat er iets helemaal fout was met de ruimteresearch. Zonder enorme inspanningen zou de ruimterace verloren worden en de Sovjet Unie moeiteloos de VS kunnen plat bombarderen. Dus zette Amerika alles op alles om leider te worden in de ruimterace en zo geschiedde. President Kennedy beloofde een man op de maan te zetten en dat lukte zo waar ook binnen tien jaar. Men passeerde niet alleen de VS in de ruimterace, al dat onderzoek voor raketten leidde tot allerlei spin offs die zorgden voor grote technologische vooruitgang en miljoenen nieuwe banen. Nu suggereert Obama dat de VS weer wakker moet worden en China voor moet blijven op technologisch vlak.
Nog wat preciezer over de State of the Union: de meest gebruikte woorden waren:
(1)Jobs
(2) Business government nation work
(3) best care college congress country cuts deficit democrats dream education energy future give help idea innovation jobs law live race republicans research spending students success tax tonight world
D.w.z. het domein van de tijdgeest van (links) care wordt voor een deel verlaten in ruil voor (rechts) vrijheid/ winst/ business en globalisatie.
Het plaatje is een postzegel van het hondje Lajka, het eerste levende wezen dat door de CCCP opgeofferd werd om te zien of de mens een ruimtereis kon overleven. De CCCP lag toen ver voor op de VS in de ruimtevaart met hun omgebouwde lange afstandsraketten, de spoetniks
Een goede bespreking van de State of the Union: zie A dash of Insight: http://oldprof.typepad.com/a_dash_of_insight
Woeste cijfers vierde kwartaal groei VS
Achter de 3,2% groei van het BNP van het vierde kwartaal zitten een paar woeste cijfers. De voorraden droegen 3,7% negatief bij en de netto export +3,44%. Ook consumptie met een groeibijdrage van ruim 3% was meer dan de grootste optimist enkele maanden geleden durfde te hopen.
De finale vraag groeide met maar liefst 7,1% (heeft geen last van voorraden).
Dat is genoeg om te zorgen voor hogere groeivoorspellingen in het eerste half jaar. Men vreesde een verdere voorraadcorrectie, maar aan die vrees is vandaag hard een eind gemaakt.
Het plaatje van Calculated Risk laat de investeringsbijdrage aan het BNP zien. Deze cyclus is een buitenbeentje om de investeringen in huizen (residential investments) maar niet wilden opkrabbelen. Investeringen in software& equipment stegen wel mooi (maar niet zo mooi in veierde kwartaal) en de investeringen in structures reageren zoals gewoonlijk (ook nu) vertraagd op het economisch herstel.
Het flink minder negatief worden van residential investments is een zeer positief teken. Dit kan doorzetten en dan krijg je van zelf heel sterke groei in de VS (werkgelegenheidsgroei wordt dan mooi, dus consumptie ook, investeringen in software & equipment blijven hoog en uiteindelijk komen de structures (kleine sector) ook wel mee).
Nu moet je ook weer niet te positief worden op die voorraadcijfers, omdat die vaak samengaan met netto export de andere kant in. Dat gebeurde nu ook weer.
27 januari 2011
ECB blijft roepen dat rente verhoogd moet worden
Fransolet van Barclays presenteerde o.a. bovenstaand plaatje vanmorgen bij ons. Hij waarschuwde dat de verwachtingen voor rentetarieven van de ECB en andere centrale banken op termijn heel erg veel hebben gefluctueerd en dat zal wel zo blijven. Inflatie zal laag blijven, maar de onzekerheid hierover is minstens twee keer zo groot als normaal.
De gestippelde lijn geeft aan wat nu ingeprijsd is voor de korte Europese rente (EONIA), de dunne zwarte lijn geeft aan wat de korte rente zou moeten doen volgens de modellen gebaseerd op de Taylor rule van Barclays en de blauwe lijn geeft aan wat de klassieke Taylor rule aan korte rente zou opleveren.
Op korte termijn kan de ECB nog niets doen zo lang de Europeriferie heel Europa in de afgrond dreigt te storten, maar zodra er iets stabiels is geconstrueerd voor EFSF en EFSM dan wordt het ineens heel anders: dan gaat iedereen die in modellen gelooft ineens roepen dat de ECB de rente gaat verhogen. Dat kan al in het najaar zijn.
Larry Summers valt tijgermoeder aan
In Amerika wordt al tijden de discussie of je kinderen streng op moet voeden, zoals een echte Chinese tiger mother doet, zie het boek van Amy Chua of juist niet zo streng.
Al wekenlang is het artikel dat de methoden van Amy Chua beschrijft naar aanleiding van haar boek het meest bekeken en becommentarieerde artkel (al 8000 commenatren geloof ik) in de Wall Street Journal.
Ook de New York Times heeft zich via zijn columnisten in de strijd gemengd. Daar noemde men ineens Amy Chua een slapjanus, omdat ze door haar kinderen streng thuis te houden, huiswerk laat maken etc. beschermt tegen de wrede buitenwereld waar de kinderen op straat uitmaken hoe je sociale status is met gemene trucjes. Die moet je als kind leren om je later te kunnen handhaven en om later sociaal goed gedrag te vertonen.
LArry Summers gooide het over een andere boeg (http://blogs.wsj.com/economics/2011/01/27/larry-summers-vs-tiger-mom/?mod=rss_WSJBlog&mod=WSJ_EC_RT_Blog). Kinderen hoeven al die discipline, accuraatheid, parate kennis ingestampt te worden. Daar hebben we computers voor. Creativiteit, daar draait het om. Gates en Zuckerberg hadden geen universiteitsbul, toch droegen zij het meest bij aan creativiteit in de wereld. Ook is het belangrijk dat kinderen een leuke jeugd hebben.
Summers verontschuldigde zich, omdat hij altijd ook streng was tegen zijn kinderen en altijd hard leren heeft gepropageerd.
In Amerika zijn er heel wat ouders die extreem veel uit hun kinderen willen halen en daarom hun kinderen op veeleisende scholen doen. Mijn nichtje in San Francisco probeerde haar zoontje (tweetalig opgevoed) op de plaatselijke kleuterschool die hoog aangeschreven stond te krijgen. De arme jongen van vier zakte voor zijn toelatingsexamen omdat hij zijn naam niet goed kon schrijven en geen woord Frans kende. Achteraf was mijn nichtje blij dat hij niet naar die school hoefde, maar dat was kennelijk een school die goed voldeed aan de principes van Amy Chua.
Haar boek is nu in China verschenen, maar daar is de titel aangepast (“Battle Hymn of the Tiger Mother werd Being an American Mom).
N.B. dit is het vervolg op mijn post http://beleggenopdegolven.blogspot.com/2011/01/chinese-moeders-zijn-superieur-zo-leert.html
Vraag naar olie accelereert
De productie van olie accelereert, maar ook de vraag. Dus de olieprijs kan toch stijgen.
Tot vooor kort ging de stijging van de vraag door de opkomende landen (NON OECD) samen met een val van de vraag in de rijke landen (OECD). Vooral door de ineens weer behoorlijks stijgende vraag in de VS gaat de vraag van het Westen weer omhoog.
Grafieken zijn van Yardeni.
Olieproductie accelereert
De olieproductie is aan het accelereren. Vooral buiten de OPEC is de olieproductie flink aan het stijgen (bijvoorbeeld in China, Brazilië, India, Rusland (alle BRIC's dus), maar ook de VS, Canada).
Sommige OPEC-landen zijn hun productie op aan het voeren, zoals Saoedi Arabië en Nigeria (dat verklaart ook waarom de economische groei in Nigeria ineens zo'n 7% is).
Grafieken zijn van Yardeni (en Hein de Kort die de praktijkn van Shell in Nigeria aan de kaak stelde in het FD).
26 januari 2011
FED ziet geen inflatie door grondstoffen, GS wel
De FED had een slaapverwekkende verklaring over zijn beleid vandaag. Geen verrassingen, er waren deze keer zelfs geen tegenstemmers.
De FED zei dat het weer iets beter ging met de Amerikaanse economie, maar niet goed genoeg om de werkgelegenheidsgroei hoog genoeg te krijgen (men heeft het over werkgelegenheidsgroei, niet werkloosheid, dat is iets strenger, omdat daling werkloosheid moeilijk is als er minder mensen bij een verbeterende economie ontmoedigd worden werk te zoeken).
De FED zei dat er geen inflatiegevaar was door de grondstoffenprijzen.
Dat is tot op heden het geval, maar Goldman Sachs stelde in zijn daily vandaag dat de grondstoffenprijsstijging van de laatste tijd nog voor 2/3 moet worden doorberekend in de prijzen, dat kan tijdelijk zelfs cumuatief 1,7% extra inflatie in het derde kwartaal opleveren volgens hun modellen.
De markt was blij met de FED verkalring, maar niet superblij. De Dow brak door de 12.000 en de goudprijs ging even tien dollar omhoog en omlaag.
De verklaring wordt als duifachtig gezien, slecht voor de dollar.
Er werd flink op los geblogd bij Business Insider dat de dollar trash was. Soros zag dollarzwakte omdat de eurocrisis opgelost wordt en ingeruild wordt voor de municipalitycrisis. Al dat kwantitatieve verruimen is niet goed voor de dollar, al vond eerder vandaag de bank of Japan het niet zo bedreigend voor de yen, men zag eerder yenzwakte als de FED ophoudt met QE2.
25 januari 2011
goud heeft last van stijging reële rente
Goud en zilver ploffen in elkaar door de stijging van de reële rente. De rente stijgt en de inflatieverwachting in TIPS daalt. De belangstelling voor inflatie gerelateerde obligaties TIPS valt plotseling weg (dit heeft misschien iets te maken met de crisis van municipalities leningen), nu het duidelijk is dat er geen derde ronde kwantitatieve verruiming komt door de FED, die $600 miljard van de huidige golf van kwantitatieve verruiming geen extra inflatie gaat geven.
Zo heel veel kan de inflatieverwachting ook weer niet dalen, want we gaan niet onder de paniekniveaus van augustus vorig jaar komen zo lang we geen recessie op korte termijn zien komen.
De fase EF in de vierjaarscyclus
Volgens onze indeling zitten we in de fase EF van de vierjaarscyclus (zie ook pagina cycli). Helaas kunnen we dit niet garanderen.
De fase begint met verbazing dat de markt stijgt, terwijl we toch dachten dat we gingen dubbel dippen (of in vorige fases ook wel dat men dacht dat de FED de rente zou gaan verhogen tot ze een ons zouden wegen). Deze keer zei men, die Bernanke heeft een nietszeggend kletspraatje gehouden in Jackson Hole en dan moeten we zo maar geloven dat opkopen van overgewaardeerde staatsleningen de Amerikaanse economie uit de brand helpt? (Daar dacht ik toen heel anders over, zie mijn post http://beleggenopdegolven.blogspot.com/2010/08/keert-de-beurs-op-jackson-hole.html)
Die stijging zet maar door en door en men is te laat met aandelen bijkopen. Aandelen raken overbought en er komt maar geen correctie van enige omvang. Wel kan er een soort pauze optreden, net als in 2004-2005. Dat zie je nu ook op diverse beurzen (ook AEX) waar de koersen sinds ongeveer half december nauwelijks zijn vooruitgekomen. De wereldindex en de S&P marcheerden wel degelijk zij het langzaam door sinds half december.
De stijging is hardnekkig en lijkt nog niet te zijn afgelopen. Correcties van meer dan 5% kunnen nog een hele tijd wegblijven (gebeurt niet in fase EF, net niet in FG en niet in GH, d.w.z. niet in 2011).
Dat zegt het vierjaarscyclusverhaal. Er kan natuurlijk iets belangrijks fundamenteels gebeuren dat niet standaard is. Dan kun je een ander koersbeeld krijgen dan de standaard vierjaarscyclus (zowel slechter als beter is mogelijk: beter kan optreden als de structurele trend van de beurzen sinds 2009 fors omhoog is door prima winststijgingen. Dan is de trend in fase FG niet horizontaal maar stijgend. De fases kunnen ook langer worden. Slechter kan optreden als de Eurocrisis ontspoort en in China de inflatie met draconische maatregelen bestreden moet worden om deze onder de 6% te houden).
De fase begint met verbazing dat de markt stijgt, terwijl we toch dachten dat we gingen dubbel dippen (of in vorige fases ook wel dat men dacht dat de FED de rente zou gaan verhogen tot ze een ons zouden wegen). Deze keer zei men, die Bernanke heeft een nietszeggend kletspraatje gehouden in Jackson Hole en dan moeten we zo maar geloven dat opkopen van overgewaardeerde staatsleningen de Amerikaanse economie uit de brand helpt? (Daar dacht ik toen heel anders over, zie mijn post http://beleggenopdegolven.blogspot.com/2010/08/keert-de-beurs-op-jackson-hole.html)
Die stijging zet maar door en door en men is te laat met aandelen bijkopen. Aandelen raken overbought en er komt maar geen correctie van enige omvang. Wel kan er een soort pauze optreden, net als in 2004-2005. Dat zie je nu ook op diverse beurzen (ook AEX) waar de koersen sinds ongeveer half december nauwelijks zijn vooruitgekomen. De wereldindex en de S&P marcheerden wel degelijk zij het langzaam door sinds half december.
De stijging is hardnekkig en lijkt nog niet te zijn afgelopen. Correcties van meer dan 5% kunnen nog een hele tijd wegblijven (gebeurt niet in fase EF, net niet in FG en niet in GH, d.w.z. niet in 2011).
Dat zegt het vierjaarscyclusverhaal. Er kan natuurlijk iets belangrijks fundamenteels gebeuren dat niet standaard is. Dan kun je een ander koersbeeld krijgen dan de standaard vierjaarscyclus (zowel slechter als beter is mogelijk: beter kan optreden als de structurele trend van de beurzen sinds 2009 fors omhoog is door prima winststijgingen. Dan is de trend in fase FG niet horizontaal maar stijgend. De fases kunnen ook langer worden. Slechter kan optreden als de Eurocrisis ontspoort en in China de inflatie met draconische maatregelen bestreden moet worden om deze onder de 6% te houden).
Koop S&P nu correlatie met rente wegebt
Het plaatje laat de samenhang (correlatie) tussen de wekelijkse stijging van de S&P500 en de koers van 10 jaars Amerikaanse staatsleningen zien over het voorgaande half jaar.
Als de correlatie dicht bij -1 ligt dan zitten we in een flinke crisis. Als de correlatie dicht bij 0 zit dan is de situatie ongeveer Goldilocks.
Als de correlatie onder -0,45 was, dan ging het fout met de S&P500 en goed met US Treasuries; als de correlatie hoger dan -0,45 was, dan ging de S&P meestal mooi omhoog.
Deze regel is beslist niet onfeilbaar (helaas).
De theorie erachter is dat alleen als aandelenmarkten en obligatiemarkten uitsluitend denken aan hoe slecht het met de economie gaat (en de correlatie richting -1 gaat) je een flinke bear market voor aandelen hebt.
Als de problemen van de aandelen- en obligatiemarkt niet hetzelfde zijn (en de correlatie niet meer zo sterk is), dan is er weinig stress en doen aandelen het gemiddeld alleszins redelijk.
In een Goldilocksscenario is de correlatie tussen aandelen en staatsleningen ongeveer 0 (range -0,3 tot +0,2 ongeveer).
Correlatie tussen dollar en beurzen even weg?
De laatste jaren was de correlatie tussen de dollar en de aandelenbeurzen (S&P500) negatief. De dollar was sterk als de beurzen door de grond gingen.
Het plaatje van Nomura dat in Wall Street Journal stond laat zien dat de correlatie tussen dollar en beurs de laatste weken weer ongeveer 0 is geworden. Het verband tussen beurzen en de dollar is even weg.
Het blog The Bg Picture (Ritholtz) legde dat positief uit: in tijden van stress zijn alle correlaties +1 of -1. Als de stress minder wordt, dan worden die correlaties niet meer zo hoog. De afnemende samenhang van beurzen met de dollar, rente en goudprijs signaleert dat de stress uit de markten aan het lopen is.
Bernanke, von Havenstein en de quantum leap van Trichet
Socgen (Edwards) kreeg de lachers op zijn hand met de vergelijking van Bernanke met Rudolf von Havenstein, de president van de Reichsbank in de tijd van de Weimarrepubliek. Ik vind de gelijkenis niet zo treffend. Von Havenstein bleef maar geld bijdrukken, dat gaat Bernanke niet doen. Bij de komende vergadering gaat de FED melden dat het een stuk beter gaat met de Amerikaanse economie en datze toch doorgaan met kwantitatieve verruiming. Er is zelfs hoop dat niemand tegen gaat stemmen tegen dit sinterklaas spelen. Bernanke blijft waarschijnlijk brandstof geven voor de risk on trades, de beurzen kunnen nog stijgen.
In de Wall Street Journal had men ook een interview met Trichet. Daarin verkondigde hij bijna hetzelfde als in Buitenhof. Het interview werd negatief uitgelegd, men vond dat Trichet havikachtig was over inflatie (het gaat goed in Europa, wat een ramp is dat kennelijk in de ogen van sommigen) en overheden opdroeg niet zo bang te zijn, dat ze meer moesten bezuinigen.
In het interview met Buitenhof zei hij dat ook, maar daar kon je eruit halen dat politici eens dapper moesten zijn met het optuigen van een overtuigend steunsysteem aan de europeriferie/ banken: ze moeten een quantum leap maken.
In de WSJ zei Trichet dat hij niet zou aarzelen met renteverhogingen als de inflatie verder op zou lopen, ook als de ECB allerlei banken moet blijven steunen en [dubieuze] staatsleningen moet blijven kopen.
Ik heb een grafiek bijgevoegd waar je kunt zien dat de rente van de ECB zelden beneden de inflatie ligt. Dat gebeurt alleen als de economische groei te laag is en vooral als de geldgroei te laag/ negatief is. Dat verklaarde waarom sinds de kredietcrisis de korte rente lager lag dan de inflatie, maar geldgroei is nu weer behoorloijk aan het aantreken en de inflatie ook.
De ECB moet dus over enige tijd de rente verhogen. Misschien rond september.
24 januari 2011
Obama is rechtse rakker geworden
Wasserman gaf de sprong van Obama naar rechts goed aan. Sinds hij dit gedaan heeft, worden zijn kansen op herverkiezing weer heel hoog aangeslagen. Zijn approval rating verbetert (de aantrekkende economie helpt natuurlijk hierbij).
De Wall Street Journal had er 21 januari een artikel over (Obama's Great Leap Rightward). Men verdacht Obama ervan dat hij na kerstmis gekidnapt was en gehersenspoeld: plotseling wordt hij fiscaal prudent (net als Clinton), doet hij lieve dingen voor het bedrijfsleven en moedigt hij een grote overheid niet langer aan. Het is de reactie op de republikeinse verkiezingsoverwinning, hij voelt de tijdgeest ineens anders aan. In de State of the Union deze week gaat hij vast fiscale prudentie preken. Gezondheidszorg moet goedkoper.
23 januari 2011
De laatste tien jaar daar draait het om bij de pensioenopbouw
In de New York Times (Your Money: With Retirement Savings, It’s a Sprint to the Finish) haalt een verrassend populaire column een heel belangrijk probleem van stal: De laatste tien jaar van de veertigjarige pensioenopbouw bepalen voor de helft hoe veel pensioen er wordt opgebouwd. Als in die jaren het rendement prut is, dan ben je de klos. Om dat te voorkom,en moet je de laatste jaren voorzichtig beleggen en daardoor is het rendement gemiddeld in die laatste tien jaar lager dan in die veel minder belangrijke 30 jaar die voorafingen, waarin veel meer risico genomen kan worden.
Ons Nederlands defined benefitsysteem lost via de solidariteit voor een heel groot deel dat probleem op (in de commentaren op het artikel in de NYT verzuchtte men vaak: O, hadden we nog maar een defined benefit systeem, een pensioen in plaats van riskante toezeggingen). Door uit te gaan van een steeds nieuwe instroom van nieuwe deelnemers kan voor de gepensioneerden, bijna gepensioneerden meer risico genomen worden, waardoor het gemiddeld rendement op lange termijn beter is. De laatste tien jaar pakte dat verkeerd uit, maar voor de komende jaren lijkt die aanpak opnieuw te kunnen lukken. De pensioenfondsen zullen wel minder risico moeten nemen dan men de afgelopen twintig jaar nam, omdat men veel meer in de uitkeringsfase komt. Maar men moet niet te ver doorslaan en te weinig risico nemen. Men doet er verstandig aan het renterisico voor een flink deel af te dekken en in een goed gespreide portefeuille met niet alleen aandelen, maar ook met veel credits, onroerend goed en converteerbare obligaties etc te beleggen. Men zal niet in te simpele portefeuilles moeten beleggen.
Die ongeveer 50% obouw van je pensioenvermogen in de laatste tien jaar is betrekkelijk standaard, onder de meeste veronderstellingen over het rendement. Maar de veronderstellingen welk rendement men op lange termijn gaat behalen in een pensioenfonds flucturen wild. Daardoor kan een pensioenfonds niet langer met grote stelligheid zeggen dat een bepaald pensioenn zoals 1,75% per deelnemingsjaar opgebouwd wordt, de uitlatingen over indexatie voor inflatie zijn nog onzekerder (maar nog steeds goed haalbar als we, zoals we denken, wereldwijd in een voorspoedfase van de Kondratieffgolf zitten).
Er zitten nog allerlei problemen in het defined benefitstelsel die opgelost moeten worden om dit mooie stelsel overeind te kunnen houden. Er moeten grenzen gesteld worden aan de solidariteit, men kan niet de gehele rekening bij de jongeren leggen. Als men heel zeker wil zijn van je nominale pensioen, dan zul je extra premie moeten betalen. Als je meer kans op indexatie wil hebben ook of men moet meer risico nemen.
Ons Nederlands defined benefitsysteem lost via de solidariteit voor een heel groot deel dat probleem op (in de commentaren op het artikel in de NYT verzuchtte men vaak: O, hadden we nog maar een defined benefit systeem, een pensioen in plaats van riskante toezeggingen). Door uit te gaan van een steeds nieuwe instroom van nieuwe deelnemers kan voor de gepensioneerden, bijna gepensioneerden meer risico genomen worden, waardoor het gemiddeld rendement op lange termijn beter is. De laatste tien jaar pakte dat verkeerd uit, maar voor de komende jaren lijkt die aanpak opnieuw te kunnen lukken. De pensioenfondsen zullen wel minder risico moeten nemen dan men de afgelopen twintig jaar nam, omdat men veel meer in de uitkeringsfase komt. Maar men moet niet te ver doorslaan en te weinig risico nemen. Men doet er verstandig aan het renterisico voor een flink deel af te dekken en in een goed gespreide portefeuille met niet alleen aandelen, maar ook met veel credits, onroerend goed en converteerbare obligaties etc te beleggen. Men zal niet in te simpele portefeuilles moeten beleggen.
Die ongeveer 50% obouw van je pensioenvermogen in de laatste tien jaar is betrekkelijk standaard, onder de meeste veronderstellingen over het rendement. Maar de veronderstellingen welk rendement men op lange termijn gaat behalen in een pensioenfonds flucturen wild. Daardoor kan een pensioenfonds niet langer met grote stelligheid zeggen dat een bepaald pensioenn zoals 1,75% per deelnemingsjaar opgebouwd wordt, de uitlatingen over indexatie voor inflatie zijn nog onzekerder (maar nog steeds goed haalbar als we, zoals we denken, wereldwijd in een voorspoedfase van de Kondratieffgolf zitten).
Er zitten nog allerlei problemen in het defined benefitstelsel die opgelost moeten worden om dit mooie stelsel overeind te kunnen houden. Er moeten grenzen gesteld worden aan de solidariteit, men kan niet de gehele rekening bij de jongeren leggen. Als men heel zeker wil zijn van je nominale pensioen, dan zul je extra premie moeten betalen. Als je meer kans op indexatie wil hebben ook of men moet meer risico nemen.
Ierland, Trichet en Barron's roundtable
De komende val van de Ierse regering zal de eurocrisis geen goed doen. De oppositie heeft geen zin om krom te gaan liggen voor al die bankschulden. Of Ierland dat zo maar mag van andere Europese landen valt te bezien. Trichet was er heel duidelijk in bij Buitenhof: een faillissement van een Europees land is absurd, dat doen beschaafde landen sinds de Tweede Wereldoorlog niet meer. De Europese landen hebben hun plannen gemaakt en zullen dit blijven doen. Als de politiek het wil, dan moet het lukken (Trichet had het niet eens over extra bezuinigen).
Trichet heeft in een vorige baan heel wat opkomende landen bijgestaan die failliet gingen. Dat was echt geen pretje voor die landen. Hij was verbaasd dat men daar zo luchtig over deed (en dan zei Trichet niet eens dat het voor een euroland veel meer consequenties heeft als men failliet gaat, men verliest zijn pensioen, vakbonden staan enorme loondalingen niet toe).
In Barron's Roundtable was men het met elkaar eens: het was maar een zootje in Europa en je moets Eurozonebanken short gaan zo meldde Felix Zulauf (en vooral goudkopen zei hij als rechtgeaarde Zwitser, al zag hij tijdelijk meer in agrarische grondstoffen). Italië moet dadelijk € 250 miljard gaan herfinancieren, wat geen kattendrek is. De depositobasis van Spaanse en Ialiaanse banken gaat volgens Zulauf hard omlaag. Daardoor gaan de banken niet net als in 2009 90% van de staatsleningen kopen. Er zijn gewoon niet genoeg kopers voor de staatsleningen van Spanje, Italië etc.
Als banken alle staatsleningen zouden moeten kopen, dan heeft Zulauf gelijk: die kunnen niet meer alle staatsleningen kopen. Maar als een Europees fonds een en ander financiert met steun van de ECB (als de politiek dat wil, stribbelt Trichet c.s. niet tegen) en de Sovereign Wealth Funds/ centrale banken van Azië hier in geloven dan kan een en ander best nog financierbaar zijn.
Die bankleningen in de PIGS zijn nog moeilijker te financieren. Het afgelopen jaar konden de banken in Europa netto geen kapitaal aantrekken uit de obligatiemarkt. De banken van de europeriferie zijn helemaal overgeleverd aan de liquiditeitssteun van de ECB. Die komt wel, maar dat voelt niet aan als Goldilocks.
We blijven dus voorlopig tobben over de Eurocrisis zo lang de politiek nog geen endlösung heeft gevonden voor het probleem.
Trichet heeft in een vorige baan heel wat opkomende landen bijgestaan die failliet gingen. Dat was echt geen pretje voor die landen. Hij was verbaasd dat men daar zo luchtig over deed (en dan zei Trichet niet eens dat het voor een euroland veel meer consequenties heeft als men failliet gaat, men verliest zijn pensioen, vakbonden staan enorme loondalingen niet toe).
In Barron's Roundtable was men het met elkaar eens: het was maar een zootje in Europa en je moets Eurozonebanken short gaan zo meldde Felix Zulauf (en vooral goudkopen zei hij als rechtgeaarde Zwitser, al zag hij tijdelijk meer in agrarische grondstoffen). Italië moet dadelijk € 250 miljard gaan herfinancieren, wat geen kattendrek is. De depositobasis van Spaanse en Ialiaanse banken gaat volgens Zulauf hard omlaag. Daardoor gaan de banken niet net als in 2009 90% van de staatsleningen kopen. Er zijn gewoon niet genoeg kopers voor de staatsleningen van Spanje, Italië etc.
Als banken alle staatsleningen zouden moeten kopen, dan heeft Zulauf gelijk: die kunnen niet meer alle staatsleningen kopen. Maar als een Europees fonds een en ander financiert met steun van de ECB (als de politiek dat wil, stribbelt Trichet c.s. niet tegen) en de Sovereign Wealth Funds/ centrale banken van Azië hier in geloven dan kan een en ander best nog financierbaar zijn.
Die bankleningen in de PIGS zijn nog moeilijker te financieren. Het afgelopen jaar konden de banken in Europa netto geen kapitaal aantrekken uit de obligatiemarkt. De banken van de europeriferie zijn helemaal overgeleverd aan de liquiditeitssteun van de ECB. Die komt wel, maar dat voelt niet aan als Goldilocks.
We blijven dus voorlopig tobben over de Eurocrisis zo lang de politiek nog geen endlösung heeft gevonden voor het probleem.
Verkopen/voorraden huizen verbetert in VS
Het plaatje van Calculated Risk laat zien dat het met de huizenmarkt in de VS de goede kant opgaat. Na het einde van de subsidies om een huis te kopen vielen de verkopen terug, maar de wonden die dat sloeg schijnen nu geheeld te zijn.
De cijfers zijn nog niet echt goed, maar het gaat de goede kant op, hiervoor zijn wel betere werkgelegenheidsgroeicijfers nodig. Vooral iets lagere jeugdwerkloosheid, want anders gaat de jeugd geen eigen huishouding erop nahouden, zo bleek de afgelopen jaren.
Inflatie China ietsje lager
Chris Watling van Longview had bovenstaande plaatjes over inflatie. De voedselprijzen zijn dominant in china en India. deze lijken even iets minder hard te stijgen. De huizenprijsinflatie in China is stevig op zijn retour. dat betekent dat de Peoples Bank of China niet meer zo heel veel hoeft te doen om de inflatie onder controle te houden. De groei in het vierde kwartaal in China was iets te hoog, maar de speculatie in onroerend goed is wat minder en de groei van M2 hoeft niet zo ver meer te worden afgeknepen. Misschien dat de beurs in China weer wat opknapt als de PBOC het monetaire beleid niet te veel verkarpt. De PBOC weet dat de groei ineens kan terugvallen als je een kritisch niveau van reserve requirement die ze banken opleggen overschrijdt. We lijken dicht bij zo'n niveau.
21 januari 2011
Spanje topperformer
De verhalen vallen over elkaar heen: het gaat niet fout met Spanje. Goldman Sachs: Spain Sustainable! Zelfs bij een nieuwe recessie in 2011 komt in hun stresscenario de overheidsschuld niet boven 90%, een paar failliete cajas, spaarbanken oppeppen kost € 13 miljard, in het risicoscenario € 63 miljard. Een peuleschilletje, zo vindt men ineens.
Evolution vond in enorme stressscenario's Santander een heleboel meer waard dan de koersen van vandaag.
We wisten het toch zo zeker: Spanje zou door de speculanten de komende maanden aangevallen worden en dan zouden alle beleggingen van Spanje in waarde tuimelen, misschien wel decimeren.
Daar ging een van de mooie short mogelijkeden: short Spaanse en Italiaanse aandelen en long Duitse aandelen. Dat kost goud, dat weliswaar iets in prijs aan het dalen is maar toch nog steeds duur is.
In de januari rally worden alle smaakmakers van 2010 in de verkoop gegooid (de winnende Emerging MArkets, mining, small caps) en de losers doen het geweldig (Spanje, Italië, mining, utilities).
Staatsobligaties van veilige landen blijven akelig riskante beleggingen. Ze gan zo maar onderuit, heel anders dan half 2010 toen ze alleen maar omhoog gingen, de Nederlandse pensioenfondsen tot wanhoop drijven. Afstempelen van pensioenverplichtingen werd als bittere noodzaak gezien, op grond van de hogere levensverwachtingen moest op het dieptepunt van de rente nog even massaal lange leningen ingeslagen worden.
Waarom doen we toch altijd alles fout?
Evolution vond in enorme stressscenario's Santander een heleboel meer waard dan de koersen van vandaag.
We wisten het toch zo zeker: Spanje zou door de speculanten de komende maanden aangevallen worden en dan zouden alle beleggingen van Spanje in waarde tuimelen, misschien wel decimeren.
Daar ging een van de mooie short mogelijkeden: short Spaanse en Italiaanse aandelen en long Duitse aandelen. Dat kost goud, dat weliswaar iets in prijs aan het dalen is maar toch nog steeds duur is.
In de januari rally worden alle smaakmakers van 2010 in de verkoop gegooid (de winnende Emerging MArkets, mining, small caps) en de losers doen het geweldig (Spanje, Italië, mining, utilities).
Staatsobligaties van veilige landen blijven akelig riskante beleggingen. Ze gan zo maar onderuit, heel anders dan half 2010 toen ze alleen maar omhoog gingen, de Nederlandse pensioenfondsen tot wanhoop drijven. Afstempelen van pensioenverplichtingen werd als bittere noodzaak gezien, op grond van de hogere levensverwachtingen moest op het dieptepunt van de rente nog even massaal lange leningen ingeslagen worden.
Waarom doen we toch altijd alles fout?
Groei 2011 in Nederland 3%, Duitsland 4,5%
Bangeschijter als ik ben voorspel ik slechts 3% groei in 2011 voor Nederland. Goldman Sachs gaat al uit van 3,3% en het bijgevoegde plaatje geeft aan dat Nederland eigenlijk 6% moet groeien (3% op halfjaarbasis) als de IFO en ISM niet gaan dalen. Duitsland zou zelfs nog iets sterker moeten groeien volgens die indicatoren. 4,5% is al genoeg om boven in de lijstjes voor consensusvoorspellingen te staan en dat is wild genoeg (ik ben een prudente optimist).
Ik heb wellicht te veel eerbied voor het CPB dat iets als 1 tot 1,5% al een mooie prestatie voor Nederland vindt, we zitten immers in een diepe crisis en de baas van het CPB heeft een boek geschreven dat het niet meer goed kan komen met Nederland (in het Nieuwe Normaal, een theorie die gelukkig voor Nederland en Duitsland in de prullenbak gegooid kan worden).
20 januari 2011
hein stempelt af, maar Grieken willen eigen schuld terug kopen
Korteeg, onze oude thesaurier, vindt afstempeling de koninklijke weg voor landen als Griekenland om uit de problemen te komen. Hein de Kort ziet het wat realistischer.
Jaques Cailloux van RBS is enthousiast over de plannen die rondgonzen dat Greiekenland via exterene speculanten zijn eigen staatsschuld gaat terugkoen. Dat vindt hij goed out of the box denken: zo krijg je automatisch je afstempeling.
Het klinkt een beetje als de Baron Von Münchhausen om via het terugkopen van je schuld met geleend geld uit de schulden te raken, maar misschien vindt Duitsland het wel een goede zet. Schäuble moet er niet aan denken dat Griekenland herstructureert, zo meldde hij gisteren nog. Als je alle schuld van Griekenland tegen 55% terugkoopt (niet zo ver van de huidige koersen), dan is schuld/BNP van Griekenland ineens weer op acceptabel niveau. Misschien moeten we een Baron von Münchhausendag invoeren.
De crisis met gemeenteleningen in de VS
Bianco is al dagen aan het schrijven over de crisis van de municipality bonds, gemeenteleningen in de VS. Die markt groeit als kool, omdat het niet goed gaat met de gemeentefinanciën (zie plaatje Bianco, $2.85 triljard is 20% van BNP VS, even veel als het BNP van de PIGS bij elkaar (Portugal+ Ierland+ Griekenland+ Spanje)). Er komt wel enige verbetering in zicht, maar de stroom va gifitige verhalen van Merdith Whitney helpt het sentiment niet bepaald. Het commentaart op haar verhalen is gewoonlijk dat ze te somber is, omdat ze ook staten failliet laat gaan, wat in de VS vrij onwaarschijnlijk is (andere staten springen dan bij via de centrale overheid). Gemeenten kunnen wel failliet, al zal het niet op die schaal zijn die Meredith voorspelt. Ondertussen is een financieringsbron via de Build America Bonds opgedroogd.
Het is duidelijk dat particulieren de zaak niet meer vertrouwen. Ze verkopen hun municipality bonds in steeds sneller tempo (zie ander plaatje Bianco). De koersverliezen zijn niet eens echt veel hoger dan op staatsleningen, dus aan de performance ligt het niet. Er zijn natuurlijk wel spectaculaire voorbeelden dat je je geld kwijt raakt (Vallejo in Californië dreigt uit te draaien op je slechts 5 tot 20% van je geld terugziet). Er is een dlinke accleratie te zien in de slechte verhalen van de municipality bonds en zo lang dat aanhoudt worden de Amerikanen banger voor gemeenteschulden dan Europeanen voor Portugal.
19 januari 2011
Huizenmarkt VS trekt aan, maar nu werkt olieprijs tegen
De laatste tijd heeft de consumptie niet gereageerd op hogere olieprijzen. Dat is vreemd, meestal hindert dit de groei van de retail sales. De retail sales waren niet zo goed in december, misschien eisen de hogere olieprijzen nu wat meer hun tol. Consumptie zou in het eerste kwartaal van 2011 wel eens iets lager hierdoor kunnen zijn.
Vanuit de huizenmarkt komt nu toch echt beter nieuws in de VS. Het aantal starts was niet zo best afgelopen maand, maar met de vergunningen gaat het des te beter.
Ook de Architecture Billings Index is nu echt goed aan het opkrabbelen.
Blogs die al jaren negatief zijn over de huizenmarkt als Calculated Risk begint nu positieve geluiden los te laten over de huizenmarkt. het herstel van de markt van apartementen schijnt echt door te zetten. Er is te weinig gebouwd en dat gaat leiden tot meer activiteit op het gebeid van de zgn. multihuizensector. Huren gaan behoorlijk stijgen, vermoedelijk iets meer dan GS nu zo stellig meldt.
Het plaatje van Calcuclated Risk laat zien dat de huizenbouw haast niet meer lager kan, eiegnlijk aleen maar flink hoger.
China koopt geen Amerikaanse vastrentende waarden meer
Bianco had het bovenstaande plaatje overde de TIC data hoe veel vastrentende waarden China kocht in het afgelopen jaar tot november. In november verkocht China zelfs, vooral Treasury Bills. Hypotheekleningen (van agencies) staan al een tijd op het verkooplijstje. Het animo voor Amerikaanse staatsleningen is snel af aan het nemen. In Amerika maakt men zich zorgen dat China Amerika gaat zien als een debiteur van dezelfde kwaliteit als Spanje of Portugal met voorlopig nog een te lage Amerikaanse rente.
Gelukkig moet China Amerikaanse bezittingen kopen zo lang ze zo'n groot overschot op de lopende rekening hebben, dus het zal vermoedelijk niet zo'n vaart lopen met de verkoop van Amerikaanse vastrentende waarden. Wel zal de recente preferentie van China voor hard assets wel eens flink kunnen doorzetten.
Hu Jintao heeft een flinke troef in zijn onderhandelingen met de VS. Niks geen gezeur meer over mensenrechten, dat zal door Obama haarfijn worden uitgelegd, dat gaat ineens prima in China, zij het nog niet zo goed als in de VS. Hu Jintao wordt deze keer prima gelijmd door de regering Obama. Bush vond het mooi genoeg om eens een keer te lunchen met de big boss van China. China was hier heel verbolgen over, men had een staatsdiner gewenst. Obama doet dat nu keurig met een mini hotemetotendiner en een mxi staatsdiner.
Consument VS is opgehouden met meer te sparen
Het plaatje van Yardeni laat zien dat na een enorme stijging de besparingen van de particulieren aan het stabiliseren zijn op een hoog niveau. Dit niveau kan zelfs iets gaan dalen als de werkegelegenheidsgroei overtuigender wordt en het consumentenvertrouwen het recessieniveau verlaat.
Het consumentenkrediet stijgt nu eindelijk weer en de trend is aan het verbeteren. het consumentenkrediet stijgt als er meer duurzame consumptiegoederen als auto's en tv's worden aangeschaft, vooral als het hoger is dan het gemiddelde vand e afgelopen 3,5 jaar (sinds de kredietcrisis was dat lager en daalde het consumentenkrediet).
De consument gaat dus weer wat meer lenen. Het niveau van besparingen stijgt dan wel niet, maar is voorlopig nog wel hoog genoeg om de hoeveelheid schuld/ inkomen te doen dalen.
Een en ander betekent dat de consumptie vanaf het vierde kwartaal 2010 weer kan groeien met de stijging van het beschikbaar inkomen en misschien iets meer. Dat is beter dan het Nieuwe Normaal ons voorhoudt: sterk toenemende schuldenafbouw met consumptie dik beneden de groei van het inkomen tot minstens 2015.
18 januari 2011
Uiflatie treft India
Zo duur als De Pers het laat zien op zijn voorpagina zijn uien in India ook weer niet. Maar ze zijn wel duur, zo'n euro 1,10 per pond, genoeg voor eencollega van me om te gaan denken aan winstgevende transporten van uien gekocht in de Noordoostpolder voor enkele centen naar India. Omdat Indiërs bij zo ongeveer al hun begetarische dissen uien gebruiken is de hoge uienprijs een groot probleem in India. In het verleden zijn er al enkele regeringen over gevallen en de hoge uienprijs wordt als een van de redenen waarom de Congrespartij het zo slecht doet in de polls.
Het telecomcorruptieschandaal is natuurlijk nog erger, maar de uien zorgen ook voor een tranendal.
De te hoge inflatie door hogere voedselprijzen wordt mondjesmaat bestreden door de centrale bank van India, maar de renteverhogingen komen toch wel met de regelmaat van de klok.
Ik heb een plaatje bijgevoegd van JP Morgan over de relatieve waardering van de beurs van India. Die zit in de versukkeling na een flinke stijging. Winstnemingen, een strenger monetair beleid kan ertoe leiden dat de relatieve waardering van India weer in lijn komt met die van de rest van Azië. Dan is India weer zeer koopwaardig, want het gemiddelde beursgenoteerde bedrijf kent relatief veel winstgroei en heeft een hoog re4ndemnt op eigen vermogen (veel beter dan in Europa en de VS). Als het verschil van de huidge 20 naar 10% gaat, dan is India in mijnogen ook al zeer koopwaardig.
17 januari 2011
Valutareserves van China komen in bubbelfase
Ecompic had bovenstaand plaatje van de groei van de valutareserves van China. De trend lijkt zo degelijk dat je hem onmiddellijk wil extrapoleren. Als je dat doet dan zijn de valutareserves, nu 20% van het BNP van de VS, over vijf jaar 50% van het BNP van de VS en in 2020 ruim 100%, eerder 125% van het BNP van de VS.
Dat zijn cijfers die zo hoog zijn dat er iets fout moet gaan. Die trend van 26,4% per jaar is niet lang meer door te trekken, misschien nog vijf jaar, maar meer dan tien jaar lijkt moeilijk tenzij de dollar plotseling waardeloos wordt.
De geschiedenis is hard voor landen die zo veel valutareserves aan het opbouwen waren: het lijkt op de 5% van het wereld BNP van de VS aan het eind van de jaren twintig en Japan begin jaren negentig.
Als de valutarerves van china minder hard gaan groeien is dat slecht voor de grondstoffenprijzen (recentelijk heb ik nog een plaatje laten zien tussen verband goudprijs en wereldvalutareserves).
eurocrisis op voorkant The Economist
De Economist vond het tijd het eurodrama eens op de voorkant te zetten (Time for plan B). Meestal is dit een teken dat de angst hiervoor zijn hoogtepunt aan het naderen is. Hopelijk is het zoals zo vaak een contrair signaal: erger kan het niet worden.
Mevrouw Merkel werkt nog niet erg mee met haar opmerkingen dat er voor maart echt geen politieke oplossing komt, maar misschien hebben we toch het ergste gehad, vooral als China en japan braaf door blijven kopen en Europese politici voldoende laten doorschemeren dat er een definitieve oplossing komt waarbij als niets helpt de ECB gewoon geld mag drukken door onbeperkt Europese steunleningen te kopen.
goudparadox: de goudcrash omdat inflatie stijgt
JP Morgan is sinds half december aan het waarschuwen dat de goudprijs moet corrigeren, omdat het te goed gaat met de Amerikaanse economie. Het deflatieverhaal is weggeblazen en ingeruild voor een inflatieverhaal. Men gelooft niet meer in sterk stijgende werkloosheid. De goudparadox treedt op dat de goudprijs daalt vanwege inflatie. Sinds de jaren tachtig is er een vrij sterk verband tusen werkloosheid en de relatieve prijs van goud ten opzichte van de brede CRB grondstoffenindex (zie plaatje).
De goudprijs geeft aan dat de werkloosheid flink gaat dalen in de VS. Als dat inderdaad gaat gebeuren wordt het moeilijk voor de goudprijs om goed te herstellen (dan gaat de reële rente te flink stijgen en komt het vertrouwen terug in de dollar).
Je kunt ook stellen dat de goudprijs te veel is vooruitgelopen op daling van de werkloosheid en moet herstellen ten opzichte van de andere grondstoffenprijzen.
Goudroof Tunesië: vijfde grootste roof ooit?
Mevrouw Trabelsi, de vrouw van de Tunesische ex-president Ben Ali, is naar verluid van Le Monde met 1,5 ton goud ontsnapt naar Frankrijk (http://www.allvoices.com/contributed-news/7915555-the-tunisian-presidents-wife-took-15-tons-of-gold-before-fleeing-to-france/image/70836983-leila-trabelsi-, ook met plaatje van mevrouw Trabelsi). Ben Ali vond het eerst niet nodig, maar gaf toch opdract aan de Tunesische centrale bank toen die weigerde om toch maar wat goud mee te geven.
Als het mevrouw Trabelsi inderdaad gelukt is die 1,5 ton mee te nemen, dan heeft ze de vijfde grootste roof te wereld gepleegd, als het lijstje van edelmetaalinfo juist is (http://www.edelmetaalplaza.nl/web_redactie.asp?onderwerp=Hot%20MoneyMadness&id=9148). Ze verdringt daarmee net de Great Train robbery van $54 miljoen van de vijfde plaats (op vier staat de beroving van banco Central Forteleza in 2005 van $73 miljoen, op drie de beroving van het Securitas Depot in Kent met $92 miljoen, en de eerste twee plaatsen zijn voor Irak: op twee met $ 292 miljoen de beroving van de dar es salam bank en op 1 met $ 920 miljoen de centrale bank van Irak in opdracht van Saddam Hoessein op 18 maart 2003. Zijn zoon heeft vijf uur gedaan om al die dollars in kratten naar een paleis van Saddam Hoessein te verslepen. Ondertussen is $ 650 miljoen teruggevonden).
Het lijstje is vermoedelijk niet correct als je alle roven van dicators meeneemt. Marcos van de Philippijnen bouwde in zijn paleis een flinke muur van goud, die vermoedelijk meer goud bevatte dan die 1,5 ton van mevrouw Trabelsi.
16 januari 2011
Economie VS en drama Tucson helpen Obama
De plaatjes van Calculated Risk laten een gestage opmars van de retail sales en de industriële productie zien in de VS. De retail sales waren in december voor het eerst boven het hoogtepunt van voor de kredietcrisis. De groei in de maand viel iets tegen, maar eiegnlijk is dat Goldilocks: te veel te hoge retail sales maken een terugslag onvermijdelijk. Zo duurt het herstel langer.
De industriële productie is nog lang niet terug op de top voor de kredietcrisis. Die lange periode dat de ISM boven 55 was heeft nog steeds niet geleid tot een compleet herstel. De Juglarcyclus van de vaste investeringen zit ook nog steeds in de herstelfase, nog steeds niet de expansiefase.
Omdat we nog steeds niet echt in de expansiefase van de cyclus zitten, staat het consumentenevertrouwen nog steeds in de recessiestand, ook al duurt het herstel nu al ruim zes kwartalen.
Een leading indicator voor het consumentenvertrouwen is de approval rate van de president. Het moeizame economische herstel maakte Obama onpopulair en zorgde voor een flinke verkiezingswinst van de repubikleinen.
De laatste weken is de populariteit van Obama flink aan het herstellen (53% approval rate, tegen 47% twee maanden geleden). Abelson in de Barron's kopte zijn wekleijkse marktcommentaar daarom: Barack is back.
De aantrekkende economische groei helpt, maar vooral de prachtige toespraak van Obama na het drama van Tucson viel goed (daarentegen: de wedkantoren halveerden de kansen van Sarah Palin om president te worden in 2012).
De voorspelling is dus dat de toegenomen populariteit van Obama zal leiden tot een mooi herstel van het Amerikaanse consumentenvertrouwen in de komende maanden.
15 januari 2011
No sex please we are British/ young Japanese men
De Wall Street Journal (http://blogs.wsj.com/japanrealtime/2011/01/13/no-sex-please-were-young-japanese-men/) rapporteert een ontstellend gebrek aan lust voor sex van Japanse jongens uit een onderzoek van de Japanese Family Planning Association. Kennelijk vraagt het een tijd koploper zijn in de (vierde) Kondratieffgolf zijn tol. In de jaren zestig en zeventig zagen we dit soor koppen over Engelsen (koploper in de eerste twee Kondratieffgolven), die met geen geweld aan de sex gebracht konden worden, uitgedoofd als ze waren na al die jaren van voorspoed en daarna achteruitgang.
Japan treft in deze golf kennelijk het lot van de Britten, alleen een tikje erger. 36% van de Japanse jongeren tussen 16 en 19 heeft helemaal geen zin in sex (in 2008 was dit maar 17%), maar wil alleen wat twitteren op hun mobieltjes.
De Japanse overheid is het nu zat en heeft (NRC) een dringende oproep geplaatst om meer te gaan vrijen en minder te bellen. In de leeftijdgroep 20-24 gaat het al wat beter, dan wil nog maar een dikke 20% geen seks. Zij vinden seks vies. Meisjes hebben ook geen zin in seks, maar de cijfers zijn iets minder onrustbarend.
Dat dankt Japan aan de opkomst van de soshoku-kei-man (herbivoorman), die het opgegeven heeft om goed te communiceren met vrouwen.
In Japan, waar sexuele voorlichting vaak niet oor je twintigste kwam, wil de overheid nu gaan leren dat seks best wel leuk is, waar je zelfs plezier aan kunt beleven.
Van de getrouwde mensen in de leeftijd tot 49 jaar gaf 40%(!) aan dat ze de afgelopen maand geen sex hadden gehad.
Alleen de leeftijdgroep 30-34 heeft nog wel zin in sex en dat nam de afgelopen jaren niet af.
De absolute desinteresse van de Japanse jeugd voor seks en vooral de enorme stijging hiervan in de afgelopen jaren is verbijsterend.
Vooralsnog is de voorspelling dat de laatste Japanner uitsterft in het jaar 3300 niet in gevaar.
Japan treft in deze golf kennelijk het lot van de Britten, alleen een tikje erger. 36% van de Japanse jongeren tussen 16 en 19 heeft helemaal geen zin in sex (in 2008 was dit maar 17%), maar wil alleen wat twitteren op hun mobieltjes.
De Japanse overheid is het nu zat en heeft (NRC) een dringende oproep geplaatst om meer te gaan vrijen en minder te bellen. In de leeftijdgroep 20-24 gaat het al wat beter, dan wil nog maar een dikke 20% geen seks. Zij vinden seks vies. Meisjes hebben ook geen zin in seks, maar de cijfers zijn iets minder onrustbarend.
Dat dankt Japan aan de opkomst van de soshoku-kei-man (herbivoorman), die het opgegeven heeft om goed te communiceren met vrouwen.
In Japan, waar sexuele voorlichting vaak niet oor je twintigste kwam, wil de overheid nu gaan leren dat seks best wel leuk is, waar je zelfs plezier aan kunt beleven.
Van de getrouwde mensen in de leeftijd tot 49 jaar gaf 40%(!) aan dat ze de afgelopen maand geen sex hadden gehad.
Alleen de leeftijdgroep 30-34 heeft nog wel zin in sex en dat nam de afgelopen jaren niet af.
De absolute desinteresse van de Japanse jeugd voor seks en vooral de enorme stijging hiervan in de afgelopen jaren is verbijsterend.
Vooralsnog is de voorspelling dat de laatste Japanner uitsterft in het jaar 3300 niet in gevaar.
Discretionary, durables, telecom uit en financials, energy in
Bespoke liet met wat plaatjes enige trends zien van sectoren.
Na al die rentestijging is het niet zo verbazend dat telecom in de versukkeling zit, maar dat ondanks het goede economische nieuws discretionary (met auto's die zo goed verkopen etc) in het verdomhoekje zit verbaasde me wel. De veilge duurzame consumptiegoederen zijn nog steeds niet in trek, hoe veel reclame menen als Grantham ook maken voor deze kwaliteitsaandelen.
Wel goed gaat het ineens met energy (de solide uptrend van de olieprijs is hier debet aan en energieaandelen zijn goedkoop) en financials (maar dat kan zo weer omslaan; financials zijn natuurlijk wel erg goedkoop en te onbemind) en opnieuw industrie (niet overtuigend).
N.B. technologie blijft in mooie uptrend en mining iets minder overtuigend ook.
Abonneren op:
Posts (Atom)